Egzystencjalne podstawy prawa naturalnego według Mieczysława A. Krąpca

• Autorzy: Tomasz Duma

Warianty tytułu

EN

Existential foundations for natural law according to Mieczysław A. Krąpiec

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article deals with the problem of the metaphysical foundations of natural law in the light of M.A. Krąpiec’s philosophy. It implies a distinction between two aspects of the law – the existential, as the order written into the nature of things (Lat. ius), and the essential, as the result of legislative activities (Lat. lex). This distinction is essential to the discovery of inherent rights of the human being and their proper expression in legal norms. The existential aspect, recognized by analogical and transcendental cognition, indicates the ontological basis of natural law, which is directly determined by the structure of the human being, and ultimately justified by the eternal law. An analysis of human nature enables the discovery of the real purpose of natural law, namely common good as a primary motive of all human action. This good consists in the common human inclination towards the pursuit of the optimum potential of beings, and can be realized only through their relationships with other people. It determines personal development. Common good involves every person internally as an order of practical reason, imposing a duty to pursue this good. The order of this practical reason includes the fundamental content of natural law, namely its first principle: “good is to be done.”

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi metafizycznych podstaw prawa naturalnego w świetle filozofii M. A. Krąpca. Analizy obejmują rozróżnienie dwóch aspektów prawa: egzystencjalnego, jako porządku zapisanego w naturze rzeczy (łac. ius), oraz esencjalnego, będącego rezultatem działalności legislacyjnej ustawodawcy (łac. lex). Rozróżnienie to jest niezbędne dla odkrycia właściwych uprawnień przysługujących bytowi ludzkiemu oraz odpowiedniego ich ujęcia w postaci określonych norm prawnych. Aspekt egzystencjalny, poznawany dzięki poznaniu analogiczno-transcendentalizującemu, wskazuje na ontyczne podstawy prawa naturalnego, które stanowi struktura bytowa człowieka, określana mianem ludzkiej natury. Analiza ludzkiej natury pozwala odkryć faktyczną rację prawa naturalnego, czyli dobro wspólne, będące pierwotnym motywem ludzkiego działania. Dobro to polega na wspólnej wszystkim ludziom inklinacji do optymalnego realizowania bytowych potencjalności warunkujących rozwój osobowy i może być osiągane wyłącznie dzięki odniesieniom do innych osób. Dlatego dobro wspólne wiąże każdego człowieka od wewnątrz w formie nakazu rozumu praktycznego, nakładającego powinność realizowania tegoż dobra. Nakaz rozumu praktycznego zawiera fundamentalną treść prawa naturalnego wyrażaną w sądzie: „dobro należy czynić”.

Słowa kluczowe

człowiek; dobro; Krąpiec Mieczysław A; natura ludzka; prawo naturalne

EN

human; good; Krapiec Mieczyslaw A; human nature; natural law

• Wydawca: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Czasopismo: Studia Philosophiae Christianae
• Rocznik: 2012
• Tom: 48
• Numer: 2
• Strony: 5-25

Twórcy

autor

Tomasz Duma

• Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Filozofii, al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland,