Rola wizualnej i haptycznej percepcji w procesie poznawczym form plastycznego wyrazu

• Autorzy: Anna M. Migdał

Warianty tytułu

EN

About the use of the visual and haptic perception in the knowledge proces of artictic expression means

Abstrakty

EN

In this study on the artistic transposition of objects and space, depending on the different types of perception, we wish to raise some theoretical questions of vision and seeing. At first, one needs to notice that we didn’t receive our vision as an accomplished and unchanging human ability. But it is linked to the long biological evolution, from its primitive state until the present. Also, the seeing cannot be considered as passive reception of visual sensations because all the sensations received by mind are submitted for the mental analysis, and they are compared with the similar elements of physical reality. And in this context, we are looking for understand these mutual relations. There is a physiological visual reception on the one hand, and an active work of intellect on the other. That’s why we must take into consideration the influence of the mind on the seeing, as well as the influence of the seeing on the mind. So, the questions appear in the mind but the experience of seeing or touching has the answers. Thereafter another problem concerning the psychomotor evolution consider the actions in relation to the feeling/touching, which are stimulated or promoted by other senses, and especially by seeing. The definition of haptic-kinetic perception is an integral part of the relationship phenomenon between subject and object, like a mind-game of the optical art or in the kinetic art concept. So, two questions immediately spring to mind. Can we really speak about the 21st century’s art creation as something modern? And is it possible to experience an empty space in the contemporary art?

PL

Podnosząc zagadnienie artystycznej interpretacji przedmiotów i przestrzeni, w zależności od percepcyjnych uwarunkowań, wypada zwrócić uwagę na kwestie teoretyczne odnoszące się do wizualnego postrzegania. Należy przede wszystkim zaznaczyć, że nie mamy do czynienia z niezmienną i daną nam raz na zawsze zdolnością. Wprost przeciwnie, chodzi tutaj o długi biologiczny rozwój, od czasów prymitywnych do współczesności. W tym ujęciu percepcja wizualna nie jest jedynie biernym odbiorem wzrokowym, ponieważ wszystkie wrażenia rejestrowane przez umysł są poddawane analizie porównawczej w odniesieniu do elementów należących do fizycznej rzeczywistości. Pod tym właśnie kątem staramy się zrozumieć ich wzajemne zależności. Z jednej strony pojawia się koncepcja fizjologicznego wizualnego odbioru, z drugiej strony musimy wziąć pod uwagę aktywne działanie intelektu. Mówimy zatem o wpływie umysłu na wizualne postrzeganie i o wpływie wizualnego postrzegania na umysł. Innymi słowy, pytania rodzą się w umyśle, ale to doświadczania wzrokowe i/lub dotykowe dają na nie odpowiedzi. Ponadto problematyka dotycząca rozwoju psychomotorycznego musi uwzględnić wszelkiego rodzaju inne działania w relacji do czucia dotykowego stymulowanego przez zmysły, a zwłaszcza przez wzrok. Definicja haptyczno-kinetycznej percepcji stanowi bez wątpienia integralny element w relacji podmiot-przedmiot, jako rodzaj mind-game w sztuce op-artu czy w odniesieniu do koncepcji sztuki kinetycznej. W tym też świetle wyłaniają się ponownie dwa zasadnicze pytania. Czy sztuka wieku XXI-ego przedstawia nam się rzeczywiście jako nowoczesna? I czy jest możliwe doświadczenie pustej przestrzeni w sztuce współczesnej?

Słowa kluczowe

PL

percepcja; sztuka wizualna; doświadczenie haptyczne; sztuka kinetyczna; kinesis; mobile; sztuka współczesna; op-art; forma; środki artystycznego wyrazu

EN

perception; visual art; haptic; kinetic; mobile; contemporary art; significant; form; artistic expression means

• Wydawca: Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
• Czasopismo: Eruditio et Ars
• Rocznik: 2018
• Tom: 1
• Numer: 1
• Strony: 95-104

Daty

wydano

2018

Twórcy

autor

Anna M. Migdał

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu

Bibliografia

• Benson, T., Bergius, H., Blom, I. (2014). Raoul Hausmann et les avant-gardes. Dijon: Les Presses du réel.
• Deleuze, G. (1980). Mille Plateaux. Paris: Éditions de Minuit.
• Deleuze, G. (1981). Francis Bacon, logique de la sensation. Paris: Éditions de la Différence.
• Didi-Huberman, G. (2004). Ce que nous voyons, ce qui nous regarde. Paris: Éditions de Minuit.
• Gentaz, E. (2005). Explorer pour percevoir l’espace avec la main : le sens haptique. W: C. Thinus-Blanc, J. Bullier (red.), Agir dans l’espace (s. 33-56). Paris: Éditions de la Maison des Sciences de l’Homme.
• Gregory, R.L. (2000). L’œil et le cerveau: La psychologie de la vision. Paris: De Boeck Université.
• Hatwell, Y., Streri, A., Gentaz, E. (red.). (2000). Toucher pour connaître. Psychologie cognitive de la perception tactile manuelle. Paris: Puf.
• Johnson, S. (2011). The New York Schools of Music and the Visual Arts, New York. London: Routledge.
• Kemp, W. (1994). Alois Riegl (1858-1905). Le culte moderne de Riegl. Revue germanique internationale, 2, 83-105.
• Merleau-Ponty, M. (1964). L’Œil et l’Esprit. Paris: Gallimard.
• Parret, H. (2009). Spatialiser haptiquement : de Deleuze à Riegl, et de Riegl à Herder. Actes sémiotiques, 112 (online).
• Reinchardt, J. (1980). Op-art. W: T. Richardson, N. Stangos, Kierunki i tradycje sztuki nowoczesnej (s. 353-361). Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
• Romeyer-Dherbey, G. (1983). Les choses mêmes: la pensée du réel chez Aristote. Lausanne: Édition l’Âge d’Homme.
• Siggen, M. (2005). L’expérience chez Aristote: aux confins des connaissances sensible et intellectuelle en perspective aristotélicienne. Bern: Lang.
• Silverman, K. (2010). Begin Again. A Biography of John Cage. New York: Knopf.
• Tatarkiewicz, W. (1986). O filozofii i sztuce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Thinus-Blanc, C., Bullier, J. (red.). (2005). Agir dans l’espace. Paris: Éditions de la Maison des Sciences de l’Homme.
• Tronche, A. (2012). L’Art des années 1960: chroniques d’une scène parisienne. Paris: Hazan.
• Żarowski, M. (1999). Tarcza Arystotelesa. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

55786116