Instytucja parku kulturowego – kompetencja organów gminy w perspektywie ustrojowej

• Autorzy: Grzegorz Dudek

Abstrakty

EN

The article analyses the institution of a cultural park settled in the Act on the Protection and Care of Monuments from the perspective of various constitutional principles defining the scope of permissible legislative activity of the local self-government units’ bodies. The purpose is to assess whether respective elements of the statutory regulation of this cultural landscape protection measure, in particular the authorisation to introduce restrictions and bans within resolutions of municipal councils, align with the constitutional foundations regarding the adoption of local enactments. The focus is on the principle of subsidiarity, the features of a unitary state, the matter of primary legislation, and the question of the democratic legitimacy of local government bodies for law-making.

PL

Artykuł analizuje instytucję parku kulturowego z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z perspektywy różnych zasad ustrojowych wyznaczających zakres dopuszczalnej działalności prawotwórczej organów jednostek samorządu terytorialnego. Rozważania zmierzają do oceny, czy poszczególne elementy ustawowej regulacji tej formy ochrony krajobrazu kulturowego, w szczególności upoważnienie do wprowadzenia ograniczeń i zakazów w drodze uchwały rady gminy, są zgodne z konstytucyjnymi założeniami ustrojowymi dotyczącymi stanowienia aktów prawa miejscowego. Punktem odniesienia są w szczególności zasada subsydiarności (pomocniczości), zasada państwa unitarnego, zasada materii ustawowej i kwestia znaczenia demokratycznej legitymacji organów samorządu dla stanowienia prawa.

Słowa kluczowe

PL

park kulturowy; subsydiarność; legitymacja; wspólnota samorządowa; materia ustawowa

EN

cultural park; subsidiarity; legitimacy; local community; matter of primary legislation

• Wydawca: Naczelna Rada Adwokacka
• Czasopismo: Młoda Palestra – Czasopismo Aplikantów Adwokackich
• Rocznik: 2024
• Numer: 1
• Strony: 118-138

Daty

wydano

2024

Twórcy

autor

Grzegorz Dudek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• AKTY NORMATYWNE:
• Ustawa z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 775).
• Ustawa z 2.04.1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78 poz. 483 oraz z 2006 r. nr 200 poz. 1471, z 2009 r. nr 114 poz. 946).
• Ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 40 z późn. zm.).
• Ustawa z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2022 r. poz. 840 z późn. zm.).
• Uchwała Nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z 3.11.2010 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Stare Miasto (Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego z 2019 r. poz. 1507).
• Uchwała nr XLII/544/12 Rady Miasta Krakowa z 4.04.2012 r. w sprawie zatwierdzenia „Planu ochrony Parku Kulturowego Stare Miasto w Krakowie” (Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego z 2012 r. poz. 2579).
• Uchwała Nr CIX/1642/14 Rady Miasta Krakowa z 11.06.2014 r. w sprawie zamiaru utworzenia parków kulturowych na obszarze Gminy Miejskiej Kraków pn.: „Park Kulturowy Nowa Huta” oraz „Park Kulturowy Stare Podgórze z Krzemionkami”, https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D20261%26typ%3Du (dostęp: 29.03.2023 r.).
• Uchwała nr III/7/2016 Rady Miejskiej w Bieruniu z 31.03.2016 r. w sprawie zatwierdzenia Planu ochrony Zespołu parków kulturowych pod nazwami Park Kulturowy dla Obszaru Staromiejskiego i Park Kulturowy dla Obszaru Grobli (Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego z 2016 r. poz. 2286).
• Uchwała Nr XXIX/757/19 Rady Miasta Krakowa z 20.11.2019 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Nowa Huta (Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego z 2019 r. poz. 8347).
• Uchwała Nr LXXXIII/2368/22 Rady Miasta Krakowa z 27.04.2022 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego pod nazwą Park Kulturowy Kazimierz ze Stradomiem (Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego z 2022 r. poz. 3267).
• LITERATURA:
• Chmielnicki P., Efektywność prawnego determinowania relacji pomiędzy wojewódzkim konserwatorem zabytków a organami gminy. Wybrane zagadnienia (w:) Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, red. P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny, Kraków 2015.
• Chorążewska A., Restytucja samorządu terytorialnego polską drogą do demokracji – refleksje o znaczeniu idei samorządności dla budowy demokratycznych struktur administracji publicznej (w:) Administracja w demokratycznym państwie prawa. Księga jubileuszowa prof. Czesława Martysza, red. A. Matan, Warszawa 2022.
• Dąbek D. (w:) I. Lipowicz, System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom I. Podstawowe pojęcia i podstawy prawne funkcjonowania, Warszawa 2022.
• Dąbek D., Unitarny charakter państwa a prawo miejscowe (w:) Unitarny charakter państwa a samorząd terytorialny, red. K. Małysa-Sulińska, M. Stec, Warszawa 2019.
• Doliwa A., Znaczenie konstytucjonalizacji osobowości prawnej, własności i innych praw majątkowych j.s.t. (w:) Konstytucyjne umocowanie samorządu terytorialnego, red. K. Małysa-Sulińska, M. Stec, Warszawa 2018.
• Dolnicki B. (w:) I. Lipowicz, System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom II. Ustrój samorządu terytorialnego, Warszawa 2022.
• Garlicki L., Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2016.
• Kornecki M., Krajobraz kulturowy, perspektywy badań i ochrony, „Ochrona Zabytków” 1991, nr 1.
• Machelski Z., Struktury terytorialne państwa, Warszawa 2015.
• Niżnik-Dobosz I., Partycypacja jako pojęcie i instytucja demokratycznego państwa prawnego i prawa administracyjnego (w:) B. Dolnicki, Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
• Niżnik-Dobosz I., Zdolność do działania wspólnoty samorządowej i jej członków – wspólnota samorządowa w ustroju i poza ustrojem jednostki samorządu terytorialnego (w:) B. Dolnicki, Samorząd terytorialny jako forma upodmiotowienia społeczności lokalnych, Warszawa 2023.
• Pruszyński J.P., Ochrona zabytków w Polsce. Geneza, organizacja, prawo, Warszawa 1989.
• Romańska M., Cebera A., Firlus J.G., Between morality and discrimination by public administration: the case of so-called ‘LGBT free zones’ in Poland, „Pécs Journal of International and European Law” 2023/I-II.
• Skrzydło-Niżnik I., Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Kraków 2007. Stec M. (w:) I. Lipowicz, System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom II. Ustrój samorządu terytorialnego, Warszawa 2022.
• Świdrak M., Obowiązek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru parku kulturowego (w:) Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, red. P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny, Kraków 2015.
• Tuleja P. (w:) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2023.
• Tuleja P., Samorząd terytorialny jako podmiot sprawujący władzę publiczną (w:) Konstytucyjne umocowanie samorządu terytorialnego, red. K. Małysa-Sulińska, M. Stec, Warszawa 2018.
• Wróbel A. (w:) I. Lipowicz, System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom I. Podstawowe pojęcia i podstawy prawne funkcjonowania, Warszawa 2022.
• Zasady tworzenia Parku Kulturowego, zarządzania nim oraz sporządzania planu jego ochrony. Materiały instruktażowe dla gminnych samorządów terytorialnych, autorów planów ochrony, wojewódzkich i samorządowych konserwatorów zabytków, oprac. zespół pod kierunkiem Z. Myczkowskiego, Kraków 2005.
• Zimmermann J., Alfabet prawa administracyjnego, Warszawa 2022.
• Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2022.
• ORZECZNICTWO:
• Postanowienie TK z 13.01.2015 r. (K 44/13), OTK-A 2015, nr 1, poz. 4.
• Wyrok NSA z 17.09.2021 r. (II OSK 3735/18), LEX nr 3248639.
• Wyrok NSA z 22.11.2023 r. (II OSK 1626/23), LEX nr 3686543.
• Wyrok TK z 26.05.1998 r. (K 17/98), OTK 1998, nr 4, poz. 48.
• Wyrok TK z 12.01.2000 r. (P 11/98), OTK 2000, nr 1, poz. 3.
• Wyrok TK z 8.07.2003 r. (P 10/02), OTK-A 2003, nr 6, poz. 62.
• Wyrok TK z 28.07.2009 r. (P 65/07), OTK-A 2009, nr 7, poz. 114.
• Wyrok WSA w Krakowie z 1.08.2018 r. (II SA/Kr 480/18), LEX nr 2534647.
• Wyrok WSA w Krakowie z 12.07.2023 r. (II SA/Kr 587/23), LEX nr 3601914.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

55795023