Pionierskie kierunki badawcze Adolfa Dygacza. Wybrane aspekty

• Autorzy: Agata Krajewska

Warianty tytułu

EN

Adolf Dygacz’s Pioneering Research Directions. Selected Aspects

Abstrakty

PL

Projekty popularyzujące dorobek profesora Adolfa Dygacza, realizowane przy okazji digitalizacji archiwaliów etnomuzykologa w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, wydają się mieć fundamentalne znaczenie dla zachowania i utrwalania lokalnego dziedzictwa muzycznego w dobie obecnych przemian i niepewnych losów zanikających już tradycji. Jednym z takich przedsięwzięć była biograficzno-muzyczna wystawa czasowa „Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza”. Ciekawe materiały etnomuzykologiczne Adolfa Dygacza, wówczas pionierskie, zebrane przez niego pod wpływem zainteresowania kulturą górniczo-hutniczą, wciąż mają wiele niezbadanych „białych plam”. Niniejszy tekst wskazuje na niektóre z nich – te, których nie podkreśla się w jego dorobku zbyt często. A z pewnością są warte uwagi i dalszych badań.

EN

Projects popularizing the achievements of Professor Adolf Dygacz, carried out on the occasion of the digitization of the archives of the ethnomusicologist at the Museum “Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów”, seem to be of fundamental importance for the maintenance and preservation of the local musical heritage in the era of current changes and uncertain fate of vanishing traditions. One of such undertakings was the temporary biographical and musical exhibition „Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza” (Eng. “Life as a Song. From the Portfolio of Professor Adolf Dygacz”). Interesting ethnomusicological materials by Adolf Dygacz, pioneering at the time, collected by him under the influence of his interest in the mining and metallurgical culture, still have many unexplored elements. This text highlights some of them – those that are not emphasized too often when Adolf Dygacz output is being discussed. And they are certainly worth attention and further research.

Słowa kluczowe

PL

etnomuzykologia; Adolf Dygacz; folklor muzyczny; folklor grup zawodowych; pieśni ludowe

EN

ethnomusicology; Adolf Dygacz; musical folklore; folklore of professional groups; folk songs

• Wydawca: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Czasopismo: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Rocznik: 2021
• Tom: 9
• Numer: 9
• Strony: 46-65

Daty

wydano

2021

Twórcy

autor

Agata Krajewska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Nauk o Kulturze

Bibliografia

• Bartók B., Slovenske l’udove piesne, t. 1, Bratislava 1959.
• Bobrowska J., Pieśni ludowe Zagłębia Dąbrowskiego, „Zeszyty Naukowe” 1985, nr 23.
• Bulla K., Krajewska A., Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza. Katalog wystawy, Chorzów 2020.
• Ciszewski S., Lud rolno-górniczy z okolic Sławkowa w powiecie olkuskim, [w:] „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” 1886-1887, t. 10-11.
• Czubala D., Folklor Zagłębia Dąbrowskiego a idea regionalizmu, [w:] Zagłębie Dąbrowskie. w poszukiwaniu tożsamości regionalnej, red. M. Barański, Katowice 2001.
• Dömötör T., Az első nemzetközi munkásdal-konferencia tanulságai, „Muzsika” t. IV/6, 1961.
• Dygacz A., Ludowe pieśni górnicze w Zagłębiu Dąbrowskim. Studium folklorystyczne, Katowice 1975.
• Dygacz A., Volksmusikinstrumente der polnischen Glas- hüttenarbeiter, [w:] Studia instrumentorum musicae popularis VI, Stockholm 1979.
• Dygacz A., Z badań nad pieśnią ludową hutników polskich, [w:] „Opolski Rocznik Muzealny”, Opole 1966, t. 2.
• Dygacz J., Bibliografia prac Adolfa Dygacza, [w:] Adolf Dygacz 1914–2004. Życie i działalność, red. W. Nagengast, Katowice 2007.
• Federowski M., Lud z okolic Żarek, Siewierza i Pilicy. Jego zwyczaje, sposób życia, obrzędy, podania, gusła, zabobony, pieśni, zabawy, przysłowia, zagadki i właściwości mowy, t. 1-2, Warszawa 1888–1889.
• Jaros J., Zasięg terytorialny Zagłębia Dąbrowskiego, „Zaranie Śląskie” 1968, r. 31, z. 1.
• Kapełuś H., Krzyżanowski J. (red.), Dzieje folklorystyki polskiej 1800–1863. Epoka przedkolbergowska, Wrocław – Warszawa – Kraków 1970.
• Kapełuś H., Krzyżanowski J. (red.), Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918, Warszawa 1982.
• Koczogh Á., Régi magyarok útjain. (Lengyelországi útirajz. IV.), „Alföld” t. 7/4, 1956/4.
• Kolberg O., Lud: jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, t. 18, seria kieleckie, Wrocław – Kraków – Warszawa 1963.
• Kolberg O., Pieśni ludu polskiego. Dzieła wszystkie, t. 1, Warszawa 1857.
• Magyar A., Néprajzi Társaság folyóirata 1991, t. 2, nr 1–2, s. 190, [@:] http://apps.arcanum.hu/app/ethnografia/view/Ethnografia_1991_102/?query=SZO%3D(munk%C3%A1sdal)&pg=194&layout=s, dostęp: 22.11.2020.
• Przemsza-Zieliński J., Spuścizna kulturalno-naukowa Zagłębia Dąbrowskiego na tle kultury i nauki polskiej, [w:] Zagłębie Dąbrowskie. W poszukiwaniu tożsamości regionalnej, red. M. Barański, Katowice 2001.
• Siarkowski W., Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc, Kielce 2000.
• Skonieczna-Gawlik D., Tropem badaczy Zagłębia Dąbrowskiego, Katowice 2016.
• Thompson P., Głos przeszłości. Historia mówiona, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. E. Domańska, Poznań 2010.
• Turek K., Pieśni górnicze jako przedmiot refleksji naukowej Adolfa Dygacza, [w:] Adolf Dygacz 1914–2004. Życie i działalność, red. W. Nagengast, Katowice 2007.
• Niepublikowany zbiór archiwaliów Adolfa Dygacza w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.
• https://zbiory.muzeumgpe-chorzow.pl/, dostęp: 21.12.2020.
• Murarz mi z miasta przywiózł pierścionek, [@:] https://sbc.org.pl/Content/357197/706.6_ORYG-Murarz%20mi%20z%20miasta%20przywi%C3%B3z%C5%82%20pier%C5%9Bcionek.mp3?handler=html5_audio, dostęp: 22.12.2020.
• Muzyczne słuchowisko w bezpłatnej linii tramwajowej, [@:] https://teatrzaglebia.pl/muzyczne-sluchowisko-w-bezplatnej-linii-tramwajowej/, dostęp: 29.09.2021.
• Radośnik, [@:] http://simuz.pl/qr.php?qr=9531638F-287A-4D3E-AE90-9A76A2D6490C&mode=m, dostęp: 28.09.2021.
• Strona projektu „Wyśpiewana tradycja. Zespoły śpiewacze Zagłębia Dąbrowskiego”, [@:] http://zespolyspiewacze.pl, dostęp: 29.09.2021.
• W naszym Zawierciu jest dużo fabryk, [@:] http://simuz.pl/qr.php?qr=82C0C59A-1186-4670-A08A-DEEAC85E10CA&mode=m, dostęp: 28.09.2021.
• Wirtualne oprowadzanie po wystawie »Życie jako pieśń. Z teki profesora Adolfa Dygacza« [@:] www.youtube.com/watch?v=MIm1yANbH0g&feature=emb_title, dostęp: 21.12.2020.
• www.researchgate.net/publication/347982078_Zycie_jako_piesn_Z_teki_profesora_Adolfa_Dygacza_Life_as_Song_From_the_portfolio_of_Professor_Adolf_Dygacz, dostęp: 4.01.2021.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

2078088