Czy uproszczenia w sprawozdawczości należy rekompensować?

• Autorzy: Jarosław Szyszka

Warianty tytułu

EN

Should reporting simplifications be compensated?

Abstrakty

EN

The aim of the article is an attempt to indicate the economic effectiveness of the "compensation" mechanism usage in the amendments to accounting law. Accounting law is intended to protect the security of economic transactions. When simplifications in financial reporting are applied, not all recipients of financial information may receive sufficient data to assess the activities of business entities and make business decisions. Hence, there are proposed solutions to "compensate" new simplifications through disclosures in other elements of the financial statements. There may be many legislative solutions, but the question about the effectiveness of these solutions remains open. As part of the research approach, in addition to a literature study, the legal-economic method was used to attempt to assess the effectiveness of the regulation mechanism proposed by the lawmaker. Based on a case study related to an ongoing legislative work on the Accounting Act, a production capacity curve was used to indicate how additional disclosures in other elements of the financial statements could compensate the possible use of simplifications. The results lead to the conclusion that appropriate regulation may allow for the implementation of simplifications while maintaining information that is important for the recipients of financial statements. In the practical sphere, the use of economic mechanisms in constructing legal regulations should allow accounting to retain its core in accounting theory while creating economically effective standards.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie mechanizmów rekompensaty jako zabiegu legislacyjnego, który może być wykorzystany w celu ograniczenia negatywnych efektów wprowadzanych uproszczeń w nowelizacji prawa bilansowego. Prawo bilansowe ma za zadanie ochronę bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Przy stosowaniu uproszczeń w sprawozdawczości finansowej, nie wszyscy odbiorcy informacji finansowej mogą otrzymać dostateczne dane do oceny działalności podmiotów gospodarczych oraz podejmowania decyzji. Stąd proponowane są rozwiązania „rekompensujące” nowe uproszczenia, przez ujawnienia w innych elementach sprawozdania finansowego. Rozwiązań legislacyjnych może być wiele, natomiast otwarte pozostaje pytanie o efektywność tych rozwiązań. W ramach podejścia badawczego, obok studium literatury, wykorzystano metodę prawno-ekonomiczną w celu dokonania próby oceny efektywności proponowanego przez ustawodawcę mechanizmu regulacji. Na podstawie studium przypadku związanego z prowadzonymi bieżącymi pracami legislacyjnymi nad ustawą o rachunkowości, wykorzystano krzywą zdolności produkcyjnych, aby wskazać, jak dodatkowe ujawnienia mogłyby zrekompensować ewentualne stosowanie uproszczeń w innych elementach sprawozdania finansowego. Wyniki prowadzą do wniosku, że odpowiednie ukształtowanie regulacji może pozwolić na wdrożenie uproszczeń przy jednoczesnym zachowaniu istotnych dla odbiorcy sprawozdań finansowych danych. W sferze praktycznej, stosowanie mechanizmów ekonomicznych przy kształtowaniu regulacji prawnych powinno pozwolić rachunkowości zachować swój twardy rdzeń w teorii rachunkowości, przy jednoczesnym tworzeniu norm efektywnych ekonomicznie.

Słowa kluczowe

PL

rachunkowość finansowa; sprawozdawczość finansowa; prawo bilansowe; ekonomiczna analiza prawa

EN

financial accounting; financial reporting; accounting law; law & economics

• Wydawca: Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
• Czasopismo: Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
• Rocznik: 2023
• Numer: 24/II
• Strony: 281-301

Daty

wydano

2023

Twórcy

autor

Jarosław Szyszka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Bauer K., Hierarchia cech jakościowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw w postępowaniu upadłościowym, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” 2018, nr 98(154).
• Błażyńska J., Użyteczność informacji finansowych sprawozdań finansowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2015.
• Chluska J., Uproszczenia polityki rachunkowości w zarządzaniu małym i średnim przedsiębiorstwem w Polsce, „Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo” 2023, (23/I).
• Czaja-Cieszyńska H., Mućko P., Uproszczenia wybranych zasad (polityki) rachunkowości w mikro- i małych jednostkach w Polsce – regulacje prawne i błędy poznawcze, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2022, 1(995).
• Czaplewski M., Dobra informacyjne i ich podstawowe cechy ekonomiczne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2011, nr 650 Ekonomiczne Problemy Usług, 20–26.
• Devenport T., Prusak L., Working Knowledge. How Organization manage What They Know, Boston 2000.
• Drucker P., The age of social transformation, “Atlantic Monthly” 1994, nr 274.
• Dziadek K., Czynniki decydujące o wykorzystaniu informacji z systemu rachunkowości w zarządzaniu w świetle literatury zagranicznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2013, nr 765 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 61.
• Dziekański P., Informacja jako dobro ekonomiczne będące źródłem przewagi konkurencyjnej, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2012.
• Filipiak O., Rola informacji w społeczeństwie konsumpcyjnym, „Kultura Bezpieczeństwa” 2021, 40.
• Gierusz B., Martyniuk T., Porównywalność informacji sprawozdawczych w świetle założeń koncepcyjnych MSSF, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2017, nr 4(88).
• Gos W., Stosowanie zasady istotności w ujawnianiu informacji przez uczelnie publiczne w Polsce, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” 2022, 46(3).
• Gos W., Hońko S., Uproszczenia w rachunkowości - koszty, korzyści i zagrożenia (cz. I) Zasada istotności i warunki stosowania uproszczeń, „Rachunkowość” 2023, SWKP 2.
• Hendriksen E.A., van Breda M.F., Teoria rachunkowości, PWN, Warszawa 2002.
• Jarugowa A., Istota zmian w ustawie o rachunkowości i ich skutki ekonomiczne, [w:] A. Jarugowa, T. Martyniuk, Komentarz do Ustawy o rachunkowości, ODDK Gdańsk 2002.
• Kamela-Sowińska A., Obrót gospodarczy jako dobro prawne chronione przez ustawę o rachunkowości, [w:] Z. Luty. M. Chmielowiec-Lewczuk (red.), „Rachunkowość – polityka makroekonomiczna – globalizacja” 2015, nr 390.
• Kamuda D., Przestępstwo oszustwa gospodarczego z art. 297 k.k. zagrożeniem bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, „Acta Iuridica Resoviensia” 2021, 33(115).
• Karmańska A., Imperatywy ładu korporacyjnego, „Rocznik Audytu i Rachunkowości” 2023, 1.
• Karpiuk M., Ochrona konsumentów jako standard bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego” 2015, t. 1.
• Kłusek-Wojciszke B., Łosiewicz M., Wiedza jako specyficzny zasób przedsiębiorstwa, [w:] J. Fryca, J. Jaworski (red.), Współczesne przedsiębiorstwo: zasobowe czynniki sukcesu w konkurencyjnym otoczeniu, Wyższa Szkoła Bankowa, Gdańsk 2009.
• Konopka B., Szum informacyjny i jego rola w kształtowaniu warunków medialnych i kulturowych, „Transformacje” 2020, 1-2(104-105).
• Kuczyńska-Cesarz A., Rachunkowość kreatywna a bezpieczeństwo informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym, „Nowoczesne System Zarzadzania” 2018, 1.
• Lazer D., The science of fake news, “Science” 2018, vol. 359.
• Medlik S., Leksykon podróży, turystyki, hotelarstwa, PWN, Warszawa 1995.
• Micherda B., Sprawozdawczość i rewizja finansowa w kształtowaniu wiarygodności informacji ekonomicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007.
• Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, SKwP, Warszawa 2011.
• Ministerstwo Finansów, Reforma systemu rachunkowości ze szczególnym uwzględnieniem cyfryzacji, Raport: Przegląd Ustawy o rachunkowości 2023.
• Nowak E., Rola sprawozdań finansowych w szacowaniu wartości przedsiębiorstwa w świetle założeń koncepcyjnych Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2018, nr 1(91).
• Nowak P., Nowakowski P., Człowiek a potrzeba informacji. Kilka refleksji na marginesie założeń teorii społeczeństwa informacji, „Język, Komunikacja, Informacja/ Language, Communication, Information” 2006, 1.
• Okolski J., Szyszka M., Zasada bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w prawie spółek handlowych, „Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem” 2010, 2(1).
• Olender-Skorek M., Wydro K., Wartość informacji, „Telekomunikacja i techniki informacyjne” 2007, nr 1-2.
• Oleński J., Ekonomika informacji, PWE, Warszawa 2001.
• Orzeszko T., Polish balance sheet law vs. accounting regulations in Poland, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2014, nr 351.
• Pietrzak P., Informacja jako towar w biurze rachunkowym, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2015, nr 44.
• Pohulak-Żołędowska E., Informacja jako dobro rynkowe, [w:] D. Kopycińska (red.), Działania ekonomiczne podmiotów rynkowych - materiały konferencyjne, Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007.
• Postek S., Ledzińska M., Temperamentalne predyktory stresu informacyjnego w grupie menadżerów wysokiego szczebla, „Psychologia, Etologia, Genetyka” 2015, nr 31.
• Raczkowski K., Współczesny model tetrarchii zarządzania a bezpieczeństwo ekonomiczne obrotu gospodarczego, [In:] K. Raczkowski (ed.), Bezpieczeństwo ekonomiczne obrotu gospodarczego, Ekonomia. Prawo. Zarządzanie, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Rówińska M., Przydatność–podstawowa cecha informacji finansowej?, „Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia” 2016, 80 (2).
• Rydzak R., Rewizja finansowa jako element systemu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego – wybrane problemy, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2015, 16 (8),
• Safjan M., Zasady prawa prywatnego, [w:] System Prawa Prywatnego, Prawo cywilne - część ogólna, C.H. BECK, Warszawa 2007.
• Sismondo S., Post-truth?, “Social Studies of Science” 2017, Vol. 47.
• Skrzypek E., Grela G., Informacja jako zasób niematerialny w warunkach globalizacji, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2005, nr 39.
• Szczepańska M., Istotność jako podstawowa zasada zintegrowanej sprawozdawczości przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2015, 3.
• Szczerba B., Białecka B., Ocena i doskonalenie przepływu informacji w zarządzaniu reklamacjami na przykładzie przedsiębiorstwa produkcyjnego, „Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji” 2017, Vol. 6, iss. 8.
• Szczotka J., Rewizja finansowa niezbędnym elementem bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, „Zeszyty Naukowe WSFiP w Bielsku-Białej” 2014, nos. 3.
• Szychta A., Teoria rachunkowości Richarda Mattessicha w świetle podstawowych kierunków rozwoju nauki rachunkowości. Studium metodologiczne, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1996.
• Szyszka J., Zastosowanie ekonomicznej analizy prawa do badania efektywności regulacji z zakresu rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2022.
• Szyszka J., Kształt polskiego prawa bilansowego – co powinno się zmienić, „Rachunkowość” 2024, SWKP 6.
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. z 2023 r. poz. 120 z późn. zm.
• Wąsowski W., Kreatywna rachunkowość. Fałszowanie sprawozdań finansowych, Difin, Warszawa 2005.
• Wieczorkowski J., Dałek M., Problem przeciążenia informacyjnego a integracja systemów informatycznych, „Ekonomiczne Problemy Usług” 2013, nr 104.
• Wilk L., Obrót gospodarczy w prawie karnym pozakodeksowym, [w:] Kalus S. (red.), Ochrona prawna obrotu gospodarczego, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Wiśniewska J., Etyka w rachunkowości jako niezbędny element zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, [w:] D. Dziawgo, G. Borys (red.), „Rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju, gospodarka – etyka – środowisko, Zeszyty Naukowe UE we Wrocławiu” 2014, nr 329.
• Włodkowski O., Przepisy karne ustawy o rachunkowości, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Żelazny R., Ekonomika informacji – przedmiot i zakres badawczy, „Studia Ekonomiczne” 2014, 176.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

51789577