Polityka okupanta niemieckiego na ziemi dobrzyńskiej

• Autorzy: Hanna Szczechowicz

Warianty tytułu

EN

The policy of the German occupier in the Dobrzyń land

Abstrakty

EN

In this contribution, the synthesis revolved around the main threads related to the nationality policy of the German occupier in the Dobrzyń land during the Second World War directed against the leadership group of this land. There were indicated some key directions of the occupation policy pursued in the District: Gdańsk–West Prussia, to which the Dobrzyń land belonged. The police apparatus and security services constituted a part of the German occupation authorities. Selbstschutz and the Gestapo conducted mass executions of teachers, government officials, clergy, landowners, peasants, workers and students who had been engaged in various areas of social life before the outbreak of World War II. Public executions, village pacifications, displacements and deportations to concentration camps were carried out. The policy of the German occupier in the Dobrzyń region was to lead to the Germanisation of these areas and the expulsion of the Polish and Jewish population. The effect of the extermination policy of the German occupier towards the population of the Dobrzyń land was the murder of several thousand Poles and Jews. In addition to direct extermination, the German occupier used some various forms of indirect extermination, including the displacement of peasants, the German national list, restriction of personal freedoms, removal of all Polish national symbols, confiscation of property, prohibition of using public places, food regulation and others. The direct and indirect extermination caused enormous human and material losses, but did not break the sense of national identity and deep patriotism in the inhabitants of Dobrzyń land.

PL

W niniejszym przyczynku poddano syntezie główne wątki związane z polityką narodowościową okupanta niemieckiego na ziemi dobrzyńskiej podczas II wojny światowej skierowanej przeciwko grupie przywódczej tej ziemi. Wskazano kluczowe kierunki polityki okupacyjnej prowadzonej w Okręgu Gdańsk–Prusy Zachodnie, do którego należała ziemia dobrzyńska. Elementem niemieckiej władzy okupacyjnej był aparat policyjny i służby bezpieczeństwa. Selbstschutz i Gestapo przeprowadziły masowe egzekucje nauczycieli, urzędników państwowych, duchownych, ziemian, chłopów, robotników i uczniów zaangażowanych w różnych dziedzinach życia społecznego przed wybuchem II wojny światowej. Przeprowadzano publiczne egzekucje, pacyfikacje wsi i wysiedlenia, wywózki do obozów koncentracyjnych. Polityka okupanta niemieckiego na ziemi dobrzyńskiej miała doprowadzić do zgermanizowania tych terenów i usunięcia ludności polskiej oraz żydowskiej. Efektem polityki eksterminacyjnej okupanta niemieckiego wobec ludności ziemi dobrzyńskiej było kilka tysięcy zamordowanych Polaków i Żydów. Oprócz eksterminacji bezpośredniej okupant niemiecki stosował różne formy eksterminacji pośredniej, polegającej m.in. na akcji wysiedleńczej chłopów, niemieckiej liście narodowej, ograniczaniu swobód osobistych, usunięciu wszelkich polskich symboli narodowych, konfiskacie mienia, zakazu korzystania z miejsc użyteczności publicznej, reglamentacji żywności i innych. Eksterminacja bezpośrednia i pośrednia spowodowała ogromne straty ludzkie i materialne, lecz nie złamała w mieszkańcach ziemi dobrzyńskiej poczucia tożsamości narodowej i głębokiego patriotyzmu.

Słowa kluczowe

PL

okupacja niemiecka; ziemia dobrzyńska; administracja; aparat policyjny; eksterminacja; prześladowania; wysiedlenia; roboty przymusowe; obozy pracy; konfiskaty majątku

EN

German occupation; Dobrzyń land; administration; police apparatus; extermination; persecution; displacement; forced labour; labour camps; confiscation of property

• Wydawca: Włocławskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie
• Rocznik: 2019
• Tom: 34
• Strony: 53-86

Daty

wydano

2019

Twórcy

autor

Hanna Szczechowicz

• Kujawska Szkoła Wyższa we Włocławku

Bibliografia

• Bartoszewski R., Z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej, t. 19, Dobrzyń nad Wisłą 2015.
• Bojanowski J.T., Wojna i okupacja niemiecka w latach 1939-1945 w moich przeżyciach i pamięci, w: „Rocznik Dobrzyński”, t. I, Rypin 2008.
• Gałkowski P., Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918–1947, Rypin 1999.
• Grzybowski M.M., Męczeństwo duchowieństwa Rzymskokatolickiego w dekanacie rypińskim, w: „Ziemia Dobrzyńska”, t. VIII, M. Krajewski (red.), Rypin 2002.
• Janowicz Z., Ustrój administracyjny ziem polskich wcielonych do Rzeszy Niemieckiej 1939-1945, Poznań 1951.
• Jastrzębski W., Sziling J., Okupacja hitlerowska na Pomorzu Gdańskim w latach 1939-1945, Gdańsk 1979.
• Katalog zbrodni - ziemia dobrzyńska, Szalkowski A. (red.), Rypin 2010.
• Krajewski B., Martyrologia mieszkańców gminy Osiek w okresie drugiej wojny światowej.
• Krajewski M., W cieniu wojny i okupacji. Ziemia Dobrzyńska w latach 1939–1945, Rypin 1995.
• Madajczyk Cz., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, Warszawa 1970.
• Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945, Warszawa 1979.
• Piotrowski R., Eksterminacja nauczycieli powiatu rypińskiego w pierwszych miesiącach okupacji 1939 r., w: „Ziemia Dobrzyńska”, t. VIII, M. Krajewski (red.), Rypin 2002.
• Pospieszalski K.M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce. Wybór dokumentów, cz. I: Ziemie „wcielone”, Poznań 1952.
• Sziling J., Ziemia dobrzyńska w latach okupacji hitlerowskiej (1939-1945), w: Studia z dziejów ziemi dobrzyńskiej XV-XX wiek, M. Wojciechowski (red.), Warszawa-Poznań-Toruń 1987.
• Witkowski A., Mordercy z Selbstschutzu, Warszawa 1986.
• Witkowski A., Nieukarana zbrodnia, Warszawa 1995.
• Waszkiewicz Z., Z dziejów ziemi dobrzyńskiej w latach 1918-1939, w: Studia z dziejów ziemi dobrzyńskiej, M. Wojciechowski (red.), Warszawa-Poznań-Toruń 1987.
• Żuchowski Z., Przeszłość ziemi dobrzyńskiej, Materiały do podręcznika szkolnego, w: „Rocznik Dobrzyński”, t. I, Rypin 2008.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

51532234