Wbrew systemowi. Geneza Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego we Wrocławiu oraz jego działalność w okresie stanu wojennego

• Autorzy: Małgorzata Skotnicka-Palka

Warianty tytułu

EN

Against the System. The Genesis of the Archbishop’s Charitable Committee (AKCh) in Wrocław and its Activities During Martial Law

Abstrakty

EN

On the night of 12 to 13 December 1981, martial law was imposed in Poland. Mass arrests of opposition activists and Solidarity supporters began. Young people from academic circles in Wrocław, connected with the Central Academic Ministry Centre (Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Akademickiego) and the ‘Wawrzyny’ Academic Ministry, (Duszpasterstwo Akademickie „Wawrzyny”) immediately reacted to the introduced political repressions – they collected information about interned persons and their families in order to provide them with immediate help. Soon afterwards, these activities merged and were supported by church dignitaries, especially by Archbishop Henryk Gulbinowicz, who formalised them by establishing the Archbishop’s Charitable Committee in March 1982. He placed great trust in the organisation and gave its members broad competences, stating: ‘Do what you want, and when they ask you, tell them I have told you to do so’. It allowed the members of the Committee to work in relatively safe conditions, giving them freedom of action and allowing them to develop a wide variety of initiatives: material, medical, legal, procedural, professional, financial and spiritual support. AK Ch tried to provide help to all the repressed people in the then Archdiocese of Wrocław, as well as to their families. Its members worked voluntarily and charitably. The suspension of martial law on 22 July 1983 did not improve the situation of the repressed, so the Committee continued its activities.

Słowa kluczowe

EN

the Archbishop’s Charitable Committee; AKCh; martial law; democratic opposition; Catholic Church; internment; Solidarity; repressions; charity work

• Wydawca: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
• Czasopismo: Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
• Rocznik: 2019
• Tom: 30
• Strony: 19-35

Daty

wydano

2019

Twórcy

autor

Małgorzata Skotnicka-Palka

• Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Bibliografia

• Archiwum Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego we Wrocławiu, DŻS ZNiO, sygn. XX-1/10.
• Arcybiskupi Komitet Charytatywny we Wrocławiu „Pod Czwórką”, red. Zofia Dillenius, Wrocław 1997.
• Arcybiskupi Komitet Charytatywny 1982–2007, „Rocznik Wrocławski” 2011, nr 12, s. 223–296.
• Bojarski Adam, Moja praca w KGHM, [w:] Jestem stąd, czyli z Zagłębia Miedziowego..., red. Barbara Techmańska, Marek Zawadka, Lubin 2010, s. 33–46.
• Dziełak Andrzej, ks., Arcybiskupi Komitet Charytatywny, [w:] Nauka i polityka. Jubileusz siedemdziesięciolecia urodzin profesora Andrzeja Wiszniewskiego, red. merytoryczna Janusz Szafran, Wrocław 2005, s. 121–129.
• Korczyńska Joanna, Arcybiskupi Komitet Charytatywny we Wrocławiu w latach 1981–1989, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Włodzimierza Sulei, Zielona Góra 2006, [online:] http://zbc.uz.zgora.pl/Content/9788/HTML /doktorat.pdf [dostęp: 18.10.2018].
• Micewski Andrzej, Kościół wobec „Solidarności” i stanu wojennego, Paris 1987, s. 73–75.
• Perlak Bartłomiej, Internowani na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie ośrodki odosobnienia podległe Okręgowemu Zarządowi Zakładów Karnych we Wrocławiu (1981–1982), Wrocław–Warszawa 2017.
• Piotrowski Paweł, Władza wobec Kościoła dolnośląskiego w okresie stanu wojennego, [w:] Wokół historii i polityki, red. Stanisław Ciesielski [et al.], Toruń 2004, s. 657–671.
• Podziemie w rezydencji arcybiskupów. Kardynał Henryk Gulbinowicz opowiada o stanie wojennym, ukrywaniu Władysława Frasyniuka i pieniądzach podziemnej „Solidarności”, rozmawiał Rafał Bubnicki, „Rzeczpospolita”, nr 5/6, I 2002.
• Polak Wojciech, Stan wojenny – pierwsze dni, Gdańsk 2006.
• Raina Peter, Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 3, Poznań–Pelplin 1996.
• Roszkowski Wojciech, Historia Polski 1914–2005, Warszawa 2007.
• Skotnicka Małgorzata, Arcybiskupi Komitet Charytatywny we Wrocławiu w okresie stanu wojennego, „Kwartalnik Pamięć i Przyszłość” 2011, nr 4 (14), s. 33–38.
• Stan wojenny w Polsce 1981–1983, red. Antoni Dudek, Warszawa 2003.
• Stan wojenny w Polsce. Dokumenty i materiały archiwalne 1981–1983, red. Tadeusz Walichnowski, Warszawa 2011.
• Stan wojenny w Polsce. Kalendarium wydarzeń 13 XII 1981 – 21 XII 1982, red. Wanda Chudzik [et al.], Warszawa 1999.
• Stan wojenny. Wspomnienia i oceny, red. Jan Kulasa, Pelplin 1999.
• Suleja Włodzimierz, Solidarność na Dolnym Śląsku 1980–2010, Wrocław 2010.
• Wokół „mniejszego zła”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010.
• Żaryn Jan, Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce 1944–1989, Warszawa 2003.

Identyfikatory

Biblioteka Nauki

55790053