Pedagogika demokratyczna Roberta Michelsa w kontekście pedagogiki społecznej

• Autorzy: Radomir Miński

Warianty tytułu

EN

Democratic pedagogy by Robert Michels in the context of social pedagogy

Abstrakty

EN

Robert Michels is being considered disappointed socialist who, under the influence of elitism, rejected de-mocracy and moved to a fascist camp (Roth, 1963). In the Polish scientific discourse quite stereotypically Michels has been regarded only as one of continuators of Vilfredo Pareto and Gaetano Mosca, unambig-uously associated as “the one from the Iron Law of Oligarchy”. Little-known is a fact, that in United States Michels’ contribution to sociology of organisation was appreciated. By American scholars Michels is re-garded as the discoverer of goals-displacement phenomenon, an excellent researcher (“sociologist by vir-tue of his temperament”) endowed with cognitive passion and sociological imagination. The aim of the article is to show Michels as a social pedagogue, who all the time consequently was coming back in his different works to the goals-displacement phenomenon in social movements, following its degeneration. This phe-nomenon consists among the others in metamorphosis of the socialist leaders emancipating themselves from the masses. With reference to the title of this article it is worth mentioning that even in Michels’ opus magnum – Political Parties – there are passages correspondent with his educational aspirations towards political leaders and the masses.

PL

W dyskursie akademickim Roberta Michelsa uznaje się zazwyczaj za rozczarowanego socjalistę, który pod wpływem teorii elityzmu odrzucił demokrację i przeszedł do obozu faszystowskiego (Roth, 1963). W polskim dyskursie Michelsa, nieco stereotypowo, uznaje się za kontynuatora Moski i Pareto, jedno-znacznie kojarząc go jako „tego od żelaznego prawa oligarchii”. Mało znany jest fakt, że w Stanach Zjednoczonych doceniono wkład Michelsa w rozwój socjologii organizacji. Amerykańscy uczeni uznają go za odkrywcę zjawiska przemieszczenia celów organizacyjnych, „rasowego” badacza, obdarzonego pasją poznawczą i wyobraźnią socjologiczną. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi, że Roberta Michelsa można uznać nie tylko za politologa, ale również za badacza aspirującego do roli pedagoga społecznego –przedstawiciela inteligencji, której rolą (jego zdaniem) było wytyczenie proletariatowi drogi do socjali-zmu. Badacz ten, w swoich publikacjach, konsekwentnie powracał do zjawiska przemieszczenia celóworganizacyjnych, systematycznie śledząc zjawisko degeneracji ruchów społecznych – zwłaszcza partiisocjaldemokratycznej. W nawiązaniu do tytułu artykułu, warto dodać, że nawet w najważniejszym dzielePolitical Parties Michelsa znajdują się fragmenty świadczące o jego aspiracjach wychowawczych w sto-sunku do przywódców partyjnych i mas wyborczych.

Słowa kluczowe

PL

Robert Michels; pedagogika społeczna; kryzys przywództwa; zburżuazyjnienie przywódców partyjnych; niekompetencja mas; degeneracja ruchów społecznych

EN

Robert Michels; social pedagogy; crisis of leadership; embourgeoisement of political parties leaders; incompetence of masses; degeneration of social movements

• Wydawca: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Czasopismo: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Rocznik: 2021
• Tom: 13
• Numer: 3
• Strony: 73-97

Daty

wydano

2021

Twórcy

autor

Radomir Miński

• Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni

Bibliografia

• Babbie, E. (2005). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: PWN.
• Bauman, T. (2003). Pedagogika społeczna wobec zmian w myśleniu i wychowaniu. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna (90-105). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Beetham, D. (1977). From Socialism to Fascism: The Relation Between Theory and Practice in The Work of Robert Michels. Part I. Political Studies, 25, 3-24.
• Beetham, D. (1977). From Socialism to Fascism: The Relation Between Theory and Practice in The Work of Robert Michels. Part II. Political Studies, 25, 162-181.
• Camavitto, D. (1936). Roberto Michels - In Memoriam. American Sociological Review. 1, 797-799.
• Cassinelli, C.W. (1953). The Law of Oligarchy. The American Political Science Review. 47 (3), 773-784.
• Chodak, Sz. (1958). Roberta Michelsa socjologia niemieckiej socjaldemokracji. Studia Socjologiczno-Polityczne, 1, 123-162.
• Chodak, Sz. (1961). Systemy partyjne Europy Zachodniej. Pochodzenie, ewolucja, funkcje społeczne. Studia Socjologiczno-Polityczne, 9, 9-255.
• Etzioni, A. (1964). Modern Organizations. New Jersey: Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall.
• Genett, T. (2008). Einleitung. Robert Michels - Pionier der sozialen Bewegungsforschung. W: T. Genett (red.), Soziale Bewegungen zwischen Dynamik und Erstarrung, (11-69). Berlin: Akademie Verlag.
• Genett, T. (2012). Demokratische Sozialpädagogik in der Krise der Aufklärung - zur Ambivalenz deines Klassikers der Elithentheorie. W: H. Bluhm, S. Krause (red.), Robert Michels' Soziologie des Parteiwesens. Oligarchien und Eliten - die Kehrseiten moderner Demokratie (69-85). Halle: Springer.
• Lipset, S.M. (2005). Introduction. W: R. Michels (Ed.) Political parties. A sociological study of the oligarchical tendencies of modern democracy (15-39). New Brunswick and London: Transaction Publishers.
• Lenski, G. (1980). In Praise of Mosca and Michels. Mid-American Review of Sociology, 5(2), 10.
• Marynowicz-Hetka, E. (1998). Koncepcja pracy społecznej w polskiej tradycji pedagogiki społecznej. W: E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.), Pedagogika społeczna i praca socjalna (133-142). Katowice: PBS.
• May, J. D. (1965) Democracy, Organization, Michels. The American Political Science Review, 2, 417-429.
• Michels, R. (1914). Probleme der Sozialphilozophie. Leipzig-Berlin: Franz Steiner Verlag.
• Michels, R. (1914). Sexual ethics: a study of borderland question. New York: George Allen & UNIWIN LTD.
• Michels, R. (1930). Conservatism. W: E.R.A. Seligman (Ed.). Encyclopaedia of the Social Sciences, Vol. 3 (230-233). New York: The Macmilan Company.
• Michels, R. (1932). Intellectuals. W: E.R.A. Seligman (Ed.). Encyclopaedia of the Social Sciences, Vol. 8 (118-124_. New York: The Macmilan Company.
• Michels, R. (1987). Historisch-kritische Untersuchungen zum politischen Verhalten der Intelektuellen. W: J. Milles (red.), Masse, Führer, Intellektuelle. Politisch-soziologische Aufsätze 1906-1933 (199-213). Frankfurt/Main: Campus Verlag.
• Michels, R. (1915/2005). Political parties. A sociological study of the oligarchical tendencies of modern democracy. New Brunswick and London: Transaction Publishers.
• Michels, R. (2008). Soziale Bewegungen zwischen Dynamik und Erstarrung. Berlin: Akademie Verlag.
• Miński, R. (2016). Aktualność myśli Roberta Michelsa. Warszawa: Scholar.
• Neumann, S. (1956). Toward a Comparative Study of Political Parties. W: S. Neumann (ed.). Modern Political Parties (395-421). Chicago: University of Chicago Press.
• Olejniczak, K., Kozak, M., Ledzion, B. (red.). (2008). Teoria i praktyka ewaluacji interwencji publicznych. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne Spółka z o.o.
• Ostrorgorski, M. (1964). Democracy and the organization of political parties. New Brunswick-New Jersey: Routledge.
• Pfetsch, F.R. (1966). Robert Michels als Elitentheoretiker. Politische Vierteljahresschrift, VII (2), 208-227.
• Piekraski, J. (1998). Wprowadzenie. W: E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.), Pedagogika społeczna i praca socjalna (14). Katowice: BPS.
• Podgórecki, A. (1999). Pięć funkcji socjologii. W: M. Bocheńska-Seweryn, K. Kluzowa (red.), Elementy socjologii (53-63). Katowice: Śląsk.
• Radlińska, H. (1935). Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Radlińska, H. (1961). Pedagogika społeczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Roth, G. (1963). The Socialdemocrats in Imperial Germany. Totowa, New Jersey: The Bedminster Press.
• Rousseau, J.J. (2002). Umowa społeczna. Kęty: ANTYK.
• Sartori, G. (1988). Teoria demokracji. Warszawa: WN PWN.
• Smelser, N. (1976). Sociological Theory: Historical and Formal. New Jersey: General Learning Press.
• Stefaniuk, M. (2001). Teoria elit Vilfreda Pareta. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Stölting, E. (2006). Robert Michels. W: D. Käsler (red.), Klassiker der Soziologie 1. Von August Comte bis Alfred Schütz (307-311). München: Beck'sche Reihe.
• Such, J., Szcześniak M. (1999). Filozofia nauki. Poznań: WN UAM.
• Szacki, J. (2005). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Theiss, W. (2018a). Edukacja i zaangażowanie. Sto lat pedagogiki społecznej w Polsce (1908-2008). Wprowadzenie. Pedagogika Społeczna, 2(68), 9-34.
• Theiss, W. (2018b). Helena Radlińska: powrót do źródeł i tradycji w ponowoczesnym świecie. Pedagogika Społeczna, 4(70), 113-123.
• Tocqueville, A. de. (1998). O demokracji w Ameryce, t. 1-2. Kraków: Znak Społeczny Instytut Wydawniczy Sp. z o. o.
• Tönnies, F. (1988). Wspólnota i stowarzyszenie. Warszawa: PWN.
• Wasilewski, J. (1998). Elita. W: Z. Bokszański i in. (red.), Encyklopedia Socjologii, t. I (184-189).Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Winkler, H.A. (1972). Robert Michels. W: U. Wehler-Hans (red.), Deutsche Historiker. Band IV (65- 80). Getynga: Vandenhoeck & Ruprecht.
• Żyromski, M. (2007). Teorie elit a systemy polityczne. Poznań: WN UAM.

Identyfikatory

DOI

10.34813/26coll2021

Biblioteka Nauki

2076707