Pre-Christian Hawaiian Concept of Justice: When Heaven, Earth, and Man Meet

• Autorzy: Edward Martinek

Warianty tytułu

PL

Przedchrześcijańska hawajska koncepcja sprawiedliwości: Gdy spotykają się niebo, ziemia i człowiek

Abstrakty

PL

Po co badać starożytną religię hawajską pod kątem koncepcji sprawiedliwości? Istnieją co najmniej trzy powody: Po pierwsze, starożytna hawajska koncepcja sprawiedliwości diametralnie różniła się od europejskiej czy amerykańskiej jurysprudencji. Sprawiedliwość w tej „prymitywnej” religii politeistycznej miała swoją własną definicję, która odzwierciedlała całkowicie odmienną filozofię i teologię, opartą na micie, legendzie, pieśniach i tradycji ustnej. Po drugie, światopogląd będący podstawą hawajskich koncepcji i zasad uwypukla założenia leżące u fundamentów zachodnich definicji sprawiedliwości. Po trzecie, ta starożytna koncepcja sprawiedliwości i związane z nią zasady religijne są nadal aktualne w nowoczesnej, skodyfikowanej i chrześcijańskiej erze Hawajów. Stawiam tezę, że równowaga i harmonia mają kluczowe znaczenie dla hawajskiej teologii, a tym samym dla teorii sprawiedliwości.

EN

Why examine ancient Hawaiian religion for a concept of justice? There are at least three reasons: First, the ancient Hawaiian concept of justice was diametrically different from European or American jurisprudence. Justice in this “primitive” polytheistic religion had its own definition of justice that reflected a completely contrasting philosophy and theology, based on myth, legend, chants, and oral tradition. Second, the worldview of Hawaiian concepts and principles make salient the assumptions underlying Western definitions of justice. Third, this ancient concept of justice and its associated religious principles are still relevant today in the modern, codified, and Christian era of Hawaii. It is my thesis that balance and harmony are central to Hawaiian theology and therefore critical to justice theory.

Słowa kluczowe

PL

starożytna religia; równowaga; harmonia; Hawaje; hawajski; biblijna sprawiedliwość; kapu; mana; politeizm; religia przedchrześcijańska

EN

ancient religion; balance; harmony; Hawaii; Hawaiian; justice; kapu; mana; polytheism; pre-christian religion

• Wydawca: Gdańskie Seminarium Duchowne
• Czasopismo: Studia Gdańskie
• Rocznik: 2024
• Tom: 55
• Strony: 42-58

Daty

wydano

2024

Twórcy

autor

Edward Martinek

Bibliografia

• Beckwith, Martha Warren 1972. The Kumulipo A Hawaiian Creation Chant. University of Hawaii Press.
• Buck, Peter H. 1967. Vikings of the Pacific. The University of Chicago Press.
• Cordy, Ross 2001. Exalted Sits the Chief: The Ancient History of Hawai’i Island. Mutual Publishing.
• Dudley, Michael Kioni 1993. A Hawaiian Nation: Man, Gods and Nature. Nā Kāne O Ka Malo Press.
• Ellis, William 2004. A Narrative of an 1823 Tour Through Hawaii. Mutual Publishing.
• Fischer, Steven Roger 2013. History of the Pacific Islands. Palgrave Macmillan.
• Fornander, Abraham 2013. Ancient History of the Hawaiian People to the Times of Kamehameha I. Mutual Publishing.
• Harding, Thomas G. and Wallace, Ben J., Editors 1970. Cultures of the Pacific/Selected Readings. The Free Press.
• Kamakau, Samuel Manaiakalani 1964 (Digital 2011). The People of Old: Ka Poe Kahiko. Honolulu, HI: Bishop Museum Press.
• Kanahele, George Hu’eu Sanford 1992. Ku Kanaka. University of Hawaii Press.
• Malo, David 1980 (Text 1839). Hawaiian Antiquities (Mo’olelo Hawaii). Bishop Museum Press, Honolulu.
• Oliver, Douglas L. 1989. Native Cultures of the Pacific Islands. University of Hawaii Press.
• Pintor, Raymond 2022-2023. On Kuleana, Hawaiian Health Blog. Papa Ola Lōkahi. http://dev23.papaolalokahi.org/native-hawaiian-health.html
• Schweitzer, Niklaus R. 2005. Turning Tide: The Ebb and Flow of Hawaiian Nationality. Peter Lang AG Publis

Identyfikatory

DOI

10.26142/stgd-2024-015

Biblioteka Nauki

55995507