O ekspresji w muzyce Andrzeja Krzanowskiego

• Autorzy: Magdalena Stochniol

Warianty tytułu

EN

Expression in the music of Andrzej Krzanowski

Abstrakty

EN

Despite the many research perspectives from which Andrzej Krzanowski’s music has been analyzed, so far there is no study that would attempt to interpret this work from the point of view of expression. The aim of the text is to answer the question about expression in Krzanowski’s music and his original compositional style. In the article, I refer primarily to the score (in Mieczysław Tomaszewski’s terms-the phase of musical conception). The starting point is the performing cast, with very often goes beyond the traditionally understood instruments (whistles, sirens). I am trying to find out what are the roots of using such an unusual cast and what significance it has for issue at hand. A separate place in the text is devoted to the expression of the voice as well as the influence of vocal genres (song, aria, chorale) on the instrumental music of this composer. The last issue related to the expression of the piece is the layer of verbal instructions. The number and repetition of many of them indicate how important for Krzanowski was not the recording itself, but its interpretation in performance. The analysis of Krzanowski’s scores in terms of the above-mentioned aspects ultimately leads to the conclusion that the musical choices he made resulted from the autobiographical experiences, which shaped the original language of the author’s musical expression and, consequently, its type of expression.

PL

Mimo wielu perspektyw badawczych, pod kątem których analizowana była muzyka Andrzeja Krzanowskiego, jak dotąd brak opracowania, które skupiałoby się na zagadnieniu ekspresji. Tekst ten stawia więc sobie za cel odpowiedź na pytanie dotyczące ekspresji w muzyce Krzanowskiego oraz oryginalnego stylu kompozytora. W artykule odnoszę się przede wszystkim do zapisu partyturowego (w ujęciu Mieczysława Tomaszewskiego - faza koncepcji muzycznej). Punktem wyjścia jest obsada wykonawcza, która u Krzanowskiego niezwykle często wychodzi poza tradycyjnie rozumiane instrumentarium (gwizdki, syreny). Próbuję dociec, jakie są korzenie wykorzystania tak nietypowej obsady oraz jakie ma to znaczenie dla omawianego zagadnienia. Osobne miejsce w tekście poświęcone zostało ekspresji głosu, a także oddziaływaniu gatunków wokalnych (pieśń, aria, chorał) na muzykę instrumentalną Krzanowskiego. Ostatnia kwestia związana z ekspresją utworu dotyczy określeń wykonawczych. Liczba, a także powtarzalność wielu z nich wskazuje, jak bardzo istotny dla Krzanowskiego był nie tylko sam zapis, ale jego interpretacja w wykonaniu. Analiza partytur Krzanowskiego pod kątem wymienionych aspektów prowadzi ostatecznie do konkluzji, iż jego wybory muzyczne wynikały z autobiograficznych doświadczeń, które ukształtowały oryginalny język wypowiedzi muzycznej twórcy, a w konsekwencji na jego typ ekspresji.

Słowa kluczowe

PL

Andrzej Krzanowski; autobiografizm; ekspresja

EN

Andrzej Krzanowski; autobiographism; expression

• Wydawca: Związek Kompozytorów Polskich
• Czasopismo: Polski Rocznik Muzykologiczny
• Rocznik: 2023
• Tom: 21
• Strony: 176-188

Daty

wydano

2023

Twórcy

autor

Magdalena Stochniol

• Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach

Bibliografia

• Andrzej Chłopecki, Kwartet smyczkowy w twórczości „pokolenia stalowowolskiego”, książeczka dołączona do płyty Pokolenie Stalowowolskie, Fundacja Musica Pro Bono, 2011.
• Kaja Czajczyk, Audiosfera przestrzeni zamieszkiwanej, w: Alternatywne przestrzenie publiczne: Mateczny–Borek Fałęcki. Przyszłość dźwięku w mieście, red. Beata Gibała-Kapecka, Tomasz Kapecki, Kraków 2019.
• Carl Dahlhaus, Estetyka muzyki, przeł. Zbigniew Skowron, Warszawa 2007.
• Stephen Davis, Musical Meaning and Expression, Ithaca–London 1994.
• Maciej Jabłoński, „I Symfonia Andrzeja Krzanowskiego”, w: książka programowa 54. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, 16–24 IX 2011.
• Stefan Kisielewski, Festiwal Młodych: sami młodzi, „Ruch Muzyczny” 1977 nr 5, s. 12–13.
• Ad origine. Eugeniusz Knapik w rozmowie z Kingą Kiwałą, „Teoria Muzyki” 2016 nr 6.
• Kinga Kiwała, Pokolenie Stalowej Woli. Knapik, Krzanowski, Lasoń. Studia estetyczne, Kraków 2019.
• Rafał Łuc, Akordeon według Krzanowskiego, „Ruch Muzyczny” 2022 nr 18, https://ruchmuzyczny.pl/article/2510 [dostęp: 25.02.2023].
• Zbigniew Łuc, Rozwój języka muzycznego w twórczości akordeonowej Andrzeja Krzanowskiego, Wrocław 2011.
• Ewa Masłowska, Symbolika i profile znaczeniowe dzwonów kościelnych, w: Gawędy o kulturach I, red. Joanna Szadura, Lublin 2014, s. 69–83.
• Muzyczny świat Andrzeja Krzanowskiego. Materiały z sesji naukowej – Kraków 27 X 1998, red. Janusz Pater, Kraków 2000.
• Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, wyd. 2 poszerz. i popr., Warszawa–Wrocław 1988.
• Mieczysław Tomaszewski, Ekspresja utworu muzycznego jako przedmiot badań. Rekonesans w sferę twórczości lirycznej „Wieku Uniesień”, „Teoria Muzyki” 2019 nr 19, s. 11–37.
• Andrzej Tuchowski, Tradycja a współczesność w świetle estetyki artystycznej Andrzeja Krzanowskiego, w: Tradycje śląskiej kultury muzycznej t. 4, red. Maria Zduniak, Maria Pasella, Walentyna Węgrzyn-Klisowska, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu” 43, 1987.

Identyfikatory

DOI

10.2478/prm-2023-0008

Biblioteka Nauki

52482654