Changes of the surface area of Morskie Oko and Wielki Staw in the Tatra Mountains

• Autorzy: Adam Choiński , Artur Zieliński

Abstrakty

EN

This dissertation has presented the results of measurements regarding the surface area of Morskie Oko and Wielki Staw lakes performed throughout the period of 140-years with the use of various measurement technologies and analyses of cartographic resources. The research has clearly demonstrated that the obtained results are diverse, which could be influenced by various environmental factors and the time difference of surveys conducted at the ana- lysed objects. Wielki Staw is currently the largest lake in the Polish Tatra Mountains. Its surface area in 2021 covered 33.44 ha. Thus, it appeared to be larger than Morskie Oko, the surface area of which is 1.51 ha. It was also concluded that the difference in the size of these two reservoirs might increase over time since Morskie Oko is situated in an environment that undergoes dynamic transformations and, consequently, has an impact on the evolution of this lake. Moreover, the area surrounding Morskie Oko is one of the most popular tourist locations within the Tatra National Park, which may intensify the anthropogenic impact on the course of, among others, the shoreline.

Słowa kluczowe

EN

Morskie Oko; Wielki Staw; mass movements; Tatra Mountains; Tatra National Park

• Wydawca: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Czasopismo: Quaestiones Geographicae
• Rocznik: 2023
• Tom: 42
• Numer: 1
• Strony: 15-24

Daty

wydano

2023

Twórcy

autor

Adam Choiński

• Adam Mickiewicz University in Poznań

autor

Artur Zieliński

• Jan Kochanowski University

Bibliografia

• Borowiak D., 2000a. Uzupełniające pomiary batymetryczne jezior tatrzańskich. In: J.T. Czochański, D. Borowiak (eds), Z badań geograficznych w Tatrach Polskich. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk: 81–96.
• Borowiak M., 2000b. Jeziora tatrzańskie w świetle dotychczasowych badań. In: J.T. Czochański, D. Borowiak (eds), Z badań geograficznych w Tatrach Polskich. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk: 27–77.
• Borowiak D., 2002. Changes in the morphometry of the basin of lake Czerwony Staw Gąsienicowy Zachodni caused by debris flow. Limnological Review 2: 39–44.
• Choiński A., 2000. Najgłębsze jeziora Tatr polskich w świetle najnowszych pomiarów głębokościowych. Czasopismo Geograficzne 71(1): 99–103.
• Choiński A., 2003. Changes in the batymetry od Mały Staw and Wielki Staw in the Karkonosze (Giant) Mountains. Limnological Review 3: 37–40.
• Choiński A., 2007. Limnologia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Choiński A., 2016. Water stage dynamics in Lake Wielki Staw in the Valley of Five Polish Lakes. Limnological Review 16(1): 27–31.
• Choiński A., Strzelczak A., 2011. Bathymetric measurement of Morskie Oko Lake. Limnological Review 11(2): 89–93.
• Długosz M., 2015. Spływy gruzowe, In: K.Dąbrowska, M.Guzik (eds), Atlas Tatr – Przyroda nieożywiona. TPN, Zakopane.
• Dziewulski E., 1879. Rybie Jezioro w Tatrach Polskich. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego 4: 115–123.
• Encyklopedia szkolna PWN, 2002. Geografia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Gądek B., Grabiec M., Kędzia S., Rączkowska Z., 2010. Struktura wewnętrzna i morfodynamika wybranych stoków gruzowych Tatr w świetle wyników pomiarów georadarowych i lichenometrycznych, In: A. Kotarba (ed), Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem, t. 1: Nauki o Ziemi, Materiały IV Konferencji Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, Zakopane, 14–16 października 2010. Tatrzański Park Narodowy, Zakopane: 55–61.
• Gądek B., Grabiec M., Kędzia S., Rączkowska Z., 2016. Reflection of climate changes in the structure and morphodynamics of talus slopes (the Tatra Mountains, Poland). Geomorphology 263: 39–49.
• Jodłowski M., Balon J., Krąż P., 2021. Łańcuch Tatrzański (514.5). In: A. Richling, J. Solon, A. Macias, J. Balon, J. Borzyszkowski, M. Kistowski (eds), Regionalna geografia fizyczna Polski, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 522–528.
• Jurczak P., Migoń P., Kaczka R.J., 2012. Występowanie i wybrane cechy morfometryczne szlaków spływów gruzowych w Tatrach i Karkonoszach. Czasopismo Geograficzne 83(1–2): 29–45.
• Kaszowski L., Kotarba A., 1985. Współczesne procesy geomorfologiczne. In: Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków.
• Kędzia S., 2017. Zapis zmian klimatu w ostatnich 200 latach w morfodynamice stoków oraz kriosferze Tatr i Karkonoszy. Przegląd Geograficzny 89(3): 353–376.
• Klimaszewski M., 1985. Geomorfologia, In: Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, TPN, PTPNoZ, Zakopane–Kraków.
• Król K., 2022. Turyści w Tatrach. 7 faktów. Online: https://portaltatrzanski.pl/wiedza/ciekawostki/turysci-w-tatrach-7-faktow,1001 (accessed August 26, 2022).
• Łyczkowska G., 2003. Hydrologia Małego i Wielkiego Stawu w Karkonoszach. MS, IGF UAM, Poznań.
• Łyczkowska G., 2009. Termika wód Wielkiego Stawu w Karkonoszach. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Michalik A., 1985. Geologia – utwory czwartorzędowe, W: Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków.
• Nowa encyklopedia powszechna PWN, 1997. t. 4, M–P. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Paryski W.H., Radwańska-Paryska Z., 2004. Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wydawnictwo Górskie, Poronin.
• Piasecki H., 1958. Mały Staw w Karkonoszach jako przykład akumulacyjnego jeziora karowego. Czasopismo Geograficzne 29(1): 75–78.
• Pociask-Karteczka J., Choiński A., Nieckarz Z., 2014. Dynamika stanów wody, In: A. Choiński, J. Pociask-Karteczka (eds), Morskie Oko – przyroda i człowiek, Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane: 39–49.
• Rączkowska Z., 2021. Współczesna ewolucja rzeźby Tatr. In: A. Kostrzewski, K. Krzemień, P. Migoń, L. Starkel L., M. Winowski, Zb. Zwoliński (eds), Współczesne przemiany rzeźby Polski (wyd. II rozszerzone). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 59–94.
• Radecka I., 1993. Spadki den jeziornych. MS, IGF UAM, Poznań.
• Sawicki L., 1929. Atlas jezior tatrzańskich, Mapy. PAU, Prace Komisiji Geograficznej 2, Kraków
• Śliwerski K., 1935. Zmienność poziomu wód i repery jeziorne. Wiadomości Służby Geograficznej 9: 295–309.
• Szaflarski J., 1936. Jeziora Tatr Polskich, Wiadomości Służby Geograficznej 10: 19–51.
• ZTSGWP [Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego Wojska Polskiego], 1984. Tatry Polskie. Mapa topograficzna, skala 1:10 000, Warszawa.
• Urbański J., 2014. Batymetria. In: A. Choiński, J. Pociask-Karteczka (eds), Morskie Oko – przyroda i człowiek. Wydawnictwo Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane: 31–37.
• Wielka Encyklopedia PWN, 2003. T. 18. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 1–576.
• Žlak M., Długosz M., 2015. Potencjalne obszary lawinowe, In: K. Dąbrowska, M. Guzik (eds), Atlas Tatr – Przyroda nieożywiona, TPN, Zakopane.

Identyfikatory

DOI

10.14746/quageo-2023-0002

Biblioteka Nauki

52495720