Drapieżcze tożsamości i populistyczna „communitas”: Immunitarne konstruowanie wspólnoty w prawicowych dyskursach populistycznych

• Autorzy: Nawrocki Michał

Warianty tytułu

EN

Predatory Identities and the Populist “Communitas”: The Immunitarian Construction of Community in Right-Wing Populist Discourses

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest opisanie drapieżczego wymiaru dyskursów populistycznych i obecnego w nich mechanizmu konstruowania wspólnoty. Autor, wychodząc od pojęcia drapieżczych tożsamości opracowanego przez Arjuna Appaduraia, dokonuje analizy wybranych koncepcji teoretycznych z obszaru studiów nad populizmem, żeby pokazać, iż drapieżczość jest fundamentalną cechą prawicowego populizmu, napędzającą proces wytwarzania ludu jako politycznej wspólnoty i kreującą szczególny splot narodowo-demokratyczno-politycznego podmiotu poprzez konstruowanie i wykluczanie „ciał obcych”. Drapieżczość tę napędzają różnorodne napięcia, zarówno na osi wertykalnej (lud–elity), jak i horyzontalnej (my–oni). Opis tych obszarów rozłamu prowadzi autora do sformułowania definicji populizmu jako immunizacyjnego dyskursu opartego na złożonych, dialektycznych procesach, które powołują do istnienia selektywnie inkluzywną, pozytywną tożsamość społeczną, odpowiadającą na potrzeby jednostek w świecie postspołecznym.

EN

The aim of this article is to describe the predatory dimension of populist discourses and the mechanism of constructing the community they convey. The author, inspired by Appadurai’s concept of predatory identities, analyses selected theoretical concepts from populism studies to show that predation is a fundamental feature of right-wing populism, driving the process of producing “the people” as a political community and creating a particular national-democratic-political subject through the construction and exclusion of “foreign bodies.” This predation is driven by various tensions, both on the vertical (people–elite) and horizontal (us–them) axes. The description of these areas of division enables the author to define populism as an immunising discourse based on complex dialectical processes that create a selectively inclusive, positive social identity that responds to the needs of individuals in the post-social world.

Słowa kluczowe

PL

populizm; drapieżcze tożsamości; immunizacja; Arjun Appadurai; Roberto Esposito

EN

populism; predatory identities; immunisation; Arjun Appadurai; Roberto Esposito

• Wydawca: Instytut Socjologii UW
• Czasopismo: Stan Rzeczy
• Rocznik: 2021
• Numer: 1(20) Drapieżne tożsamości
• Strony: 19-45

Twórcy

autor

Nawrocki Michał

Bibliografia

• Adamson T. 2017. ‘Pinkwashing’ Populism: Gay Voters Embrace French FarRight. https://apnews.com/article/35ec96903d9444e9942396505d635981; dostęp: 24.06.2021.
• Akkerman A., Mudde C., Zaslove A. 2014. How Populist Are the People? Measuring Populist Attitudes in Voters, „Comparative Political Studies” 47, nr 9, s. 1324–1353.
• Appadurai A. 2005. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, tłum. Z. Pucek, Universitas.
• Appadurai A. 2009. Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Aslanidis P. 2016. Is Populism an Ideology? A Refutation and a New Perspective, „Political Studies” 64 (1S), s. 88–104.
• Beck U., Beck-Gernsheim E. 2002. Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences, Sage.
• Brubaker R. 2017. Why Populism?, „Theory and Society”, nr 46, s. 357–385.
• Canovan M. 2010. Zaufajcie ludowi! Populizm i dwa oblicza demokracji, [w:] Populizm, red. O. Wysocka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 283–308.
• Castells M. 2002. The Power of Identity, Blackwell.
• Durkheim E. 2012. O podziale pracy społecznej, tłum. K. Wakar, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Elchardus M., Spruyt B. 2016. Populism, Persistent Republicanism and Declinism: An Empirical Analysis of Populism as a Thin Ideology, „Government and Opposition” 51, nr 1, s. 111–133.
• Esposito R. 2010. Communitas: The Origin and Destiny of Community, Stanford University Press.
• Esposito R. 2016. Demokracja immunitarna, [w:] tegoż, Pojęcia polityczne. Wspólnota, immunizacja, biopolityka, tłum. K. Burzyk, M. Burzyk, M. Surma-Gawłowska, J.T. Ugniewska-Dobrzańska, M. Wrana, Universitas, s. 67–80.
• Freeden M. 2017. After the Brexit Referendum: Revisiting Populism as an Ideology, „Journal of Political Ideologies” 22, nr 1, s. 1–11.
• Gdula M. 2018. Nowy autorytaryzm, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Gellner E. 1991. Narody i nacjonalizm, tłum. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Giddens A. 2001. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Göle N. 2016. Muzułmanie w Europie. Dzisiejsze kontrowersje wokół islamu, tłum. M. Ochab, Wydawnictwo Karakter.
• Hochschild A.R. 2017. Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy, tłum. H. Pustuła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Ionescu G., Gellner. E., red. 1969. Populism: Its Meaning and National Characteristics, The Garden City Press.
• Kamiński M.K. 1994. Twierdzenie Arrowa: Przykład zastosowania metody aksjomatycznej w naukach społecznych, „Studia Socjologiczne”, nr 3–4 (134–135), s. 73–92.
• Kokot M. 2021. Orbán uderza w społeczność LGBT. Zakaz „promocji homoseksualizmu” w reklamach i szkołach. https://wyborcza.pl/7,75399,27187613,orban-uderza-w-spolecznosc-lgbt-zakaz-promocji-homoseksualizmu.html; dostęp: 24.06.2021.
• Laclau E. 2005. On Populist Reason, Verso.
• Laclau E. 2010. Co oznacza populizm, [w:] Populizm, red. O. Wysocka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 99–116.
• Le Bras H., Todd E. 2013. Le mystère français, La République des idées/Le Seuil.
• Lipiński A., Stępińska A. 2020. Współczesne badania nad populizmem – wybrane dylematy i kluczowe podejścia, [w:] Badania nad dyskursem populistycznym: wybrane podejścia, red. A. Lipiński, A. Stępińska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, s. 5–22.
• MacRae D. 1969. Populism as an Ideology, [w:] Populism: Its Meaning and National Characteristics, red. G. Ionescu, E. Gellner, The Garden City Press, s. 153–165.
• Marody M. 2017. Wartości w świecie postspołecznym, „Zarządzanie Publiczne”, nr 1 (39), s. 49–55.
• Marody M., Giza-Poleszczuk A. 2004. Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Scholar.
• Moffit B. 2016. The Global Rise of Populism: Performance, Political Style, and Representation, Stanford University Press.
• Moscovici S. 2014. Mentalność spiskowa, [w:] Struktura teorii spiskowych. Antologia, red. F. Czech, NOMOS, s. 53–74.
• Mudde C. 2004. The Populist Zeitgeist, „Government & Opposition”, nr 3, s. 541–563.
• Mudde C., Rovira Kaltwasser C. 2017. Populism, Oxford University Press.
• Müller J.W. 2017. Co to jest populizm?, tłum. M. Sutowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Rancière J. 2007. Estetyka jako polityka, [w:] tegoż, Estetyka jako polityka, tłum. J. Kuryła, P. Mościcki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s. 21–39.
• Rancière J. 2008. Nienawiść do demokracji, tłum. M. Kropiwnicki, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Reinemann C., Stanyer J., Aalberg T., Esser F., Vreese C.H. de, red. 2019. Communicating Populism Comparing Actor Perceptions, Media Coverage, and Effects on Citizens in Europe, Routledge.
• Spruyt B., Keppens G., Van Droogenbroeck F. 2016. Who Supports Populism and What Attracts People to It?, „Political Research Quarterly” 69, nr 2, s. 335–346.
• Taggart P. 2010. Populizm, lud i rdzenna kraina, [w:] Populizm, red. O. Wysocka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 75–98.
• Touraine A. 2014. After the Crisis. Polity.
• Weyland K. 2001. Clarifying a Contested Concept: Populism in the Study of Latin American Politics. „Comparative Politics” 34, nr 1, s. 1–22.
• Weyland K. 2017. Populism: A Political-Strategic Approach, [w:] The Oxford Handbook of Populism, red. C. Rovira Kaltwasser, P. Taggart, P. Ochoa Espejo, P. Ostiguy, Oxford University Press, s. 71–102.