Trzy wymiary totalności. Twórczość Lidii Ginzburg

• Autorzy: Roman-Rawska Katarzyna

Warianty tytułu

EN

Three Dimensions of Totality: The Work of Lydia Ginzburg

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy wielowymiarowej twórczości rosyjskiej teoretyczki literatury, kultury, a także autorki wspomnień i dzienników – Lidii Ginzburg (1902–1990), która była świadkiem najbardziej newralgicznych momentów dwudziestowiecznej historii ZSRR/Rosji. Urodzona w Odessie, pochodziła z inteligenckiej, żydowskiej rodziny. Kształciła się w Leningradzie w latach 20., otoczona bardzo żywym ówcześnie, pluralistycznym środowiskiem intelektualnym i twórczym. Dotknięta przez stalinowskie represje, przeżyła wojenną blokadę Leningradu. W artykule problematyzowany jest splot trzech wymiarów totalności, które ukonstytuowały tę niebanalną myślicielkę. Pierwszy z nich to totalność doświadczeń biograficznych (represje, oblężenie miasta), drugi to totalność instytucji, w ramach których tworzyła i pracowała (totalitarny Związek Radziecki, cenzura) oraz trzeci, czyli totalność jej myśli i koncepcji, które przekraczały granice dyscyplin i obszarów działalności (precyzyjna i dążąca do kompletności twórczość naukowa oraz refleksyjna, emocjonalna i otwarta w swej formie twórczość wspomnieniowa – dzienniki, listy i zapiski). Totalność traktowana jest w artykule jako nierozerwalność teorii i praktyki, racjonalności i emocjonalności, abstrakcyjnych idei i prywatnego doświadczenia oraz innych przeciwstawnych sobie kategorii.

EN

This article concerns the multidimensional work of Lydia Ginzburg (1902–1990), a Russian literary and cultural theoretician and author of memoirs and diaries, who witnessed the most momentous events in the Soviet Union. The author of the article discusses the intersection of three dimensions of totality characterizing this remarkable thinker. The firstwas her biographical experience (the repressions, the siege of the city). The second concerns the institutions within which she worked (the totalitarian Soviet Union, censorship). The third was the nature of her thoughts andconcepts, which crossed the boundaries of various disciplines and formsof activity (her academic work aimed at completeness and precision; heremotional, reflective memoirs were open in form). “Totality” is understood in this article as the inseparability of theory and practice, of rationality and emotionality, of abstract ideas and private experience.

Słowa kluczowe

PL

Lidia Ginzburg; Związek Radziecki; Rosja; inteligencja; totalność

EN

Lydia Ginzburg; the Soviet Union; Russia; the intelligentsia; totality

• Wydawca: Instytut Socjologii UW
• Czasopismo: Stan Rzeczy
• Rocznik: 2019
• Numer: 1(16) Intelektualiści totalni
• Strony: 105-124

Twórcy

autor

Roman-Rawska Katarzyna

Bibliografia

• Burzyńska A., Markowski M.P. 2009. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Wydawnictwo Znak.
• Gessen M. 1997. Dead Again: The Russian Intelligentsia after Communism, Verso.
• Ginzburg L. 1932. Agentstvo Pinkertona, Molodaâ gvardiâ.
• Ginzburg L. 1964. O lirike, Sovetskij pisatelʹ.
• Ginzburg L. 1971. O psihologičeskoj proze, Sovetskij pisatelʹ.
• Ginzburg L. 1979. O literaturnom geroe, Sovetskij pisatelʹ.
• Ginzburg L. 1982. O starom i novom, Sovetskij pisatelʹ.
• Ginzburg L. 1987. Literatura v poiskah realʹnosti. Statʹi, èsse, zametki, Sovetskij pisatelʹ Leningradskoe otdelenie.
• Ginzburg L. 1989. Čelovek za pisʹmennym stolom, Sovetskij pisatelʹ.
• Ginzburg L. 1991. Pretvorenie opyta, Avots, Novaâ literatura.
• Ginzburg L. 1999. Zapisnye knižki, Zaharov.
• Ginzburg L. 2002. Zapisnye knižki. Vospominaniâ. Èsse, Iskusstvo-SPB.
• Ginzburg L. 2007. Raboty dovoennogo vremeni: Statʹi. Recenzii. Monografiâ, Petropolis.
• Ginzburg L. 2011. Prohodâŝie haraktery: Proza voennyh let. Zapiski blokadnogo čeloveka, Novoe izdatelʹstvo.
• Ginzburg L. 2013. Zapiski człowieka oblężonego, [w:] J. Koczyna, O. Bergholc, L. Ginzburg, Oblężone, tłum. A. Knyt, Ośrodek Karta, PWN, s. 171–206.
• Grajewski W. 2005. Fenomen Freudenberg, [w:] O. Freudenberg, Semantyka kultury, red. D. Ulicka, Universitas, s. VII–XXXVI.
• Kochetkova I. 2010. The Myth of the Russian Intelligentsia Old Intellectuals in the New Russia, Routledge.
• Komisaruk E. 2014. Audiosfera oblężonego Leningradu (na materiale „Dzienników” Olgi Berholc i „Zapisków człowieka oblężonego” Lidii Ginzburg), „Przegląd Rusycystyczny”, nr 148(4), s. 27–38.
• Kukulin I. 2015. Častnyj čelovek: L. Â. Ginzburg v konce 1920-h – načale 1930-h godov by Stanislav Savickij (review), „Ab Imperio”, 2015(2), s. 479–490.
• Kumpan E. 2016. Bližnij podstup k legende, Žurnal Zvezda.
• Kumpan K. 2011. Institut istorii iskusstv na rubeže 1920-h – 1930-hgg. http://pushkinskijdom.hoststandart.ru/wp-content/uploads/sites/12/2018/03/Kunpan_Instituty-2011.pdf; dostęp: 16.03.2020.
• Kušner A. 2002. Prâmoj razgovor o žizni, [w:] L. Ginzburg, Zapisnye knižki. Vospominaniâ Èsse, Iskusstvo-SPB, s. 5–10.
• Nahirny V. 2018. The Russian Intelligentsia. From Torment to Silence, Routledge.
• Pawletko B. 2011. Kategoria żeńskości / inności w twórczości Lidii Ginzburg, „Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze”, nr 21, s. 70–80.
• Read C. 1979. Religion, Revolution and the Russian Intelligentsia 1900–1912: The Vekhi Debate and Its Intellectual Background, The Macmillan Press.
• Savickij S. 2013. Častnyj čelovek. L. Â. Ginzburg v konce 1920-h – načale 1930-h godov, Izdatelʹstvo Evropejskogo universiteta v S.-Peterburge.
• Savitsky S. 2012. Reflection as an Ethical Value (Lydia Ginzburg’s “The Thought that Drew a Circle”), [w:] Lydia Ginzburg’s Alternative Literary Identities. A Collection of Articles and New Translations, red. E. Van Buskirk, A. Zorin, Peter Lang, s. 263–282.
• Sdvižkov D. 2011. Epoka inteligencji. Historia porównawcza warstwy wykształconej w Europie, tłum. J. Górny, Wydawnictwo Neriton.
• Szkłowski B. 2006 [1986]. Sztuka jako chwyt, tłum. R. Łużny, [w:] Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Wydawnictwo Znak, s. 95–111.
• Toŝenko Ž.T., red. 2019. Sudʹby rossijskoj intelligencii: prošloe, nastoâŝee, buduŝee, Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitet. https://www.rsuh.ru/upload/main/sf/RGGU_2019_PRINT.pdf; dostęp: 31.10.2019.
• Uspenskij B.A., red. 1997. Russkaâ intelligenciâ i zapadnyj intellektualizm: Istoriâ i tipologiâ, O.G.I.
• Van Buskirk E. 2016. Lydia Ginzburg’s Prose: Reality in Search of Literature, Princeton University Press.
• Van Buskirk E., Zorin A., red. 2012. Lydia Ginzburg’s Alternative Literary Identities. A Collection of Articles and New Translations, Peter Lang.
• Zarycki T. 2008. Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Žolkovskij A. 1989. Celʹnostʹ. O tvorčestve L.Â. Ginzburg, „Literaturnoe obozrenie”, 1989(10), s. 78–86.