Sztuka i objawienie w horyzoncie współczesnych badań fenomenologicznych

• Autorzy: Krawiec Andrzej

Warianty tytułu

EN

Art and Revelation in the Perspective of Contemporary Phenomenological Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule analizuję fenomenologiczne możliwości usankcjonowania objawienia religijnego poprzez doświadczenie sztuki. Na gruncie współczesnych badań fenomenologicznych najpierw przedstawiam kontekst rozważań nad religijnym wymiarem sztuki, a następnie analizuję główne problemy metodologiczne w podjętym obszarze badawczym. Stawiam również propozycję interdyscyplinarnego sposobu podejmowania zagadnienia sztuki i objawienia, umożliwiającego komplementarne ujęcie złożonego problemu badawczego na pograniczu estetyki, fenomenologii, filozofii religii i teologii.

EN

In the article I analyse the phenomenological possibilities of sanctioning a religious revelation through the experience of art. First, I present the context for reflections on the religious dimension of art on the grounds of contemporary phenomenological research. Next, I analyse the main methodological problems within the research area under consideration. I also propose an interdisciplinary approach to the issue of art and revelation, which allows for a complementary presentation of this complex research problem at the intersection of aesthetics, phenomenology, philosophy of religion and theology.

Słowa kluczowe

PL

estetyka; fenomenologia; filozofia religii; Jean-Luc Marion; objawienie; sacrum; sztuka; teologia

EN

aesthetics; phenomenology; philosophy of religion; Marion Jean-Luc; Revelation; the sacred; art; theology

• Wydawca: Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
• Czasopismo: Edukacja Filozoficzna
• Rocznik: 2022
• Numer: 73
• Strony: 39-60

Twórcy

autor

Krawiec Andrzej

Bibliografia

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Balthasar H.U. von, Chwała. Estetyka teologiczna, t. 1: Kontemplacja postaci, tłum. E. Marszał, J. Zakrzewski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
• Boehm G., Opis obrazu. O granicach obrazu i języka, tłum. M. Łukasiewicz, w: tegoż, O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, red. D. Kołacka, tłum. M. Łukasiewicz, A. Pieczyńska-Sulik, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2014, s. 119–143.
• Didi-Huberman G., Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, tłum. B. Brzezicka, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
• Florenski P., Ikonostas, tłum. Z. Podgórzec, w: tegoż, Ikonostas i inne szkice, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984, s. 96–204.
• Gadamer H.G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Gschwandtner Ch.M., Degrees of Givenness. On Saturation in Jean-Luc Marion, Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis 2014, https://doi.org/10.1002/9781444367072.wbiee166.
• Heidegger M., Bycie i czas, tłum. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
• Heidegger M., Fenomenologia i teologia, tłum. J. Tischner, „Znak” 1979, nr 1–2 (295–296), s. 119–134.
• Heidegger M., Moja droga do fenomenologii, tłum. C. Wodziński, w: tegoż, Ku rzeczy myślenia, tłum. K. Michalski, J. Mizera, C. Woziński, Fundacja Aletheia, Warszawa 1999, s. 101–112.
• Henry M., Fenomenologia nie-intencjonalna: zadanie fenomenologii przyszłości, tłum. J. Migasiński, w: Fenomenologia francuska. Rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia, red. I. Lorenc, J. Migasiński, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2006, s. 418–437.
• Henry M., Zobaczyć niewidzialne. O Kandinskym, tłum. D. Molińska, „Artium Quaestationes” 2011, t. 22, s. 351–361.
• Husserl E., Badania logiczne, t. II/I, tłum. J. Sidorek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Husserl E., Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga pierwsza, tłum. D. Gierulanka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
• Husserl E., Medytacje kartezjańskie. Wprowadzenie do fenomenologii, tłum. A. Wajs, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2009.
• Ingarden R., O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. M. Turowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
• Janicaud D., Le tournant théologique de la phénoménologie française, Éditions De L’éclat, Combas 1991.
• Leask I., The Dative Subject (and the ‘Principle of Principles’), w: Givenness and God. Questions of Jean-Luc Marion, red. I. Leask, E. Cassidy, Fordham University Press, New York 2005, s. 182–189, https://doi.org/10.1515/9780823291687-013.
• Mackinlay S., Interpreting Excess: Jean-Luc Marion, Saturated Phenomena, and Hermeneutics, Fordham University Press, New York 2010, https://doi.org/10.1007/978-3-030-28132-8_3.
• Mackinlay S., Whose Word Is It Anyway? Interpreting Revelation, w: The Enigma of Divine Revelation. Between Phenomenology and Comparative Theology, red. J.L. Marion, Ch. Jacobs-Vandegeer, Springer, Dordrecht 2020, s. 49–64.
• Marion J.L., Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji, tłum. W. Starzyński, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007.
• Marion J.L., Bóg bez bycia, tłum. M. Frankiewicz, Wydawnictwo Znak, Kraków 1996.
• Marion J.L., In Excess. Studies of Saturated Phenomena, tłum. R. Horner, V. Berraud, Fordham University Press, New York 2002.
• Marion J.L., Givenness and Revelation, tłum. S.E. Lewis, Oxford University Press, Oxford 2016, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198757733.001.0001.
• Marion J.L., The Saturated Phenomenon, tłum. T.A. Carlson, w: Phenomenology and the ‘Theological Turn’. French Debate, Fordham University Press, New York 2000, s. 176–216.
• Otto R., Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, tłum. B. Kupis, Wydawnictwo Thesaurus Press, Wrocław 2002.
• Ricœur P., „Symbol daje do myślenia”, tłum. S. Cichowicz, w: tegoż, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, tłum. E. Bieńkowska, H. Bortnowska, S. Cichowicz, J.M. Godzimirski, H. Igalson, J. Skoczylas, K. Tarnowski, De Agostini & Eiciones Altaya–Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2003, s. 62–80.
• Schrijvers J., Ontotheological Turnings? The Decentering of the Modern Subject in Recent French Phenomenology, State University of New York Press, Albany 2011.
• Stoker W., God, Master of Arts. On the Relation between Art and Religion, „Ars Disputandi” 2007, nr 1 (7), s. 83–106, https://doi.org/10.1080/15665399.2007.10819950.
• Stoker W., Where Heaven and Earth Meet. The Spiritual in the Art of Kandinsky, Rothko, Warhol, and Kiefer, tłum. H. Jansen, Rodopi, Amsterdam–New York 2012, https://doi.org/10.1163/9789401208185.
• Stróżewski W., O metafizyczności w sztuce, w: tegoż, Wokół piękna. Szkice z estetyki, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2002, s. 93–134.
• Stróżewski W., O możliwości „sacrum” w sztuce, w: tegoż, Wokół piękna. Szkice z estetyki, TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2002, s. 206–230.
• Tarnowski K., Muzyka, filozofia, transcendencja, w: tegoż, Człowiek i transcendencja, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007, s. 15–25.
• Wisdom J., Bogowie, tłum. T. Baszniak, w: Filozofia religii, red. B. Chwedeńczuk, Fundacja Aletheia, Warszawa 1997, s. 265–286.
• Wust P., Niepewność i ryzyko, tłum. K. Toeplitz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995