Michael Polanyi a rozwój idei porządku spontanicznego w XX wieku: w cieniu Hayeka

• Autorzy: Przemysław Leszek

Warianty tytułu

Michael Polanyi and the Development of the Idea of Spontaneous Order

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Idea porządku spontanicznego wykrystalizowała się - przynajmniej na gruncie nauk społecznych - z filozofi cznych, socjologicznych i ekonomicznych rozwa- żań na temat sposobów organizacji zbiorowości ludzkich. Społeczeństwo zdradza określone regularności oraz cechy uporządkowanej struktury. Dzięki temu ludzie są na przykład w stanie formułować poprawne oczekiwania i prognozy odnośnie do zachowania się elementów określonego wycinka rzeczywistości społecznej (por. Hayek 1973: 36). Według Augusta Friedricha von Hayeka, "odpowiedni do- bór zamierzeń i przypuszczeń, które określają działania różnych jednostek stano- wi formę manifestacji ładu w życiu społecznym"(fragment tekstu)

EN

The idea of spontaneous order was crystallized - at least in the field of social science - as a result of considerations on how human communities are organized. The economic and philosophic thought of Friedrich von Hayek was of great importance to its development in the 20th century and nowa- days many authors almost exclusively attribute to the Austrian scholar most of the achievements in this area. 'Spontaneous order' became a kind of Hayek's trademark, carved out by him on the pages of Constitution of Liberty as well as Law, Legislation and Legislation and Liberty: Rules and Order and later promoted by dozens of monographs dedicated to him and his thought. Therefore - maybe a little in spite of the above-mentioned - in this article my aim is to briefly outline the appropriate topic of reflections of Michael Polanyi, who seems to contribute to the idea as much as Hayek, but whose achievements in this field have not been fully recognized and studied yet, at least in Polish literature(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nauki społeczne; Ład społeczny; Filozofia

EN

Social sciences; Social order; Philosophy

• Czasopismo: Ekonomia - Wroclaw Economic Review
• Rocznik: 2014
• Numer: tom 20, nr 1
• Strony: 27-37

Twórcy

autor

Przemysław Leszek

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Banach W. (2003), Spontaniczność a planowanie. Wokół filozofii społecznej Friedricha A. von Hayeka, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
• Bladel J. (2005), Against Polanyi-Centrism: Hayek and the Re-emergence of 'Spontaneous Order', "The Quarterly Journal of Austrian Economics" 8, nr 4.
• Caldwell B.J. (1988), Hayek's 'The Trend of Economic Thinking', "The Review of Austrian Economics" 2, nr 1.
• Chmielewska-Banaszak D. (2000), Wiedza milcząco przyjmowana, [w:] Fleck o społecznej na- turze poznania, red. W. Sady, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Chmielewska-Banaszak D. (2010a), Między filozofią nauki a socjologią wiedzy: poznanie na- ukowe w koncepcji Michaela Polanyiego, [w:] Teoretyczne podstawy socjologii wiedzy, red. P. Bytniewski, M. Chałubiński, t. II, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Chmielewska-Banaszak D. (2010b), Wiedza milcząca w nauce. Koncepcja Michaela Polanyiego, "Zagadnienia Naukoznawstwa", nr 1 (183).
• Gábor É. (1998-99), Polanyi and the Liberal Philosophical Tradition in Hungary, "Tradition and Discovery" 25, nr 2.
• Hayek F.A. von (1973), Law, Legislation and Liberty, t. 1. Rules and Order, University of Chicago Press, Chicago-London
• Hayek F.A. von (1978), F.A. Hayek: Nobel Prize-winning Economist - zbiór nieopublikowanych wywiadów z Hayekiem, udostępniony w formie manuskryptu przez University Library of University of California w Los Angeles.
• Hayek F.A. von (1991), The Trend of Economic Thinking, Routledge, London.
• Hayek F.A. von (2007), Konstytucja wolności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jacobs S. (1999), Michael Polanyi's Theory of Spontaneous Orders, "The Review of Austrian Economics" 11, nr 1-2.
• Mitchell M.T. (2006), Michael Polanyi: The Art of Knowing, ISI Books, Wilmington, Delaware. Polanyi M. (1940), Collectivist Planning, [w:] idem, The Contempt of Freedom. The Russian Experiment and After, Watts & co., London.
• Polanyi M. (1941), The Growth of Thought in Society, "Economica" 8, nr 32.
• Polanyi M. (1951), The Logic of Liberty, The University of Chicago Press, Chicago.
• Tuchańska B. (1990), Koncepcja poznania i nauki Michaela Polanyiego, "Zagadnienia Nauko- znawstwa" 3 (103).
• Tuchańska B. (1994), Personal Knowledge. Towards a Post-Critical Philosophy, [w:] Prze- wodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, t. 2., red. B. Skarga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• Wigner E.P., Hodgkin R.A. (1977), Michael Polanyi. 12 March 1891-22 February 1976, "Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society" 23.
• Zmyślony I. (2008a), Filozof nauki czy teoretyk poznania? Przyczynek do badań nad poglądami filozoficznymi Michaela Polanyiego, "Filozofia Nauki" 2 (62).
• Zmyślony I. (2008b), Zagadnienie wiedzy niejawnej, "Przegląd Filozoficzny" 3 (67).
• Zmyślony I. (2011a), Geneza koncepcji nauki Michela Polanyiego - obrona autonomii nauki, "Zagadnienia Naukoznawstwa" 2 (188).
• Zmyślony I. (2011b), Geneza koncepcji nauki Michela Polanyiego - krytyka ideału obiektywistycznego, "Przegląd Filozoficzny" 2 (78)