Dialog z chatbotem. Ujęcie mediolingwistyczne

• Autorzy: Dorota Marquardt
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem badań poddanym oglądowi naukowemu w niniejszej pracy jest dialog z chatbotem konwersacyjnym. Warto podkreślić, że nie każdy chatbot, z którym można prowadzić rozmowę, jest chatbotem konwersacyjnym10. Dotychczasowe badania dotyczące chatbotów skupiały się przede wszystkim na aspektach technologicznych (informatycznych), czasem społecznych. Analiza literatury pokazuje natomiast brak opracowań podejmujących tę problematykę z perspektywy mediolingwistyki. Istnieje luka wiedzy w zakresie języka dialogu ludzi z chatbotami oraz konstrukcji takich dialogów i szerszego umiejscowienia ich w badaniach nad komunikacją społeczną. Nieliczne badania, które w jakimś stopniu dotykają tematu języka takiego dialogu, skupiają się przede wszystkim na analizach ilościowych dialogów prowadzonych w języku angielskim lub na kwestii przetwarzania języka naturalnego w ujęciu informatycznym. Uwzględniając przedstawione spostrzeżenia dotyczące stanu badań nad dialogiem z chatbotami, zasadne wydaje się przyjrzenie się temu zagadnieniu zarówno z punktu widzenia samej konstrukcji takiego dialogu i jego różnych realizacji, jak i uwarunkowań społecznych i technologicznych, które o jego kształcie decydują. Dla tak zakreślonego obszaru badawczego odpowiednim spojrzeniem może być ujęcie mediolingwistyczne, którego celami badawczymi, jak podaje D. Kępa-Figura, są: "opis właściwości medialnie zapośredniczonego tekstu jako przedstawiciela danego gatunku, z jego uwarunkowaniami strukturalnymi (formalnymi), poznawczymi, pragmatycznymi i stylistycznymi, a także opis tego tekstu jako wyimka reprezentowanego przezeń dyskursu". Nie mniej użyteczny dla zaprojektowanych badań jest "drugi, ostateczny cel mediolingwistyki [...] dążenie do zrozumienia komunikacji medialnej, uchwycenie jej zmiennej natury, odkrywanie sposobów jej funkcjonowania". Osiągnięcie celów badań mediolingwistycznych, jak stwierdza B. Skowronek, powinno opierać się na krytycznym podejściu do badania komunikacji. Dlatego w niniejszej książce za podstawową przyjęto perspektywę krytyczną, przy czym uzupełniono ją pewnymi elementami tradycji fenomenologicznej i socjokulturowej. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Internet; Bot; Komunikowanie w internecie; Językoznawstwo

EN

Internet; Internet bot; Communication on the Internet; Linguistics

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2024
• Strony: 301

Twórcy

autor

Dorota Marquardt

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Adamopoulou E., Moussiades L., Chatbots: history, technology, and applications, "Machine Learning with Applications" 2020, nr 2.
• Adamski A., Internet - medium, prasa czy środowisko komunikacyjne?, "Zeszyty Prawnicze UKSW" 2010, nr 10.1.
• Aligning language models to follow instructions, OpenAI, https://openai.com/research/instruction-following (dostęp: 7.06.2023).
• Alphabet Inc. Class A Common Stock, NASDAQ, https://www.nasdaq.com/marketactivity/stocks/googl (dostęp: 8.02.2024).
• Awdiejew A., Strategie konwersacyjne, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica" 2005, nr 7.
• Awdiejew A., Struktura, dyskurs, relewancja i interpretacja, (w:) Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
• Bachtin M., Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986.
• Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006.
• Bartmiński J., Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, (w:) Językowy obraz świata, red. tenże, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1990.
• Baudrillard J., Symulakry i symulacja, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2005.
• Bender E.M., Gebru T., McMillan-Major A., Shmitchell S., On the dangers of stochastic parrots: can language models be too big, (w:) Proceedings of the FAccT '21, Canada 3.10.2021, DOI: 10.1145/3442188.3445922, https://dl.acm.org/doi/pdf/10.1145/3442188.3445922 (dostęp: 10.06.2023).
• Bernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich, Wydawnictwo Park, Bielsko-Biała 1999.
• Berners-Lee T., Internet to kwestia zaufania, "Społeczeństwo Informacyjne" 2009, https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+IM-PRESS+20091127STO65455+0+DOC+XML+V0//PL (dostęp: 16.02.2021).
• Bernstein B., Odtwarzanie kultury, tłum. Z. Boksztański, A. Piotrowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
• Bickmore T.W., Picard R.W., Establishing and maintaining long-term human computer relationships, "ACM Transactions on Computer-Human Interaction (TOCHI)" 2005, t. 12(2), DOI: 10.1145/1067860.1067867.
• Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 1998.
• Bochner A.P., Perspectives on inquiry: representation, conversation, and reflection, (w:) Handbook of interpersonal communication, red. M.L. Knapp, G.R. Miller, CA Sage, Beverly Hills 1985.
• Bostrom N., Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia, tłum. D. Konowrocka-Sawa, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2016.
• Braun D., Matthes F., Towards a framework for classifying chatbots, (w:) Proceedings of the 21st International Conference on Enterprise Information Systems (ICEIS 2019), DOI: 10.5220/0007772704960501, https://www.scitepress.org/Papers/2019/77727/77727.pdf (dostęp: 15.07.2023).
• Buber M., Człowiek z człowiekiem, tłum. F. Jęcz, "Przystań" 1981, nr 15-16.
• Buber M., Das Problem des Menschen, Schneider, Heidelberg 1971.
• Buber M., Dwa typy wiary, tłum. J. Zychowicz, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Buber M., Ja i Ty, (w:) tenże, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1992.
• Buber M., O Ja i Ty, tłum. B. Baran, (w:) Filozofia dialogu, red. B. Baran, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991.
• Buber M., Pradystans i relacja (przyczynek do antropologii filozoficznej), (w:) tenże, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1992.
• Buber M., Problem człowieka, tłum. J. Doktór, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Budzyńska K., Kacprzak M., Sawicka A., Yaskorska O., Dynamika dialogów w ujęciu formalnym, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2015.
• Callon M., Techno-economic networks and irreversibility, (w:) A sociology of monsters: essays on power, technology and domination, red. J. Law, Routledge, London - New York 1991.
• Carey J.W., Communication as culture. Essays on media and society, Routledge, New York 2009.
• Castells M., Społeczeństwo sieci, tłum. J. Stawiński, S. Szymański, K. Pawluś, M. Marody, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Charaudeau P., Langage et discours - eléments de sémiolinguistique, Hachette Université, Paris 1983.
• ChatGPT, https://chat.openai.com (dostęp: 2.01.2024).
• ChatGPT - historia i wersje, Rozmawiaj AI, https://rozmawiajai.pl/blog/chatgpthistoria-i-wersje (dostęp: 12.04.2024).
• Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, tłum. B. Wojciszke, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2016.
• Coates J., Women, men and language: a sociolinguistic account of gender differences in language, Longman, London 1993.
• Collins E., Ghahramani Z., LaMDA: our breakthrough conversation technology, Google, https://blog.google/technology/ai/lamda/ (dostęp: 17.02.2023).
• Craig R., Communication theory as a field communication theory, "Communication Theory" 1999, t. 9(2), DOI: 10.1111/j.1468-2885.1999.tb00355.x.
• Crawford K., Paglen T., Excavating AI. The politics of images in machine learning training sets, https://excavating.ai (dostęp: 9.07.2023).
• Critical discourse analysis. Theory and interdyscyplinarity, red. G. Weiss, R. Wodak, Palgrave Macmillan, New York 2003.
• Croes E.A.J., Antheunis M.L., Can we be friends with Mitsuku? A longitudional study on the process of relationship formation between humans and a social chatbots, "Journal of Social and Personal Relationships" 2021, t. 38(1), DOI: 10.1177/0265407520959463.
• Crystal D., Language and the Internet, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• Czachur W., Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, "Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs" 2011, nr 4.
• Czym jest przetwarzanie języka naturalnego?, Oracle Polska, https://www.oracle.com/pl/artificial-intelligence/what-is-natural-language-processing/ (dostęp: 11.04.2023).
• Dakowska M., Psycholingwistyczne podstawy dydaktyki języków obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Daneš F., Semantyczna i tematyczna struktura zdania i tekstu, (w:) Tekst i język. Problemy semantyczne, red. M.R. Mayenow, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1974.
• Dautenhahn K., Robots as social actors: Aurora and the case of autism, (w:) Proceedings 3rd Cognitive Technology Conference CT'99, San Francisco 1999.
• Dąbrowski A., Intencjonalność i semantyka, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013.
• Dean J., Introducing pathways: A next-generation AI architecture, Google, 2021, https://blog.google/technology/ai/introducing-pathways-next-generation-ai-architecture/ (dostęp: 9.06.2022).
• Derwojedowa M., Zawisłowska M., Relacje semantyczne w Słowosieci, "Biuletyn Towarzystwa Językoznawczego" 2007, nr LXIII.
• Dialog, Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/dialog.html (dostęp: 23.10.2018).
• Dialog, Wielki Słownik Języka Polskiego, https://wsjp.pl/haslo/do_druku/37912/dialog (dostęp: 23.10.2018).
• Dijk J. van, Społeczne aspekty nowych mediów, tłum. J. Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Dijk T. van, Badania nad dyskursem, (w:) tenże, Dyskurs jako struktura i proces, tłum. G. Grochowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Dijk T. van, Comments on context and conversation, (w:) Discourse and contemporary social change, red. N. Fairclough, G. Cortese, P. Ardizzone, Peter Lang, Bern 2007.
• Dijk T. van, Critical Discourse Studies - a sociocognitive approach, (w:) Methods of Critical Discourse Analysis, red. R. Wodak, M. Meyer, Sage, London 2015.
• Dijk T. van, Discourse and context. A sociocognitive approach, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• Dijk T. van, Dyskurs jako struktura i proces, tłum. G. Grochowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Dijk T. van, How Globo media manipulated the impeachment of Brazilian President Dilma Rousseff, "Discourse & Communication" 2017, t. 11(2).
• Dijk T. van, Society and discourse. How social contexts influence text and talk, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
• Dijk T. van, Sociocognitive discourse studies, (w:) Handbook of discourse analysis, red. J. Richardson, J. Flowerdew, Routledge, London 2018.
• Dijk T. van, The discourse, cognition, society framework, Paper IX Colóquio ALED Brasil, Universidad de Victoria, Espiritu Santo, Brazil, 2022, https://discourses.org/wp-content/uploads/2022/07/Teun-A.-van-Dijk-2022-The-discourse-cognitionsociety-framework.pdf (dostęp: 9.08.2023).
• Dobek-Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Dudziak A., O funkcjonalnym dyskursie lingwistycznym na temat perswazji i manipulacji, "Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego" 2014, z. XXVIII.
• Duranti A., Linguistic anthropology, "CUP" 1997, nr 1-13.
• Duszak A., Dokąd zmierza tzw. lingwistyka tekstu?, (w:) Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Eemeren F. van, Grootendorst R., A systematic theory of argumentation. Pragma-dialectical approach, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
• Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2003.
• Fairclough N., Duszak A., Wstęp. Krytyczna analiza dyskursu - nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych, (w:) Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. tychże, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2008.
• Fąka P., Dialog - koncepcje, problemy badawcze, kontrowersje, "Językoznawstwo" 2007, nr 1(1).
• Fetzer A., Context in natural-language communication: presupposed or co-supposed?, (w:) Modeling and using context, red. V. Akman, P. Bouquet, R. Thomson, R.A. Young, Springer, Verlag, Berlin - Heidelburg - New York 2001.
• Ficoń K., Sztuczna inteligencja nie tylko dla humanistów, Wydawnictwo BEL Studio, Warszawa 2013.
• Filipczyk B., Perspektywa zastosowań chatbotów w organizacjach, "Studia Ekonomiczne" 2018, nr 368.
• Filipczyk B., Gołuchowski J., Paliszkiewicz J., Janas A., Success and failure in improvement of knowledge delivery to customers using chatbot - result of a case study in a Polish SME, (w:) Successes and failures of knowledge management, red. J. Liebowitz, Elsevier, 2016.
• Fillmore Ch.J., Frame semantic, (w:) Linguistic in the morning calm. Selected papers from SICOL-1981, The Linguistic Society of Korea, Hanshin Publishing, Seoul 1982.
• Fillmore Ch.J., Verbs of judging: an exercise in semantic description, (w:) Studies in linguistic semantics, red. Ch.J. Fillmore, D.T. Langendoen, Holt, Reinhart & Winston, New York 1971.
• Flasiński M., Wstęp do sztucznej inteligencji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Foley W.A., Anthropological linguistics, Wiley-Blackwell, 1997.
• Følstad A., Skjuve M., Brandtzaeg P.B., Different chatbots for different purposes: toward a typology of chatbots to understand interaction desing, (w:) Internet Science. INSCI, Internacionale Workshops, St. Petersburg 24-26.10.2018, Revised Selection Papers, LNCS 11551, Springer.
• Gadacz T., Pięć koncepcji dialogu, "Kwartalnik Pedagogiczny" 2015, nr 2/236.
• Gadamer H.-G., Teoria. Etyka. Edukacja. Eseje wybrane, tłum. P. Sosnowska, A. Mergler, A. Przyłębski, P. Dehnel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• Gajda S., Nowe media w perspektywie lingwistycznej, (w:) Styl - dyskurs - media, red. B. Bogołębska, M. Worsowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
• Gajda S., Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna, (w:) Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001.
• Garlacz-Sobczyk K., Typologia dialogu, "Lingwistyka Stosowana" 2010, nr 3.
• Garrod S., Pickering M.J., Joint action, interactive alignment, and dialog, "Topics in Cognitive Science" 2009, nr 1, DOI: 10.1111/j.1756-8765.2009.01020.x.
• Geiger R.S., The social roles of bots and assisted editing programs, (w:) WikiSym '09, Proceedings of the 5th International Symposium on Wikis and Open Collaboration, No. 30, 2009, DOI: 10.1145/1641309.1641351.
• Gibbs G., Analizowanie danych jakościowych, tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Gibbs R.W. Jr., Intentions in the experience of meaning, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
• Gillespie T., Custodians of the Internet, Yale University Press, New Haven 2018.
• Gillespie T., The politics of "platforms", "New Media & Society" 2010, t. 12, nr 3, DOI: 10.1177/1461444809342738.
• Gillespie T., The relevance of algorithms, (w:) Media technologies. Essays on communication, materiality, and society, red. T. Gillespie, P. Boczkowski, K. Foot, The MIT Press, Cambridge 2014.
• Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• Goban-Klas T., Wartki nurt mediów. Ku nowym formom społecznego życia informacji, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2011.
• Goffman E., Analiza ramowa: esej o organizacji doświadczenia, tłum. S. Burdziej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2010.
• Gołuchowski J., Technologie informatyczne w zarządzaniu wiedzą w organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2005.
• Goody J., Logika pisma a organizacja społeczeństwa, tłum. G. Godlewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Górska-Olesińska M., Słowo w sieci. Elektroniczne dyskursy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2009.
• Grabias S., Interakcja językowa i jej uwarunkowania. Perspektywa lingwistyczna, (w:) Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005.
• Grosz B., Sidner C., Attention, intentions, and the structure of discourse, "Computational Linguistics" 1986, t. 12, nr 3.
• Gruchoła M., Sarowski Ł., Zmiany w relacjach nadawca-odbiorca w przestrzeni komunikacyjnej internetu: od człowieka do robota społecznego, (w:) Dynamika przemian w mediach, red. A. Hess, M. Nowina-Konpoka, W. Świerczyńska-Głownia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
• Gryz J., Jak działa GPT-4, "Tygodnik Powszechny" 26.03.2023, https://www.tygodnikpowszechny.pl/jak-dziala-gpt-4-182834 (dostęp: 11.04.2023).
• Grzegorczykowa R., Pojęcie językowego obrazu świata, (w:) Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1990.
• Grzenia J., Co język polski zawdzięcza Internetowi?, Rada Języka Polskiego, https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1379&Itemid=50 (dostęp: 17.02.2021).
• Grzenia J., Komunikacja językowa w internecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Grzenia J., Strona WWW jako forma dialogowa, (w:) Dialog a nowe media, red. M. Kita, J. Grzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
• Grzmil-Tylutki H., Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2010.
• Gumperz J.J., Discourse strategies, Cambridge University Press, Cambridge 1992.
• Gumperz J.J., Interactional sociolinguistics in the study of schooling, (w:) The social construction of literacy, red. J. Cook, J.J. Gumperz, Cambridge University Press, Cambridge 1985.
• Gumperz J.J., Language in social interaction, (w:) Proceedings of the 8th International Congress of Anthropological and Ethnological Sciences, Science Council of Japan, Tokyo 1968.
• Gumperz J.J., Linguistic and social interaction in two communities, "American Anthropologist" 1964, t. 66, nr 6, cz. II, The ethnography of communication.
• Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 1, Racjonalność działania a racjonalność społeczna, tłum. A. Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
• Hajnicz E., Nitoń B., Instrukcja dostępu do słownika walencyjnego Walenty za pośrednictwem programu Slowal, https://ipipan.waw.pl/pliki/wydawnictwo/Hajnicz-Walenty_semantyka.pdf (dostęp: 2017).
• Halliday M.A.K., Hasan R., Cohesion in English, Routledge, London 2013.
• Handke K., Język a determinanty płci, "Język a Kultura" 1994, t. 9.
• Handke K., Styl kobiecy we współczesnej polszczyźnie kolokwialnej, "Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej" 1990, t. 26.
• Hatalska N., Wiek paradoksów. Czy technologia nas ocali?, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021.
• Hill J., Ford W.R., Farreras I.G., Real conversation with artificial intelligence: a comparison between human-human online conversations and human-chatbot conversations, "Computers in Human Behavior" 2015, t. 49.
• Hofman I., Status dyscypliny nauki o mediach. Konieczna zmiana, (w:) Nauki o mediach i komunikacji społecznej. Krystalizacja dyscypliny w Polsce. Tradycje, nurty, problemy, rezultaty, red. A. Adamski, S. Gawroński, M. Szewczyk, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa 2017.
• Holzman K., Z rozważań nad strukturą dialogu: elementy dialogowe w tekstach ciągłych Lukiana, "Pamiętnik Literacki" 1984, t. 75, nr 3.
• Howarth D., Dyskurs, tłum. A. Gąsior-Niemiec, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.
• Hussain S., Sianaki O.A., Ababneh N., A survey on Conversational Agents / Chatbots classification and design techniques, (w:) Web, Artificial Intelligence and network applications, red. L. Barolli, M. Takizawa, F. Xhafa, T. Enokido, Springer, Cham, DOI: 10.1007/978-3-030-15035-8_93.
• Hymes D., Foundations in sociolinguistics: an etnographic approach, University of Pensylvania Press, Philadelphia 1976.
• Hymes D., Socjolingwistyka i etnografia mówienia, tłum. K. Biskupski, (w:) Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1980.
• Interdyscyplinarne seminarium online Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach "Nowe technologie i człowiek przyszłości", https://us.edu.pl/instytut/ifil/2023/02/13/nowe-technologie-i-czlowiek-przyszlosci-seminariumonline/ (dostęp: 9.07.2024).
• Introducing ChatGPT, OpenAI, https://openai.com/blog/chatgpt/ (dostęp: 17.02.2023).
• Istota, historia, ewolucja, Inżynieria Wiedzy, 2018, http://www.inzynieriawiedzy.pl/systemy-inteligentne/programy-konwersacyjne/istota-historia-ewolucja (dostęp: 10.06.2022).
• Jabłońska B., Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej (dylematy teoretyczno-metodologiczne), "Przegląd Socjologii Jakościowej" 2013, t. IX, nr 1.
• Jensen C.B., Blok A., Techno-animism in Japan: Shinto Cosmograms, Actor-network Theory, and the Enabling Powers of Non-human Agencies, "Theory, Culture & Society" 2013, t. 30, z. 2, DOI: 10.1177/0263276412456564.
• Jokinen K., Morimoto T., Topic information and spoken dialogue systems, "Computer Science" 1997.
• Kajtoch W., TOS <-> LIAZ. Leksykalna ilościowa analiza zawartości jako metoda rekonstrukcji tekstowego obrazu świata. Analizy i problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2022.
• Karpiński M., Struktura i intonacja polskiego dialogu zadaniowego, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2006.
• Kasperski E., Dialog w świecie pozorów (o dialogice Bubera), "Przegląd Humanistyczny" 1988, nr 6(273), s. 85-105.
• Kępa-Figura D., Gatunek jako kategoria mediolingwistyczna a działy mediolingwistyki otwartej, "Prace Językowznawcze" 2023, t. 25, nr 3.
• Kępa-Figura D., Z perspektywy polskiej mediolingwistyki, (w:) Dyskurs, media, multimodalność. Przyczynek do dialogu germanistyczno-polonistycznego, red. W. Czachur, A. Hanus, D. Miller, Wydawnictwo Atut, Neisse Verlag, Wrocław-Dresden 2022.
• Kępa-Figura D., Nowak P., Językowy obraz świata a medialny obraz świata, "Zeszyty Prasoznawcze" 2006, r. XLIX, nr 1-2(185-186).
• Kieraś W., Analiza wybranych czasowników polskich w aparacie ram interpretacyjnych, "LingVaria" 2008, r. III, nr 2(6).
• Kieraś W., Kobyliński Ł., Korpusomat - stan obecny i przyszłość projektu, "Język Polski" 2021, t. CI(2), DOI: 10.31286/JP.101.2.4.
• Kieraś W., Kobyliński Ł., Ogrodniczuk M., Korpusomat - a tool for creating searchable morphosyntactically tagged corpora, "Computational Methods in Science and Technology" 2018, t. 24, nr 1, DOI: DOI: 10.12921/cmst.2018.0000005.
• Kiklewicz A., Czwarte królestwo. Język a kontekst w dyskursach współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Kita M., Językoznawcy wobec badań języka w Internecie, "Artes Humanae" 2016, t. 1, DOI: 10.17951/artes.2016.1.111.
• Kita M., Razem. Konsiliencja, interdyscyplinarność, transdyscyplinarność, (w:) Transdysyplinarność badań nad komunikacją medialną, t. 1, Stan wiedzy i postulaty badawcze, red. M. Kita, M. Ślawska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012.
• Kita M., Śmierć wywiadu? Gatunek w ponowoczesnej Polsce, (w:) Język w prasie. Antologia, red. M. Kita, I. Loewe, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019.
• Kita M., Wywiad prasowy. Język, gatunek, interakcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.
• Komunikacja cyfrowa, red. J. Gołuchowski, B. Filipczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice 2020.
• Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Konieczna D., Analiza dyskursu. W poszukiwaniu tożsamości młodego pokolenia, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2014.
• Korpusomat, https://korpusomat.pl/ (dostęp: 10.02.2023).
• Korpusomat, https://korpusomat.pl/corpus_statistics/6346/ (dostęp: 3.08.2023).
• Köveceses Z., Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, tłum. A. Kowalcze-Pawlik, M. Buchta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2011.
• Kreft J., Władza algorytmów. U źródeł potęgi Google i Facebooka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
• Kreft J., Władza misjonarzy. Zmierzch i świt świeckiej religii w Dolinie Krzemowej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2023.
• Kreft J., Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2022.
• Kreutel J., Mann W.C., Analysing bids in dialogue macrogame theory using discourse obligations, 2003, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.96.8478&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 27.04.2021).
• Kreutel J., Mathenson C., Context-dependent interpretaction and implicit dialogue acts, (w:) Perspectives on dialogue in the new millennium, red. P. Kühnlein, H. Rieser, H. Zeevat, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam-Philadelphia 2003.
• Kreutel J., Matheson C., Obligations, intentions, and the notion of conversational games, (w:) Information states, obligations and internal structure in dialogue modeling, Proceedings of the 3rd International Workshop on Human-Computer Conversation, Bellagio 2000.
• Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. A. Duszak, N. Fairclough, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
• Krzysztofek K., Interakcje człowiek-komputer-robot z perspektywy nauk społecznych, "Pomiary. Automatyka. Robotyka" 2011, nr 3.
• Krzysztofek K., Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, "Studia Socjologiczne" 2015, nr 4(219).
• Kulczycki E., Dwa aspekty komunikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2015.
• Kulczycki E., Teoretyzowanie komunikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2012.
• Kuryło E., Próba definicji ROZMOWY na podstawie użyć w tekstach współczesnych wyrazu rozmowa i jego wariantów stylistycznych, (w:) Porozmawiajmy o rozmowie: lingwistyczne aspekty dialogu, red. M. Kita, J. Grzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• Kurzweil R., Nadchodzi osobliwość. Kiedy człowiek przekroczy granice biologii, tłum. E. Chodakowska, A. Nowosielska, Kurhaus Publishing, Warszawa 2016.
• Kuźniak K., Wybrane aspekty opisu pragmatycznego w językoznawstwie kognitywnym. Kontrowersje, wyzwania, perspektywy, "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego" 2013, z. LXIX.
• Labocha J., Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Labov W., The study of language in its social context, (w:) Language and social context, red. P.P. Giglioli, Penguin Books, 1990.
• Lakoff G., Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle, tłum. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2011.
• Lakoff G., Moralność polityki. Jak myślą liberałowie i konserwatyści, tłum. M. Szczubiałka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2017.
• Lakoff R., Language and Woman's Place, Harper & Row, New York 1975.
• Langacker R.W., Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, tłum. E. Tabakowska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009.
• Latour B., On Actor Network Theory. A few clarifications, "Soziale Welt" 1996, t. 47, nr 4.
• Latour B., Prolog w formie dialogu pomiędzy studentem i (cokolwiek) sokratycznym Profesorem, tłum. zbiorowe pod kierunkiem K. Abriszewskiego, "Teksty Drugie" 2007, t. 1/2.
• Lee J.-E.R., Nass C.I., Trust in computers: the Computers-Are-Social-Actors (CASA) paradigm and trustworthiness perception in human-computer communication, (w:) Trust and technology in a ubiquitous modern environment: theoretical and methodological perspectives, red. D. Latusek, A. Gerbasi, IGI Global, 2010, DOI: 10.4018/978-1-61520-901-9.ch001.
• Lee K.-F., Inteligencja sztuczna, rewolucja prawdziwa. Chiny, USA i przyszłość świata, tłum. K. Hejwowski, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2019.
• Levinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Levinson S.C., Pragmatyka, tłum. T. Ciecierski, K. Stachowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Lewiński P.H., Retoryczno-dialektyczny rodowód współczesnej pragmatyki, (w:) Metodologie językoznawstwa. Od dialektologii do dialektyki, red. P. Stalmaszczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
• Lewinson P., Nowe nowe media, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010.
• Lingwistka mediów. Antologia tłumaczeń, red. J. Jarosz, R. Opiłowski, P. Staniewski, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2015.
• Lisowska-Magdziarz M., Analiza tekstu w dyskursie medialnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
• Littlejohn S.W., Theories of human communication, Wadsworth/Thomson Learning, 2002.
• Loewe I., Internet i jego zasoby w polskich badaniach lingwistycznych. Rekonesans, "Biuletyn PTJ" 2006, t. LXII.
• Maćkiewicz J., Ramy interpretacyjne jako narzędzie badań medioznawczych, "Studia Medioznawcze" 2020, t. 21, nr 3(82).
• Mann W.C., Dialogue games: conventions of human interaction, "Argumentation" 1988, t. 2.
• Mann W.C., Dialogue Macrogame Theory, (w:) Proceedings of the 3rd SIGdial Workshop on Discourse and Dialogue, Association for Computational Linguistic, Philadelphia 02.2002.
• Mann W.C., Models of intentions in language, (w:) Perspectives on dialogue in the new millennium, red. P. Kühnlein, H. Rieser, H. Zeevat, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam-Philadephia 2003.
• Marczyk M., Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar aktywności człowieka - analiza pojęciowa obszaru, "Przegląd Teleinformatyczny" 2018, nr 1-2.
• Markiewicz H., Morfologia dialogu, (w:) tenże, Wymiary dzieła literackiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1984.
• Marquardt D., Genre indicators in the dialogue steps of the ChatGPT, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" 2024, t. 31(51), nr 1, DOI: 10.14746/pspsj.2024.31.1.8.
• Mathesius V., O tak zwanym aktualnym rozczłonkowaniu zdania, tłum. R. Mayenowa, (w:) O spójności tekstu, red. R. Mayenowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971.
• Mattelart A., Mattelart M., Teorie komunikacji. Krótkie wprowadzenie, tłum. J. Mikołowski-Pomorski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Min Lee K., Nass C., Designing social presence of social actors in human computer interaction, (w:) CHI '03, Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 2003, DOI: 10.1145/642611.642662.
• Minsky M., A framework for representing knowledge, (w:) The psychology of computer vision, red. P.H. Winston, McGraw-Hill, New York 1975.
• Modeling and using context, red. V. Akman, P. Bouquet, R. Thomson, R.A. Young, Springer, Verlag, Berlin - Heidelburg - New York 2001.
• Mukařovsky J., Dialog a monolog, tłum. J. Mayen, (w:) Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, red. J. Sławiński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970.
• Mukařovsky J., Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, tłum. J. Baluch, M.R. Mayenowa, J. Mayen, L. Pszczołowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970.
• Naruszewicz-Duchlińska A., Internetowe grupy dyskusyjne. Analiza językowa i charakterystyka gatunku, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2011.
• Nass C., Moon Y., Machines and mindlessness. Social responses to computers, "Journal of Social Issues" 2000, t. 56(1), DOI: 10.1111/0022-4537.00153.
• Nass C., Steuer J., Tauber E., Reeder H., Anthropomorphism, agency, & ethopoeia: computers as social actors, (w:) INTERACT '93 and CHI '93 Conference Companion on Human Factors in Computing Systems, 1993, DOI: 10.1145/259964.260137.
• Nimavat K., Champaneria T., Chatbots: an overview types, architecture, tools and future possibilities, "International Journal for Scientific Research & Development" 2017, t. 5, z. 07.
• Nowak J., That prodigious machinery designed to exclude. The discourse of post-truth in algorytmic culture, (w:) Politics of disinformation: the influence of fake news on the public sphere, red. G. López-García, D. Palau-Sampio, B. Palomo, E. Campos-Domínguez, P. Masip, Wiley, 2021, DOI: 10.1002/9781119743347.
• Nowak P., Metajęzyk dialogów radiowych w dyżurach prezenterskich, (w:) Dialog a nowe media, red. M. Kita, J. Grzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004.
• Nowak P., Prywatność, pewność i użyteczność języka według Ludwiga Wittgensteina, (w:) tenże, Naturalny porządek rzeczy w języku, Wydawnictwo Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, Warszawa 2020.
• Nowicki A., Spotkania w rzeczach, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991.
• Olszański L., Media i dziennikarstwo internetowe, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012.
• Ong W., Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. J. Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
• Osika G., Czekając na osobliwość - o modelach interpretacji techniki, "Filo-Sofija" 2017, nr 39(2017/4/1).
• Osior-Szot K., Różnice w stylach komunikacyjnych mężczyzn i kobiet, "Media, Biznes, Kultura" 2018, nr 2(5).
• Paliszkiewicz J., Gołuchowski J., Guerrero Cusumano J.L., Digital trust and information and communication technologies. The theoretical foundations, (w:) Trust, digital business and technology, red. tychże, Routledge, London 2022.
• PaLM 2 Technical Report, Google, https://ai.google/static/documents/palm2techreport.pdf (dostęp: 8.06.2022).
• Paveau M.-A., Sarfati G.-E., Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, tłum. I. Piechnik, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2009.
• Pereira F.C.N., Pollack M., Incremental interpretation, "Artificial Intelligence" 1991, t. 50, nr 1.
• Perrigo B., Exclusive: OpenAI used kenyan workers on less than $2 per hour to make ChatGPT less toxic, "Time" 18.01.2023, https://time.com/6247678/openai-chatgptkenya-workers/ (dostęp: 4.07.2023).
• Piccolo L.S.G., Mensio M., Allani H., Chasing the chatbots. Directions for interaction and design research, (w:) Internet Science. INSCI, Internacionale Workshops, St. Petersburg 24-26.10.2018, Revised Selection Papers, LNCS 11551, Springer.
• Pickering M.J., Garrod S., Toward a mechanistic psychology of dialogue, "Behavioral and Brain Sciences" 2004, nr 27.
• Piotrowski K., Ziółkowska B., Wojciechowska J., Rozwój nastolatka. Wczesna faza dorastania, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.
• Pisarek W., Wstęp do nauki o komunikowaniu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• Pleszczyński J., Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013.
• Pleszczyński J., Ewolucyjna teoria poznania a kognitywistyka, "Roczniki Filozoficzne" 2006, t. LIV, nr 2.
• Pomerol J.-C., Brézillon P., About some relationships between knowledge and context, (w:) Modeling and using context, red. V. Akman, P. Bouquet, R. Thomson, R.A. Young, Springer, Verlag, Berlin - Heidelburg - New York 2001.
• Postman N., Technopol. Triumf techniki nad kulturą, tłum. A. Tanalska-Dulęga, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2004.
• Postnikoff B., Goldberg I., Robot Social Engineering: attacking human factors with nonhuman actors, (w:) HRI '18: Companion of the 2018 ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction, March 2018, DOI: 10.1145/3173386.3176908.
• Power R.D.J., A computer model of conversation, Edinburg 1974, https://era.ed.ac.uk/handle/1842/6652 (dostęp: 10.02.2023).
• Pracownia Prostej Polszczyzny, Uniwersytet Wrocławski, http://ppp.uni.wroc.pl (dostęp: 10.08.2022).
• Prakken H., Formal system of persuasion dialogue, "The Knowledge Engineering Review" 2006, t. 21, nr 2.
• Profil: Blake Lemoine, LinkedIn, https://tiny.pl/c9rs1 (dostęp: 3.08.2023).
• Profile słów, Korpusomat, https://korpusomat.readthedocs.io/pl/latest/profile-slow.html (dostęp: 3.03.2023).
• Przegalińska A., Bot lekarzem duszy?, "Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej" 2016, nr 16, DOI: 10.36854/widok/2016.16.690.
• Przegalińska A.K., Istoty wirtualne. Jak fenomenologia zmieniła sztuczną inteligencję, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2016.
• Ptaszek G., Jak badać medialne obrazy świata, (w:) Współczesne media. Medialny obraz świata, t. 1, Zagadnienia teoretyczne, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
• Rabiega-Wiśniewska J., Maziarz M., Piasecki M., Szpakowicz S., Opis relacji leksykalno-semantycznych w Słowosieci 2.0. Rzeczownik, https://docplayer.pl/62723060-Opis-relacji-leksykalno-semantycznych-w-slowosieci-2-0-rzeczownik-joannarabiega-wisniewska-marek-maziarz-maciej-piasecki-stanislaw-szpakowicz.html (dostęp: 10.08.2022).
• Radkevych V., Studying dialogue in linguistic: main aspects, "Linguistics" 2015, nr 3, DOI: 10.15550/ASJ.2015.03.068.
• Reeves B., Nass C., The Media Equation: how people treat computers, television, and new media like real people and places, Cambridge University Press, Stanford 1998.
• Replika, https://replika.com/ (dostęp: 5.03.2022).
• Roczny raport z 31.12.2022 r. stworzony przez Alphabet Inc. na potrzeby amerykańskiej Giełdy Papierów Wartościowych, https://www.sec.gov/ix?doc= Archives edgar data 1652044 000165204423000016 goog-20221231.htm (dostęp: 4.08.2023).
• Rosch E., Zasady kategoryzacji, tłum. S. Wróbel, (w:) Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, red. Z. Chlewiński, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
• Rothenbuhler E.W., Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej, tłum. J. Barański, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
• Sanford A.J., Garrod S.C., Understanding written language: comprehension beyond the sentence, J. Wiley & Sons, Chichester - New York - Brisbane - Toronto 1981.
• Sasińska-Klas T., Mediatyzacja a medializacja sfery publicznej, "Zeszyty Prasoznawcze" 2014, t. 57, nr 2/218.
• Schramm W., The nature of communication between humans, (w:) The process and effects of mass communication, red. W. Schramm. D.F. Roberts, University of Illinois Press, Urbana 1971.
• Searle J.R., Czym jest akt mowy, tłum. H. Buczyńska-Garewicz, "Pamiętnik Literacki" 1980, t. LXXI, nr 2.
• Searle J.R., Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka, tłum. B. Chwedeńczuk, Wydawnictwo Pax, Warszawa 1987.
• Searle J.R., Speech acts: an essay in the philosophy of language, Cambridge University Press, Cambridge 1969.
• Searle J.R., What is a speech act, (w:) Philosophy in America, red. M. Black, Allen and Unwin, London 1965.
• Selting M., The construction of units in conversational talk, "Language in Society" 2000, t. 29, nr 4.
• Shannon C., A mathematical theory of communication, "Bell System Technical Journal" 1948, nr 27.
• Shannon C., Weaver W., The mathematical theory of communication, The University of Ikkinois Press, Urbana 1949.
• Shen Y., Heacock L., Elias J., Hentel K.D., Reig B., Shih G., Moy L., ChatGPT and other large language models are double-edged swords, "Radiology" 2023, t. 307, nr 2, DOI: 10.1148/radiol.230163.
• Shevat A., Zaprojektuj bota. Tworzenie interfejsów konwersacyjnych, tłum. K. Matuk, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2018.
• Siekiera R., Kreowanie medialnego obrazu świata przez narzucanie odbiorcy punktu widzenia nadawcy, "Dziennikarstwo i Media" 2013, nr 4.
• Siekiera R., Punkt widzenia w metaforyce dziennikarzy sportowych. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptulane, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
• Sitkowska K., Słowo w komunikacji telewizyjnej. Strategie nadawczo-odbiorcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
• Skowronek B., Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2020.
• Skowronek B., Mediolingwistyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2013.
• Skowronek B., Mediolingwistyka. Założenia koncepcji, "Nowe Media: Edukacja - Polityka - Ekonomia - Kultura", t. 26.
• Skowronek B., Technologia. Multiomodalność. Komunikacja. Nowe wyzwania dla mediolingwistyki, (w:) Współczesne media. Media multimodalne, t. 1, Zagadnienia ogólne i teoretyczne, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2018.
• Skudrzyk A., Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
• Skudrzyk A., Nowe media w procesie socjalizacji językowej, "Socjolingwistyka" 2007, nr 21.
• Skudrzyk A., Urban K., Znaleźć słowo trafne. Stylistyczno-komunikacyjny obraz współczesnej polszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007.
• Sosnowska N., Sposoby łączenia replik w dialogach, "Roczniki Humanistyczne" 2001-2002, t. XLIX, z. 6.
• Sperber D., Wilson D., Relewancja. Komunikacja i poznanie, tłum. zbiorowe, Wydawnictwo Tertium, Kraków 2011.
• Stachyra G., Rozmawiając, by wygrać. Dialog Macro Game Theory jako rama do analizy dialogu w konkursach radiowych, "Studia Medioznawcze" 2018, nr 2, DOI: 10.33077/uw.24511617.ms.2018.0.263.
• Status i wyzwania mediolingwistyki - rozmowa z prof. Krzysztofem Kaszewskim, prof. Hartmutem Lenkiem, prof. Iwoną Loewe, prof. Heinzem-Helmutem Lügerem, prof. Simonem Meier-Vierackerem, prof. Magdaleną Ślawską oraz prof. Marią Wojtak, "Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs" 2021, t. 15, DOI: 10.7311/tid.15.2021.03.
• Stöckl H., Mediolingwistyka. O statusie i metodach (nadal) konstytuującej się dziedziny badawczej, tłum. A. Błaszczak, "Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs" 2015, t. 8.
• Stubbs M., Discourse analysis. The sociolinguistic analysis of natural language, The University of Chicago Press, Chicago 1983.
• Suska D., Perspektywy badań nad dyskursem internetowym (wybrane problemy), (w:) Dyskursy trzeciego tysiąclecia, red. E. Pajewska, Wydawnictwo Volumina, Szczecin 2011.
• Suzuki Y., Galli L., Ikeda A., Itakura S., Kitazakia M., Measuring empathy for human and robot hand pain using electroencephalography, "Scientific Reports" 2015, t. 5, DOI: 10.1038/serp15924.
• Szczepaniak K., Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych - refleksje metodologiczne, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica" 2012, nr 42.
• Szkudlarek-Śmiechowicz E., Tekst w radiowej i telewizyjnej debacie politycznej. Struktura. Spójność. Funkcjonalność, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
• Szpunar M., Czym są nowe media - próba konceptualizacji, "Studia Medioznawcze" 2008, nr 4(35).
• Szpunar M., Kultura algorytmów, "Zarządzanie w Kulturze" 2018, t. 19, z. 1.
• Szpunar M., Kwantyfikacja rzeczywistości. O nieznośnym imperatywie policzalności wszystkiego, "Zeszyty Prasoznawcze" 2019, t. 62, nr 3(239), DOI: 10.4467/22996362PZ.19.041.10743.
• Szpunar M., Rozmawianie bez rozmowy. O kryzysie komunikacji międzyludzkiej, "Ethos" 2020, t. 33, nr 1, DOI: 10.12887/33-2020-1-129-13.
• Ślawska M., Formy dialogu w gatunkach prasowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
• Ślawska M., Sztuka mediów. O świadomości gatunkowej dziennikarzy prasowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019.
• Tannen D., Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie, tłum. A. Sylwanowicz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1999.
• Taras B., "Słowo do słowa, zrobi się rozmowa", czyli kilka spostrzeżeń na temat rozmowy, (w:) Porozmawiajmy o rozmowie: lingwistyczne aspekty dialogu, red. M. Kita, J. Grzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• The Transhumanist Declaration, Humanity+, 2009, https://www.humanityplus.org/thetranshumanist-declaration (dostęp: 10.02.2023).
• The Transhumanist Manifesto, Humanity+, 2020, https://www.humanityplus.org/thetranshumanist-manifesto (dostęp: 10.02.2023).
• Tokarski R., Skrypty w językowym i tekstowym obrazie świata, (w:) Współczesne media. Medialny obraz świata, t. 1, Zagadnienia teoretyczne, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
• Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, (w:) Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2001.
• Turing A., Can automatic calculating machines be said to think?, wywiad radiowy wyemitowany w 1952 roku, https://academic.oup.com/book/42030/chapterabstract/355746927?redirectedFrom=fulltext (dostęp: 9.07.2024).
• Turing A., Can digital computers think, wywiad radiowy wyemitowany w 1951 roku, "Intelligent Machinery, a Heretical Theory", https://aperiodical.com/wp-content/uploads/2018/01/Turing-Can-Computers-Think.pdf (dostęp: 3.06.2022).
• Turing A., Computing machinery and intelligence, "Mind" 1950, t. LIX, z. 236, DOI: 10.1093/mind/LIX.236.433.
• Turing A., Digital computers applied to games, (w:) Faster than thought, red. B.V. Bowden, Pitman, London 1953.
• Turing A., Intelligent Machinery, Report for The National Physical Laboratory, 1948.
• Turing A., Intelligent machinery, a heretical theory, wykład wygłoszony w roku 1951, https://rauterberg.employee.id.tue.nl/lecturenotes/DDM110 CAS/Turing/Turing-1951 Intelligent Machinery-a Heretical Theory.pdf (dostęp: 9.07.2024).
• Turkle S., Alone together: why we expect more from technology and less from each other, Basic Books, New York 2011.
• Turkle S., Nadejście kultury robotycznej: nowy rodzaj związków, tłum. M. Górska-Olesińska, "Sztuka i Filozofia" 2012, nr 41.
• Turkle S., Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem, tłum. M. Cierpisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
• Tversky A., Kahneman D., The framing of decisions and the psychology of choice, "Science" 1981, t. 211.
• Tylor J.R., Gramatyka kognitywna, tłum. M. Buchta, Ł. Wiraszka, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2007.
• Uszkoreit J., Transformer: a novel neural network architecture for language understanding, Google, https://ai.googleblog.com/2017/08/transformer-novel-neuralnetwork.html (dostęp: 17.02.2023).
• Vanderveken D., Meaning and speech acts, t. 1, Principles of language use, Cambridge University Press, Cambridge 1991.
• Vanderveken D., Meaning and speech acts, t. 2, Formal semantics of success and satisfaction, Cambridge University Press, Cambridge 1991.
• Vaswani A., Shazeer N., Parmar N., Uszkoreit J., Jones L., Gomez A.N., Kaiser L., Polosukhin I., Attention is all you need, arXiv, Cornel University, 2017, DOI: https://doi.org/10.48550/arXiv.1706.03762.
• W czym można pomóc?, Poradnia Językowa Uniwersytetu Warszawskiego, https://poradniajezykowa.uw.edu.pl/porady/w-czym-mozna-pomoc/ (dostęp: 10.08.2022).
• Walenty, Instytut Podstaw Informatyki PAN, http://walenty.ipipan.waw.pl (dostęp: 4.09.2023).
• Walsh T., To żyje! Sztuczna inteligencja. Od logicznego fortepianu po zabójcze roboty, tłum. W. Sikorski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
• Warchala J., Dialog potoczny a tekst, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1991.
• Warchala J., Skudrzyk A., Kultura piśmienności młodego pokolenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.
• Wendland M., Historia komunikacji w zarysie, "Media - Kultura - Komunikacja Społeczna" 2014, nr 10/1.
• WhatsApp najpopularniejszym komunikatorem w Europie. W Polsce dominuje Skype, Wirtualne Media, https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/najpopularniejsze-komunikatory-w-europie-whatsapp-liderem (dostęp: 16.02.2021).
• Wiater A., Pojęcie intencji komunikacyjnej w modelach wytwarzania mowy, "Prace Językoznawcze" 2019, t. XXI, nr 3.
• Wieczorek K., Inkontromatyka, czyli filozofia spotkania w przestrzeni wirtualnej, (w:) Człowiek a światy wirtualne, red. A. Kiepas, M. Sułkowska, M. Wołek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.
• Wiener N., Cybernetics or control and communication in the animal and the machine, New York 1948.
• Wilkoń A., Gatunki mówione, (w:) Porozmawiajmy o rozmowie: lingwistyczne aspekty dialogu, red. M. Kita, J. Grzenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• Winiarska J., O "ale" rozpoczynającym repliki dialogu, (w:) Rozmaitości językowe ofiarowane prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji Jego jubileuszu, red. M. Skarżyński, M. Szpiczakowska, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2002.
• Winkin Y., Antropologia komunikacji. Od teorii do nowych badań terenowych, tłum. A. Karpowicz, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
• Winkin Y., Telegraf i orkiestra, tłum. E. Wieleżyńska, (w:) Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.
• Wiśniewski M., Uczenie ontologii z tekstu, praca doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny, Poznań 2008, https://www.wbc.poznan.pl/Content/114338/PDF/Wisniewski_Marekrozprawa_doktorska.pdf (dostęp: 5.03.2022).
• Witalisz A., Przewodnik po anglicyzmach w języku polskim, Wydawnictwo Jak, Kraków 2016.
• Witosz B., O badaniach stylów konwersacyjnych z perspektywy współczesnej stylistyki, (w:) Style konwersacyjne, red. taż, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006.
• Witosz B., Tekstowe i kontekstowe wyznaczniki stylu - próba systematyzacji (?) i problematyzacji, (w:) Współczesne analizy dyskursu a inne metody badawcze, red. M. Krauz, S. Gajda, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2005.
• Wittgenstein L., Uwagi o barwach, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2014.
• Wodak R., The discourse of politics in action. Politics as usual, Palgrave Macmillan, New York 2009.
• Wodak R., Wstęp. Badania nad dyskursem - ważne pojęcia i terminy, (w:) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, red. R. Wodak, M. Krzyżanowski, Wydawnictwo Łośgraf, Warszawa 2011.
• Wojtak M., Gatunki prasowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2004.
• Wojtak M., O gatunkach wypowiedzi i ich prasowych konkretyzacjach, "Językoznawstwo: Współczesne Badania, Problemy i Analizy Językoznawcze" 2014, t. 1(8).
• Wojtak M., O lingwistycznych fundamentach badań medioznawczych - zarys problematyki, (w:) W poszukiwaniu fundamentów nauk o mediach, red. K. Wolny-Zmorzyński, A. Lewicki, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2019.
• Woźniak M., Jak znaleźć igłę w stogu siana. Automatyczna ekstrakcja wielosegmentowych jednostek leksykalnych z tekstu polskiego, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 2017.
• Woźniak M.R., ChatGPT. Cała prawda o wielkich modelach językowych. Komu służą, a kogo mogą krzywdzić [WYJAŚNIAMY], OKO.press, 2023, https://oko.press/chatgpt-cala-prawda-o-wielkich-modelach-jezykowych (dostęp: 8.01.2024).
• Wprowadzenie do inżynierii wiedzy, red. J. Gołuchowski, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2011.
• Wróblewski P., Algorytmy, struktury danych i techniki programowania, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2010.
• Wyrwas K., Jak opowiadają mężczyźni, (w:) Style konwersacyjne, red. B. Witosz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006.
• Yaskorska O., Budzyńska K., Akty komunikacyjne w dialogach formalnych, "Filozofia Nauki" 2014, r. XXII, nr 3(87).
• Załazińska A., Niewerbalna struktura dialogu. W poszukiwaniu polskich wzorców narracyjnych i interakcyjnych zachowań komunikacyjnych, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.
• Zarębina M., Niektóre problemy analizy mówionego tekstu dialogowego, "Rocznik Naukowo-Dydaktyczny" 1982, z. 84, "Prace Historycznoliterackie", z. 9.
• Zdunkiewicz-Jedynak D., Ćwiczenia ze stylistyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• Zdunkiewicz-Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Zhao W.X., Zhou K., Li J., Tang T., Wang X., Hou Y., Min Y., Zhang B., Zhang J., Dong Z., Du Y., Yang Ch., Chen Y., Chen Z., Jiang J., Ren R., Li Y., Tang X., Liu Z., Liu P., Nie J.-Y., Wen J.-R., A survey of large language models, arXiv, Cornel University, 2023, DOI: 10.48550/arXiv.2303.18223.
• Żuk G., Językowy obraz świata w polskiej lingwistyce przełomu wieków, (w:) Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. M. Karwatowska, A. Siwiec, Wydawnictwo Drukarnia Best Print, Chełm 2010.
• Żydek-Bednarczuk U., Dyskurs internetowy, (w:) Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013.
• Żydek-Bednarczuk U., Struktura tekstu rozmowy potocznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1994.

Identyfikatory

DOI

10.22367/uekat.9788378758990