Tourists' Attitudes towards Visitor Management and Restrictions in the National Parks in the Carpathian Mountains

• Autorzy: Miłosz Jodłowski , Zygmunt Kruczek , Adam R. Szromek , Katarzyna Gmyrek

Warianty tytułu

Postawy turystów wobec zasad udostępniania parków narodowych w polskich Karpatach

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

Celem badań było określenie znajomości przepisów przez turystów, ich stosunku do nich oraz deklarowanego stopnia ich przestrzegania. W artykule dokonano analizy porównawczej zasad udostępniania dla turystyki czterech karpackich parków narodowych (Tatrzańskiego, Pienińskiego, Babiogórskiego, Bieszczadzkiego) oraz przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 403 turystów, którzy odwiedzili parki w lipcu i sierpniu 2021 r. Przepisy regulujące ruch turystyczny w czterech parkach narodowych znacznie się różnią. Nastawienie turystów do obowiązujących ograniczeń było ogólnie pozytywne, a większość respondentów stwierdziła, że przestrzega wszystkich lub większości z nich. Wyniki te są jednak niespójne z deklarowaną znajomością ograniczeń, która była bardzo niska wśród znacznego odsetka respondentów(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the survey was to determine visitors' knowledge of the regulations, their attitudes towards them as well as the declared degree of compliance. The article offers a comparative analysis of visitor management regulations in four national parks in the Carpathian Mountains (Tatra, Pieniny, Babia Góra, Bieszczady) and reports results of a survey involving 403 tourists who visited the parks in July and August 2021. Restrictions on tourist traffic in the four national parks vary significantly. Tourists' attitudes towards these restrictions were found to be generally positive, and most respondents said they followed all or most of them. However, these results are inconsistent with the reported knowledge of the restrictions: a considerable percentage of the respondents were not familiar with them(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Parki narodowe; Turystyka; Regulacje prawne; Postawy społeczne

EN

National parks; Tourism; Legal regulations; Social attitudes

• Czasopismo: Studia Periegetica
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 2(42)
• Strony: 7-30

Twórcy

autor

Miłosz Jodłowski

• Akademia Wychowania Fizycznego im Bronislawa Czecha: Krakow, PL

autor

Zygmunt Kruczek

• Akademia Wychowania Fizycznego im Bronislawa Czecha: Krakow, PL

autor

Adam R. Szromek

• Politechnika Śląska

autor

Katarzyna Gmyrek

• Akademia Wychowania Fizycznego im Bronislawa Czecha: Krakow, PL

Bibliografia

• Bielański, M. (2010). Ruch Narciarzy Wysokogórskich w Tatrzańskim Parku Narodowym, Folia Turistica, 22, 185-205.
• Carrascosa-López, C., Carvache-Franco, M., Mondéjar-Jiménez, J., & Carvache-Franco J. (2021). Understanding Motivations and Segmentation in Ecotourism Destinations. Application to Natural Parks in Spanish Mediterranean Area. Sustainability, 13(9), 4802. https://doi.org/10.3390/ su13094802
• Eagles, P.F., McCool, S.F., & Haynes, C.D. (2002). Sustainable Tourism in Protected Areas. Guidelines for Planning and Management. Best Practice Protected Area Guidelines Series, 8. IUCN. https:// doi.org/10.2305/IUCN.CH.2002.PAG.8.en
• Gawrysiak-Zabłocka, A. (2020). Regulacje prawne dotyczące udostępniania polskich parków narodowych dla celów turystycznych (ze szczególnym uwzględnieniem Tatrzańskiego Parku Narodowego). In P. Dąbrowski (Ed.), Zaczęło się od Tatr. Historia i współczesność ochrony przyrody w Polsce (pp. 176-200). COTG.
• Główny Urząd Statystyczny, Statistics Poland (2022). Ochrona środowiska 2022, Environment 2022. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2022,1,23.html
• Jodłowski, M. (2007a). Górna granica kosodrzewiny w Tatrach, na Babiej Górze i w Karkonoszach - struktura i dynamika ekotonu, Wydawnictwo IGiGP UJ
• Jodłowski, M. (2007b). Monitoring ruchu wspinaczkowego w Tatrzańskim Parku Narodowym w sezonie letnim 2006 r. In J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk, & P. Skawiński (Eds.), Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatram Parku Narodowym (pp. 131-142). Studia i Monografie, 46. Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie.
• Jodłowski, M. (2010). Climbers' attitudes toward nature conservation and management in Tatra Na tional Park, Poland. In M. Goossen, B. Elands, & R. van Marwijk (Eds.), Recreation, tourism and nature in a changing world (pp. 207-208). Proceedings of the fifth international conference on Monitoring and Management of Visitor flows in recreational and protected areas, May 30-June 3, 2010, Wageningen, The Netherlands.
• Jodłowski, M. (2011), Zasady dobrej praktyki w zarządzaniu ruchem wspinaczkowym na obszarach chronionych, Wydawnictwo IGiGP UJ.
• Jodłowski, M., Bielański, M., Balon, J., Wlazło, E., & Turkot, A. (2014). Monitoring of the off-trail tourism in the Tatra National Park (Poland). IGU.
• Jodłowski, M. (2016). Management strategies for outdoor recreation in Central European highmountain national parks. In D. Vasiljevic (Ed.), Monitoring and Management of Visitors in Recreational and Protected Areas, 26-29 September 2016, Novi Sad (pp. 86-88). University of Novi Sad.
• Jodłowski, M. (2020). Udostępnianie górskich parków narodowych w Europie. Wydawnictwo IGiGP UJ.
• Kondracki, J. (1991). Typologia i regionalizacja środowiska przyrodniczego. In L. Starkel (Ed.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze (pp. 561-603). Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kruczek, Z. (2022). Frekwencja w atrakcjach turystycznych w 2021 r. Polska Organizacja Turystyczna. https://www.pot.gov.pl/attachments/article/1804/Publikacja Frekwencja atrakcjach turystycznych w 2021.pdf
• Lebrun, A.-M., Su, C.-J., & Bouchet, P.A. (2021). More Sustainable Management of Domestic Tourists in Protected Natural Parks: A New Trend in Sport Tourism after the Covid-19 Pandemic?. Sustainability, 13(14), 7750. https://doi.org/10.3390/su13147750
• Leung, Y.-F., Spenceley A., Hvenegaard G., & Buckley R. (2018). Tourism and visitor management in protected areas: Guidelines for sustainability. Best Practice Protected Area Guidelines Series, 27. IUCN. https://doi.org/10.2305/IUCN.CH.2018.PAG.27.en
• Manning, R.E. (2014). Research to guide management of outdoor recreation and tourism in parks and protected areas, Koedoe, 56(2), 1159, https://doi.org/10.4102/koedoe.v56i2.1159 (2019.05.31).
• Mocior, E., Franczak, P., Hibner, J., Krąż, P., Nowak, A., Rechciński, M., & Tokarczyk, N. (2013). Efemeryczny krajobraz wschodu słońca jako czynnik motywujący turystów do nocnych wejść na Babią Górę. Problemy Ekologii Krajobrazu. Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale, 34, 197-203.
• Muhar, A., Schauppenlehner, T., Brandenburg, C., & Arnberger A. (2007). Alpine summer tourism: the mountaineers' perspective and consequences for tourism strategies in Austria. Forest, Snow and Landscape Research, 81(1/2), 7-17.
• Niezgoda, A., & Nowacki, M. (2020). Experiencing nature: physical activity, beauty and tension in Tatras National Park-Analysis of TripAdvisor reviews. Sustainability, 12(2), 601, 1-15. https:// doi.org/10.3390/su12020601
• Oleśniewicz, P., Pytel, S., Markiewicz-Patkowska, J., Szromek, A.R., & Jandová S. (2020). A Model of the Sustainable Management of the Natural Environment in National Parks-A Case Study of National Parks in Poland. Sustainability, 12(7), 2704. https://doi.org/10.3390/su12072704
• Pichler-Koban, C., & Jungmeier, M. (2017). Alpine parks between yesterday and tomorrow - a conceptual history of Alpine national parks via tourism in charismatic parks in Austria, Germany and Switzerland. Eco.mont, 9, 17-29. https://dx.doi.org/10.1553/eco.mont-9-sis17
• Razowski, J. (Ed.). (2000). Flora i fauna Pienin. Monografie Pienińskie. Tom 1. Pieniński Park Narodowy.
• Richling, A., Solon, J., Macias, A., Balon, J., Borzyszkowski, J., & Kistowski, M. (Eds.). (2021). Regionalna geografia fizyczna Polski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Salim, E., Mayer, M., Sacher, P., & Ravanel,. L. (2022). Visitors' motivations to engage in glacier tourism in the European Alps: comparison of six sites in France, Switzerland, and Austria. Journal of Sustainable Tourism. https://doi.org/10.1080/09669582.2022.2044833
• Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, R., Grzegorczyk, I., Jodłowski, M., Kistowski, M., Kot, R., Krąż, P., Lechnio, J., Macias, A., Majchrowska, A., Malinowska,, E., Migoń P., Myga-Piątek, U., Nita, J., Papińska, E., Rodzik, J., Strzyż, M., Terpiłowski, S., & Ziaja W. (2018). Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, 91(2), 143-170. https://rcin.org.pl/Content/65112/ WA51_84317_r2018-t91-no2_G-Polonica-Solon.pdf (2022.03.15)
• Spenceley, A., Kohl, J, Mc Arthur, S., Myles, P., Notarianni, M., Paleczny, D., Pickering, C., & Worboys, G.L. (2015). Visitor Management. In G.L. Worboys, M. Lockwood, A. Kothari, S. Feary, I. Pulsford (Eds.), Protected Area Governance and Management (pp. 715-750), ANU Press.
• Sterl, P., Eder, R., & Arnberger, A. (2010). Exploring factors influencing the attitude of ski tourers towards the ski touring management measures of the Gesäuse National Park, Eco.mont, 2(1), 31-38.
• Taczanowska, K., González, L-M., García-Massó, X., Zięba, A., Brandenburg, C., Muhar, A., PellicerChenoll, M., & Toca-Herrera, J-L. (2019a). Nature-based Tourism or Mass Tourism in Nature? Segmentation of Mountain Protected Area Visitors Using Self-Organising Maps (SOM). Sustainability, 11(5), 1314. https://doi.org/10.3390/su11051314
• Taczanowska, K., Bielański, M., Hibner, J., Jodłowski, M., & Zwijacz-Kozica, T. (2019b). Winter Tourism Management and Challenges in the Tatra National Park. In U. Proebstl-Haider, H. Richins, & S. Tuerk (Eds.), Winter Tourism Management and Challenges (pp. 245-256). CABI.
• Troll, C. (1972). Geoecology and the world-wide differentiation of high-mountain ecosystems. In C. Troll (Ed.), Geoecology of the high-mountain regions of Eurasia, Proceedings of the symposium of the International Geographical Union Commission on High-Altitude Geoecology, November, 20-22, 1969 at Mainz (pp. 1-16). Franz Steiner Verlag.
• Weaver, D.B., & Lawton, L. (2017). A new visitation paradigm for protected areas, Tourism Management, 60, 140-146. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2016.11.018
• Winnicki, T., & Zemanek, B. (2009), Przyroda Bieszczadzkiego Parku Narodowego, Wydawnictwo Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
• Witkowski, Z., Mroczka, A., Adamski, P., Bielański, M., & Kolasińska A. (2010). Nielegalna dyspersja turystów - problem parków narodowych i rezerwatów przyrody w Polsce. Folia Turistica, 22, 35-65.
• Wolski, D. (2015). Prawne uwarunkowania turystyki górskiej - czy istnieje potrzeba zmian?. In A. Stasiak, J. Śledzińska, & B. Włodarczyk (Eds.), Wczoraj, dziś i jutro turystyki aktywnej i specjalistycznej (pp. 219-234). Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.
• B. Zawistowska, H. (2011). Przewodnictwo turystyczne w prawodawstwie unijnym. In M. Szczepańska (Ed.), Przewodnictwo turystyczne w prawodawstwie polskim i europejskim (pp. 18-35). Biblioteka Górska Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, 16.

Identyfikatory

DOI

10.58683/sp.385