Homo viator digitalis: człowiek wirtualnego doświadczenia turystycznego

• Autorzy: Paweł Bajon

Warianty tytułu

Homo Viator Digitalis: the Man of the Virtual Tourist Experience

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy jest próba syntezy trzech modeli społeczno-kulturowych człowieka, a mianowicie: homo viator, homo videns i homo digitalis w kontekście cyfrowych przemian życia społecznego oraz doświadczenia turystycznego. Praca ma charakter teoretycznej analizy źródeł literaturowych. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że postępująca cyfryzacja oraz wirtualizacja życia tak indywidualnego, jak i społecznego współczesnego człowieka w sposób kompleksowy wyraża i przekonstruowuje wiele zjawisk życia społecznego, w tym dotyczących aktywności turystycznej, obecnych i zakorzenionych już w kulturze. Ważne miejsce w tworzeniu społecznych zapośredniczeń odgrywa kultura wizualna, jako podstawowy nośnik zarówno informacji, jak i relacji społecznych w cyfrowym środowisku człowieka. Doświadczenie turystyczne, podobnie, jak inne rodzaje doświadczeń w ludzkim życiu, staje się doświadczeniem rozgrywającym się w mieszanej, rzeczywisto-wirtualnej rzeczywistości (środowisku). Rozgraniczenie środowiska rzeczywistego i wirtualnego przestaje być możliwe, a nawet istotne. Tworzą one integralną całość, realizowaną w funkcjonalnie wyodrębnionej cyberprzestrzeni doświadczenia turystycznego. Zasadnicze wnioski dotyczą zatem tego, iż doświadczenie turystyczne przybiera charakteru zwirtualizowanego doświadczenia, realizowanego w cyberprzestrzeni turystycznej, stanowiącej współczesny odpowiednik boorstinowskiej bańki turystycznej. W ramach tej przestrzeni, stanowiącej kontinuum rzeczywisto-wirtualne, funkcjonuje cyfrowy człowiek-pielgrzym, homo viator digitalis.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the work is an attempt to synthesize three socio-cultural models of man, namely: homo viator, homo videns and homo digitalis in the context of digital transformations of social life and tourist experience. The work is a theoretical analysis of literature sources. The conducted analysis allows to conclude that the progressive digitization and virtualization of both individual and social life of modern man comprehensively expresses and reconstructs many phenomena of social life, including those related to tourist activity, present and already rooted in culture. An important place in the creation of social mediation is played by visual culture, as the basic carrier of both information and social relations in the digital human environment. The tourist experience, like other types of experiences in human life, becomes an experience taking place in a mixed, real-virtual reality (environment). The distinction between the real and the virtual environment is no longer possible or even relevant. They form an integral whole, implemented in a functionally separated cyberspace of tourist experience. The main conclusions are therefore that the tourist experience takes on the character of a virtualized experience, implemented in the tourist cyberspace, which is the modern equivalent of Boorstin's tourist bubble. Within this space, which is a real-virtual continuum, there is a digital man-pilgrim, homo viator digitalis.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rzeczywistość wirtualna; Cyfryzacja; Wirtualizacja; Społeczeństwo; Kultura

EN

Virtual reality; Digitization; Virtualization; Society; Culture

• Czasopismo: Studia Periegetica
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 2(42)
• Strony: 93-118

Twórcy

autor

Paweł Bajon

• WSHIU Akademia Nauk Stosowanych w Poznaniu

Bibliografia

• Alejziak, W. (2011). Podstawowe paradygmaty, podejścia i metody badawcze w studiach nad tury- styką, Konwersatorium wiedzy o turystyce "Metodologia badań w turystyce" - wykład otwarty dla studentów i pracowników Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa w Kielcach, prezentacja. https:// www.wseip.edu.pl/images/M_images/006_dla_studentow/tir/W_Alejziak__Podst_paradygmaty. pdf (26.01.2023).
• Berbeka, J. (2016). Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość a zachowania konsumentów. Studia Eko- nomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 303, 84-101.
• Boguszewicz-Kreft, M. (2010). Doświadczenie jako propozycja wartości dla klienta. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 3(52), 79-91.
• Buhalis, D., Leung, D. i Lin, M. (2023). Metaverse as a disruptive technology revolutionising tourism management and marketing. Tourism Management, 97, 104724. https://doi.org/10.1016/j.tour- man.2023.104724.
• Castells, M. (2010). The Information Age. Economy, Society, and Culture. Willey-Blackwell.
• Chmielecki, K. (2007). Antropologia nowej wizualności jako refleksja nad "cyfrową" i "globalną" kulturą wizualną. Przegląd Kulturoznawczy, 3(2), 102-117.
• Clark, T.J. (1973). Image of the People. Gustav Coubert and the 1948 Revolution, Thames&Hudson.
• Dec, I. (1985). "Homo viator" jako kategoria antropologiczna. Collectanea Theologica, 55(2), 5-18.
• Golka, M. (2005). Czym jest społeczeństwo informacyjne? Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjolo- giczny, 67(4), 253-265.
• Graburn, N.H.H. (1979). Tourism: the Sacred Journey. W: V.L. Smith (red.), Hosts and guests: the anthropology of tourism (s. 17-32). University of Pennsylvania Press.
• Han, B.C. (2017). In the Swarm. Digital Prospects. The MIT Press.
• Horton, D. i Wohl, R. (1997). Komunikacja masowa i paraspołeczna interakcja. Uwagi o intymności na odległość. W: A. Gwóźdź (red.), Pejzaże audiowizualne. Telewizja, wideo, komputer (s. 63-90). Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Januszko, W. (2005). Czy podążanie współczesnych społeczeństw w stronę struktur sieciowych stwa- rza szansę czy zagrożenie? W: B. Sosińska-Kalata, M. Przastek-Samokowa (red.), Od informacji naukowej do technologii społeczeństwa informacyjnego (s. 118-126). Wydawnictwo Stowarzy- szenia Bibliotekarzy.
• Kaczmarek, J., Stasiak, A. i Włodarczyk, B. (2002). Produkt turystyczny. Turystyka i hotelarstwo, 1, 33-51. Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Łodzi.
• Klekotko, M. (2018). Praktyki wspólnotowe w ponowoczesnym mieście: w poszukiwaniu no- wej perspektywy. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 19(1), 209-229. http://dx.doi. org/10.18778/0208-600X.64.01.
• Krajewski, M. (2006). Społeczne jako wirtualne. O starym i nowym typie symulowania realności. W: A. Wójtowicz (red.), Człowiek między rzeczywistością realną a wirtualną (s. 77-92). Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Polska Akademia Nauk.
• Laskowski, M., Rawski, D. i Szadura, P. (2013). Wykorzystanie rzeczywistości rozszerzonej w życiu codziennym. Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska, 2, 37-40. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.
• Leiper, N. (1979). The framework of tourism: Towards a definition of tourism, tourist, and the tourist industry. Annals of Tourism Research, 6(4), 390-407. https://doi.org/10.1016/0160- 7383(79)90003-3.
• Leiper, N. (1990). Tourist Attraction Systems. Annals of Tourism Research, 17(3), 367-384. https:// doi.org/10.1016/0160-7383(90)90004-B.
• Liszewski, S. (1995). Przestrzeń turystyczna. Turyzm, 5(2), 87-103. https://doi.org/10.18778/0867- 5856.5.2.09.
• Lopez, D.T. (2019). The Society of the Digital Swarm: Microblogging and Construction of Subjectivity in Homo Digitalis. W: D.V Gonzalez-Prida., J.P.Z. Bonilla, Handbook of Research on Industrial Advancement in Scientific Knowledge (s. 95-110). IGI Global.
• MacCannell, D. (2002). Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej. Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA..
• MacLuhan, M. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Wydawnictwo Naukowo-Tech- niczne.
• Maj, I. (2006). Homo symbolicus a homo economicus. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 8, 209-218.
• Marczyk, M. (2018). Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar aktywności człowieka: analiza pojęciowa obszaru. Przegląd Teleinformatyczny, 1-2, 59-71.
• Masland, R. (2020). Czego oczy nie widzą. Jak wzrok kształtuje nasze myśli?. Wydawnictwo Poznań- skie.
• Milgram, P. i Kishino, F. (1994). A taxonomy of mixed reality visual displays. IEICE Transactions on Information Systems, E77-D(12), 1321-1329.
• Mirzoeff, N. (1999). An Introduction to Visual Culture. Routledge.
• Mirzoeff, N. (2016). Jak zobaczyć świat. Wydawnictwo Karakter i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
• Mitchell, W.J.T. (1994). Picture Theory. The University of Chicago Press.
• Niemczyk, A. (2010). Zachowania konsumentów na rynku turystycznym. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Ninet, A.A. (2019). Protecting the "Homo Digitalis". Nordic Journal of Law and Social Research, 1(9), 153-170. https://doi.org/10.7146/nnjlsr.v1i9.122156.
• Nowacki, M. (2010). Autentyczność atrakcji a autentyczność doświadczeń turystycznych. Folia Tu- ristica, 23, Kraków, 7-21.
• Nowak, J.S. (2008). Społeczeństwo informacyjne. Geneza i definicje. W: J.S. Nowak, P. Sienkiewicz (red.), Społeczeństwo Informacyjne. Krok naprzód, dwa kroki wstecz (s. 25-48). Polskie Towarzy- stwo Informatyczne.
• Ogonowska, A. (2012). Kultura, komunikacja i kompetencja wizualna w kontekście wybranych za- gadnień współczesnej humanistyki. W: E. Kulczycki, M. Wendland (red.), Komunikologia. Teoria i praktyka komunikacji (s. 53-67). Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
• Panasiuk, A. (2006). Ekonomika Turystyki. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pardel, P. (2009). Przegląd ważniejszych zagadnień rozszerzonej rzeczywistości. Studia Informatica, 30(1), 35-64.
• Pine, J.B. i Gilmore, J.H. (1999). The Experience Economy: Work Is Theatre and Every Business a Stage, Harvard Business School Press.
• Podemski, K. (2005). Socjologia podróży. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickie- wicza w Poznaniu.
• Prodinger, B. i Neuhofer, B. (2022). Multisensory VR Experience in Destination Management. W: J. Steinmetz, B. Ferrer-Rosell, D. Massimo (red.). Information and Communication Technolo- gies in Tourism 2022 (s. 162-173). Springer.
• Richards, G. (2002). Tourism Attraction Systems. Exploring Cultural Behaviour. Annals of Tourism Research, 29(4), 1048-1064. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00026-9.
• Sartori, G. (2007). Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszaw- skiego.
• Stasiak, A. (2016). Doświadczenie stary-nowy paradygmat turystyki. Folia Turistica, 41, 191-216.
• Stasiak, A. (2019). Creating Tourism Experiences Theoretical Foundations. W: D.A. Jelinčić, Y. Man- sfeld (red.), Creating Tourism Experiences - Theoretical Foundations (s. 17-41). https://doi. org/10.1142/9789813233683_0002.
• Szpunar, M. (2004). Społeczności wirtualne jako nowy typ społeczności - eksplikacja socjologiczna. Studia Socjologiczne, 2(173), 95-135.
• Thompson, J.B. (2001). Media i nowoczesność. Społeczna teoria mediów. Wydawnictwo Atrium.
• Urry, J. (2007). Spojrzenie turysty. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Urry, J. (2017). Socjologia mobilności. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Verkerk, V.A. (2022). Virtual Reality: A Simple Substitute or New Niche? W: J. Steinmetz, B. Ferrer- -Rosell, D. Massimo, Information and Communication Technologies in Tourism 2022 (s. 28-40). Springer.
• Wulf, Ch. (2007). Homo Pictor or the Making of Man through the Imagination. https://dx.doi. org/10.2139/ssrn.3745643

Identyfikatory

DOI

10.58683/sp.344