Jawność formalna elektronicznych ksiąg wieczystych a ochrona danych osobowych i prywatności - wybrane zagadnienia

• Autorzy: Maria Kaczorowska

Warianty tytułu

Formal Publicity of Electronic Land and Mortgage Registers Versus Personal Data and Privacy Protection - Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Skutki procesu informatyzacji obejmują znaczące ułatwienie i poszerzenie dostępu do ksiąg wieczystych prowadzonych w systemie teleinformatycznym, co wpływa na realizację zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych, a zarazem na wzmocnienie ich podstawowej funkcji społeczno-gospodarczej, polegającej na zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami. Niezależnie od korzyści wynikających z udostępnienia treści ksiąg wieczystych w Internecie postęp technologiczny niesie ze sobą ryzyko przetwarzania zawartych w nich danych w sposób niezgodny z celem prowadzenia ksiąg wieczystych. Doniosłe problemy prawne zaznaczają się na tle konfliktu między jawnością ksiąg wieczystych a gwarantowanymi konstytucyjnie prawami do prywatności i ochrony danych osobowych. Celem artykułu jest przedstawienie w zarysie i poddanie analizie stanowisk instytucji władzy publicznej w kwestii ochrony danych osobowych ujawnianych w księdze wieczystej, jak również niektórych argumentów i postulatów formułowanych w środowisku nauki prawa oraz praktyki w ramach toczącej się dyskusji nad optymalnymi rozwiązaniami prawnymi i technicznymi w dziedzinie dostępu do elektronicznych ksiąg wieczystych.(abstrakt oryginalny)

EN

The process of informatisation has resulted in considerably facilitating and broadening the access to land and mortgage registers kept in the information and communication technology system, which impacts upon the implementation of the principle of formal publicity of land and mortgage registers as well as enhancing their core socio-economic function which consists in ensuring the security of real estate transactions. Notwithstanding the advantages brought about by making land and mortgage registers available via the Internet, the technological advancements pose risks of illegitimate processing of data contained therein. Significant legal problems arise against the background of the conflict between the publicity of land and mortgage registers and the constitutionally guaranteed rights to privacy and data protection. The aim of the article is to present an overview of and analyse the positions of public authorities regarding the protection of personal data disclosed in the land and mortgage register as well as some arguments and recommendations put forward by the representatives of legal scholarship and practice within the ongoing discussion on optimal legal and technical approaches to the accessibility of electronic land and mortgage registers.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Księgi wieczyste; Informatyzacja; Ochrona danych osobowych; Ochrona prywatności

EN

Land registers; Informatization; Personal data protection; Protection of privacy

• Czasopismo: Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 7
• Strony: 31-42

Twórcy

autor

Maria Kaczorowska

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Banaszak, B., & Mysiak, P. (2014). Konstytucyjne aspekty ksiąg wieczystych. Monitor Prawniczy, (23), 1238-1245.
• Berlee, A. (2018). Access to personal data in public land registers: Balancing publicity of property rights with the rights to privacy and data protection. Eleven International Publishing.
• Blajer, P. (2018). Rejestry nieruchomości. Studium prawnoporównawcze. C.H.Beck.
• Chmielewski, S. (1998). Jawność formalna ksiąg wieczystych. Przepisy i praktyka. Nieruchomości, (2), http://czasopisma.beck.pl/nieruchomosci/ artykul/jawnosc-formalna-ksiag-wieczystych-przepisy-i-praktyka/ (pobrano 20.04.2021).
• Długosz, D. (2015). Znaczenie elektronicznej księgi wieczystej dla bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami. Kultura Bezpieczeństwa. Nauka - Praktyka - Refleksje, (20), 206-218.
• Durzyńska, M. (2020). Numer księgi wieczystej w kontekście zasady jawności rejestrów publicznych. Przegląd Geodezyjny, (6), 11-15.
• Flaga-Gieruszyńska, K. (2017). Informatyzacja postępowania cywilnego. Wybrane zagadnienia. Studia Informatica Pomerania, 4(3), 15-24.
• Gniewek, E. (2018). Księgi wieczyste. Art. 1-582 KWU. Art. 6261-62613 KPC. Komentarz. C.H.Beck.
• Gniewek, E. (2021). Księgi wieczyste. W: E. Gniewek (red.), System prawa prywatnego. Tom 4. Prawo rzeczowe (687-769). C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Gołaczyński, J. (2019). Ochrona danych osobowych w rejestrach sądowych na przykładzie ksiąg wieczystych i Krajowego Rejestru Sądowego. W: K. Flaga-Gieruszyńska, & J. Gołaczyński (red.), Ochrona danych osobowych w postępowaniach sądowych i przed organami administracji publicznej (105-131). Wolters Kluwer.
• Gołaczyński, J. (2020a). Informatyzacja ksiąg wieczystych. Uwagi ogólne. W: J. Gołaczyński (red.), Informatyzacja ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego (3-39). C.H.Beck.
• Gołaczyński, J. (2020b). Wnioski de lege ferenda dotyczące jawności formalnej ksiąg wieczystych. W: J. Gołaczyński (red.), Informatyzacja ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego (395-405). C.H.Beck.
• Gołaczyński, J., & Klich, A. (2016). Informatyzacja ksiąg wieczystych. Uwagi ogólne. W: A. Marciniak (red.), Elektronizacja postępowania wieczystoksięgowego. Komentarz praktyczny. Akty wykonawcze (31-58). C.H.Beck.
• Gryszczyńska, A. (2011). Nowa księga wieczysta. Informatyzacja rejestru publicznego. Lexis Nexis Polska.
• Gryszczyńska, A. (2012). Wpływ informatyzacji na formalną jawność rejestrów sądowych. W: J. Misztal-Konecka, & G. Tylec (red.), Ewolucja prawa polskiego pod wpływem technologii informatycznych. Elektroniczne aspekty wymiaru sprawiedliwości (129-148). Wydawnictwo KUL.
• Gryszczyńska, A. (2016a). Jawność formalna ksiąg wieczystych w Polsce. W: A. Gryszczyńska (red.), Rejestry publiczne. Jawność i interoperacyjność (255-310). C.H.Beck.
• Gryszczyńska, A. (2016b). Pojęcie i jawność rejestrów publicznych - uwagi wprowadzające. W: A. Gryszczyńska (red.), Rejestry publiczne. Jawność i interoperacyjność (3-39). C.H.Beck.
• Gryszczyńska, A. (2017). Nowe zagrożenia bezpieczeństwa rejestrów publicznych. W: G. Szpor, & A. Gryszczyńska (red.), Internet. Strategie bezpieczeństwa (293-309). C.H.Beck.
• Horbaczewski, R. (2013). Wyciekły tajemnice 16 milionów hipotek, http://archiwum.rp.pl/artykul/1182573-Wyciekly-tajemnice--16-milionowhipotek.html (pobrano 20.04.2021).
• Kaczorowska, M. (2020a). Postępy informatyzacji rejestrów nieruchomości w krajach Unii Europejskiej. Analiza prawnoporównawcza. W: J. Gołaczyński (red.), Informatyzacja ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego (149-391). C.H.Beck.
• Kaczorowska, M. (2020b). Realizacja zasady jawności ksiąg wieczystych w prawie polskim w dobie informatyzacji. Zarys problematyki. W: J. Gołaczyński (red.), Informatyzacja ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego (41-109). C.H.Beck.
• Kamiński, P. (2020). Publiczny dostęp do elektronicznych ksiąg wieczystych w kontekście ochrony danych osobowych. Rejent, 30(9), 54-68.
• Kowalik, E. (2020). Zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym. Wolters Kluwer.
• Krupa-Dąbrowska, R. (2013a). Księgi wieczyste: jawność to nie powszechność, http://archiwum.rp.pl/artykul/1184068-Ksiegi-wieczyste:-jawnosc- -to-nie-powszechnosc.html (pobrano 20.04.2021).
• Krupa-Dąbrowska, R. (2013b). Ministerstwo na tropie portalu z Seszeli, http://archiwum.rp.pl/artykul/1183846-Ministerstwo-na-tropie-portalu- z-Seszeli.html (pobrano 20.04.2021).
• Krupa-Dąbrowska, R. (2015). Polskie księgi wieczyste nadal na serwerze na Seszelach, http://www.rp.pl/Nieruchomosci/309299815-Polskie-ksiegi-wieczyste-nadal-na-serwerze-na-Seszelach. html (pobrano 20.04.2021).
• Kuropatwiński, J. (2013). Księgi wieczyste. Komentarz do art. 1-582 u.k.w.h. oraz art. 6261-62613 k.p.c. Tom 1. Komentarz do art. 1-10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. POL SP.
• Legat, O., & Orkusz, M. (2019). Zasady udostępniania danych zawartych w księgach wieczystych w kontekście rozwiązań prawa krajowego i prawa europejskiego - analiza komparatystyczna, uwagi de lege lata i wnioski de lege ferenda. Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
• Leśniak, M. (2010). Powszechny dostęp do przeglądania księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (nowej księgi wieczystej). Prawo Mediów Elektronicznych, (3), 21-24.
• Mysiak, P. (2004). Elektroniczna księga wieczysta - dążenie do nowej jakości w obrocie. Monitor Prawniczy, (15), 702-705.
• Rogacka-Łukasik, A. (2014). Jawność ksiąg wieczystych w świetle nowelizacji przepisów w 2013 roku. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, (11), 13-20.
• Siciński, P. (2014a). Nowe ujęcie jawności formalnej ksiąg wieczystych, cz. 1. Nieruchomości, (8), 4-8.
• Siciński, P. (2014b). Nowe ujęcie jawności formalnej ksiąg wieczystych, cz. 2. Nieruchomości, (9), 17-21.
• Siciński, P. (2016). Teleinformatyczna księga wieczysta. Najnowsza nowelizacja systemu ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego, cz. 1. Rejent, 26(1), 66-92.
• Sojat, A. (2020). Jawność ksiąg wieczystych i elektroniczne postępowanie wieczystoksięgowe w prawie polskim w wypowiedziach ankietowych. Ocena aktualnych rozwiązań i propozycje zmian. W: J. Gołaczyński (red.), Informatyzacja ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego (111-146). C.H.Beck.
• Stawecki, T. (2005). Rejestry publiczne. Funkcje instytucji. Lexis Nexis.
• Stefańska, A. (2011). Elektroniczna księga wieczysta. Lexis Nexis Polska.
• Szostek, D. (2013). Dostęp do księgi wieczystej dla notariusza. Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Rejent, 23(10), 72-82.
• Szpor, G. (2009). Administracyjnoprawne problemy informatyzacji. W: J. Supernat (red.), Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi (717-728). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Szpor, G. (2015). Problemy informatyzacji rejestrów sądowych. Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa, (4), 33-55.
• Świątko, M. (2021). Zasada jawności formalnej ksiąg wieczystych - wnioski de lege ferenda. Monitor Prawniczy, (24), 1306-1311.
• Wudarski, A. (2014). Jawność ksiąg wieczystych. Analiza prawno-porównawcza w kontekście europejskim. W: A. Dańko-Roesler, A. Oleszko, & R. Pastuszko (red.), Rozprawy z prawa prywatnego oraz notarialnego. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Maksymilianowi Pazdanowi (444-468). Stowarzyszenie Notariuszy RP.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284).
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15.02.2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym (Dz.U. poz. 312 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 27.11.2013 r. w sprawie Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 292 ze zm.).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119 z 4.05.2016 r., s. 1-88).
• Ustawa z 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360).
• Ustawa z 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2204 ze zm.).
• Ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 922 ze zm.).
• Ustawa z 4.03.2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 214).
• Ustawa z 24.05.2013 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. poz. 941 ze zm.).
• Ustawa z 10.05.2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1781).
• Ustawa z 21.02.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U. poz. 730).
• Wyrok ETPC z 8.04.2004 r. w sprawie Haase przeciwko Niemcom, skarga nr 11057/02.
• Wyrok NSA z 26.09.2018 r., I OSK 11/17.
• Wyrok TK z 21.10.1998 r., K 24/98, OTK nr 6/1998, poz. 97.
• Wyrok TK z 29.06. 2001 r., K 23/00, OTK nr 5/2001, poz. 124.
• Wyrok WSA w Warszawie z 5.05.2021 r., II SA/Wa 2222/20.
• Decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 24.08.2020 r. (znak: DKN. 5112.13.2020), https://uodo.gov.pl/decyzje/DKN. 5112.13.2020 (pobrano 21.04.2021).
• Informacja o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2020, druk Sejmu IX kadencji nr 976 z 8.02.2021 r., https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/8405225D74CFB2A1C12586860044D85D/ File/976.pdf (pobrano 21.04.2021).
• Instrukcja użytkownika systemu EKW, https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/pomoc/instrukcja.pdf (pobrano 20.04.2021).
• Interpelacja nr 19969 do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ochrony danych osobowych zawartych w e-księgach wieczystych z 14.12.2010 r., http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6. nsf/main/46874200 (pobrano 1.06.2022).
• Interpelacja nr 27879 do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakresu informacji znajdujących się w księdze wieczystej w systemie elektronicznym z 25.07.2014 r., http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=615007EA (pobrano 1.06.2022).
• Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości na interpelację nr 19969 w sprawie ochrony danych osobowych zawartych w e-księgach wieczystych z 9.02.2011 r., http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/4611B07D (pobrano 21.04.2021).
• Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 27879 w sprawie zakresu informacji znajdujących się w księdze wieczystej w systemie elektronicznym z 22.08.2014 r., http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/Interpelacja- Tresc.xsp?key=73974093 (pobrano 21.04.2021).
• Pismo Dyrektora Departamentu Informatyzacji i Rejestrów Sądowych Ministerstwa Sprawiedliwości z 30.05.2019 r. (znak: DIRS-III. 0512.1.2019), https://www.gov.pl/attachment/090f10c5-42a8-4042-9212-88d409d6d906 (pobrano 21.04.2021).
• Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości ws. ochrony danych osobowych w systemie elektronicznej księgi wieczystej z 24.06.2014 r. (znak IV. 520.2.2014. BB), https://www.rpo.gov.pl/pl/content/do-ministra-sprawiedliwosci-ws-ochrony-danych-osobowych- w-systemie-elektronicznej-ksiegi (pobrano 1.06.2022).
• Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich z 4.02.2020 r. (znak: IV. 520.1.2020), https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wystapienie do Prezesa UODO ws. zakresu upublicznianych danych w ksi gach wieczystych w internecie 4.02.2020.pdf (pobrano 21.04.2021).
• Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 27.06.2012 r., https://legislacja.rcl.gov.pl/ docs//1/47761/47793/47794/dokument39858.pdf (pobrano 1.06.2022).
• Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia 2016/679, druk Sejmu VIII kadencji nr 3050 z 23.11.2018 r., http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/94F4208704D01CDCC1258352004436EE/ File/3050- uzas.docx (pobrano 21.04.2021).
• Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, druk Sejmu VII kadencji nr 1027 z 31.12.2012 r., https://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/F201C9A9F50800E3C1257AEE003C7D9F/ File/1027-uzasadnienie.docx (pobrano 21.04.2021).

Identyfikatory

DOI

DOI 10.33226/0137-5490.2022.7.4