Dylematy ujęcia ujemnej wartości godziwej aktywów netto zorganizowanej części przedsiębiorstwa przy połączeniu jednostek według polskich przepisów rachunkowości

• Autorzy: Dariusz Wędzki

Warianty tytułu

Dilemmas in Recognising the Negative Fair Value of Net Assets in Business under Polish GAAP

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel: Ustawa o rachunkowości i inne przepisy rachunkowości nie definiują zorganizowanej części przedsiębiorstwa, która może być obiektem przejęcia. Ustawa umożliwia odwołanie się do międzynarodowych standardów rachunkowości, ale Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 zawiera pojęcia umożliwiające zdefiniowanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Pierwszym celem artykułu jest zastosowanie tego standardu do doprecyzowania rozumienia tej kategorii rachunkowości. Ze względu na wymóg wyceny zorganizowanej części przedsiębiorstwa przy przejęciu według wartości godziwej możliwe jest zaistnienie ujemnej wartości dochodowej, co skutkuje ujemną wartością godziwą jej aktywów netto. Drugim celem jest określenie uwarunkowań polskich przepisów rachunkowości (PPR) powodujących możliwość ujęcia zerowej wartości początkowej tych aktywów w spółce przejmującej.
Metodyka badań: W artykule zastosowano analizę przepisów aktów prawnych PPR.
Wyniki badań: Na podstawie analizy przepisów KSR 4 uzasadniono, że zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć jako aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne grupowo w formie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej wraz ze zobowiązaniami i rezerwami, jeśli są one powiązane z aktywami. Wykazano, że polskie przepisy rachunkowości nie dają możliwości ujęcia ujemnej wartości godziwej aktywów netto zorganizowanej części przedsiębiorstwa nawet wówczas, gdy w wyniku restrukturyzacji ich wartość powinna zostać przeszacowana. Zakładają one jedynie możliwość utraty początkowej wartości aktywów netto oraz ewentualnie odwrócenia odpisu z tytułu utraty wartości.
Wnioski: Aby księgowe rozliczenie transakcji połączenia było kompletne, konieczne jest uzupełnienie polskich przepisów rachunkowości o definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jak również wskazanie metody ujęcia ujemnej wartości godziwej jej aktywów netto, która wynika z ich możliwej ujemnej wartości dochodowej.
Wkład w rozwój dyscypliny: Artykuł umożliwia określenie cech zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie KSR 4 oraz wskazuje sprzeczności zawarte w wycenie według wartości godziwej zgodnie z PPR w odniesieniu do zorganizowanej części przedsiębiorstwa o ujemnej wartości dochodowej przy połączeniu. (abstrakt oryginalny)

EN

Objective: The Polish Accounting Act and other Polish GAAP does not define business as a business combination. This act enables the use of International Financial Reporting Standards but National Accounting Standard no. 4 provides some concepts that can be applied to define what a business is. The first aim of this paper is to apply this standard to precisely explain the term "business" in sense of Polish GAAP. Because of fair value assessment of the business in combination, such a business can have a negative income value, resulting in a negative fair value of net assets. The second aim of the article is to characterise Polish GAAP in the context of zero value of the acquiree's assets at initial recognition.
Research Design & Methods: The legal acts of Polish GAAP were read and analysed.
Findings: On the basis of NAS 4, a business can be defined as combined assets with liabilities and reserves if they are assigned to assets and generate economic benefits as net cash flows from operating activities. The article further shows that Polish GAAP does not include the possibility of recognising negative fair value of business net assets even if the restructuring the assets should be revaluated. In Polish GAAP, the impairment of initial value of net assets and, at most, reverse of the impairment loss is assumed.
Implications/Recommendations: For the proper accounting allocation of a business combination, the Polish Accounting Act must be completed. This would include providing a definition of the business as recognition method of negative fair value of net assets, resulting from the negative income value of those assets.
Contribution: The paper contributes to Polish accounting some concepts of business on the basis of NAS 4. It also shows contradictions in the measuring of fair value of business that is valued at negative income in business combination. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wartość godziwa; Standardy rachunkowości; Aktywa; Ustawa o rachunkowości

EN

Fair value; Accounting standards; Assets; Accounting Act

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3 (997)
• Strony: 31-51

Twórcy

autor

Dariusz Wędzki

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• AbuGhazaleh N.M., Al-Hares O.M., Roberts C. (2011), Accounting Discretion in Goodwill Impairments: UK Evidence, "Journal of Financial Management and Accounting", vol. 22(3), https://doi.org/10.1111/j.1467-646X.2011.01049.x.
• Alves S. (2013), The Association between Goodwill Impairment Impairment and Discretionary Accruals: Portuguese Evidence, "Journal of Accounting, Business and Management", vol. 20, nr 2.
• Amorós Martínez A., Cavero Rubio J.A. (2018), The Economic Effects of IFRS Goodwill Reporting, "Australian Accounting Review", vol. 28(3), https://doi.org/10.1111/auar.12200.
• Boennen S., Glaum M. (2014), Goodwill Accounting: A Review of the Literature, SSRN Papers, https://doi.org/10.2139/ssrn.2462516.
• Bugeja M., Loyeung A. (2017), Accounting for Business Combinations and Takeover Premiums: Pre- and Post-IFRS, "Australian Journal of Management", vol. 42(2), https://doi. org/10.1177/0312896215614630.
• Devalle A., Rizzato F. (2013), IFRS 3, IAS 36 and Disclosure: The Determinants of the Quality of Disclosure, "GSTF Journal on Business Review", vol. 2(4).
• Elnahass M., Doukakis L. (2019), Market Valuations of Bargain Purchase Gains: Are These True Gains under IFRS?, "Accounting and Business Research", vol. 49(7), https://doi.org/ 10.1080/00014788.2019.1609345.
• Eloff A.M., Villiers Ch. de (2015), The Value-relevance of Goodwill Reported under IFRS 3 versus IAS 22, "South African Journal of Accounting Research, vol. 29(2), https://doi.org /10.1080/10291954.2015.1006485.
• Emerling I., Grzybek O. (2016), Przejęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa i jej wpływ na wynik finansowy, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 253.
• Giner B., Pardo F. (2014), How Ethical Are Managers' Goodwill Impairment Decisions in Spanish-Listed Firms?, "Journal of Business Ethics", vol. 132(1), https://doi.org/10.1007/ s10551-014-2303-8.
• Grathwohl J., Voeller D. (2016), Full or Partial Goodwill Recognition: An Analytical Comparison, "Die Betriebswirtschaft", vol. 76(2).
• Hamberg M., Beisland L.A. (2014), Changes in the Value Relevance of Goodwill Accounting Following the Adption of IFRS 3, "Journal of International Accounting, Auditing and Taxation", vol. 23(2), https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2014.07.002.
• Janowicz M. (2016), Wycena wartości niematerialnych zidentyfikowanych w procesie rozliczania połączenia jednostek gospodarczych, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 268.
• Janowicz M. (2017), Business Combinations under Common Control in International Financial Reporting Standards - Is Authoritative Accounting Guidance Needed?, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", nr 93(149).
• Janowicz M., Kędzierska I. (2013), Informacje o połączeniu spółek w raportach bieżących spółek publicznych w latach 2004-2010, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 757.
• Klimczak K.M., Dynel M., Pikos M. (2016), Goodwill Impairment Test Disclosures under Uncertainty, "Journal of Accounting and Management Information Systems", vol. 15(4).
• Knauer T., Wöhrmann A. (2016), Market Reaction to Goodwill Impairments, "European Accounting Review", vol. 25(3), https://doi.org/10.1080/09638180.2015.1042888.
• Krajowy Standard Wyceny Specjalistyczny. Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw (2011), Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych, Uchwała RK 10/2011 z dnia 11 lipca 2011 r.
• Krzeszowski W.D. (2013), Pojęcie "zorganizowanej części przedsiębiorstwa" w prawie podatkowym, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 287.
• Mario C., Baboukardos D., Cunningham G.M., Hassel L.G. (2011), The Impact of IFRS on Reporting for Business Combinations: An In-Depth Analysis Using the Telecommunications Industry, "Annals of Faculty of Economics", vol. 1(1).
• Maruszewska E.W. (2015), Ujawnienie wartości firmy w wyniku przejęcia dokonanego w ramach grupy kapitałowej w sytuacji wystąpienia ujemnej wartości przejętych aktywów netto, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", nr 224.
• Maruszewska E.W., Strojek-Filus M. (2016), Ambiguity of Goodwill Regulations - A Case of Polish Publicly Traded Enterprises, "ACRN Oxford Journal of Finance and Risk Perspectives", vol. 5(1).
• Mazur A. (2011), Wartość godziwa - potencjał informacyjny, Difin, Warszawa.
• Quereshi M., Ashraf D. (2013), Is Goodwill Capitalisation Value Relevant? Some UK Evidence, "Accounting, Accountability and Performance", vol. 18(1), https://doi.org/10.2139/ ssrn.2684061.
• Rachunkowość zaawansowana (2006), red. K. Winiarska, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, z późn. zm.
• Rozporządzenie z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych, Dz.U. poz. 1864.
• Sacui V., Szatmary M.C. (2015), Intangible Assets in Business Combinations, "Review of International Comparative Management", vol. 16(3).
• Scott W.R. (1997), Financial Accounting Theory, Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Świetla K., Toborek-Mazur J. (2020), Motywy przejęć odwrotnych i zasady ich rozliczania, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", nr 108(164), https://doi.org/10.5604/01. 3001.0014.3602.
• Uchwała nr 6/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 "Utrata wartości aktywów", Dz.Urz. nr 8, poz. 46.
• Uchwała nr 6/21 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 14 "Kontynuacja działalności oraz rachunkowość, jednostek przy braku kontynuowania działalności", Dz.Urz. poz. 119.
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.
• Wycena przedsiębiorstwa. Od teorii do praktyki (2011), red. M. Panfil, A. Szablewski, Poltex, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.15678/ZNUEK.2022.0997.0302