Miejscowy Plan Rewitalizacji "Jabłkowskiego- Podgórze" w Kaliszu - nadzieja zmian w kreacji polityki przestrzennej w Polsce

• Autorzy: Wojciech Korbel

Warianty tytułu

Local Revitalization Plan of "Jabłkowski-Podgórze" in Kalisz - hope for Changes in the Creation of Spatial Policy in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Z końcem 2021 r. Rada Miasta Kalisza uchwaliła Miejscowy Plan Rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze". Po raz pierwszy w Polsce stworzono nowy instrument polityki przestrzennej oparty na ustanowionych w 2015 r. fakultatywnych zapisach ustawy o rewitalizacji. Na tle przyczyn, jakie legły u podstaw stworzenia przedmiotowego planu, rodzajów wykorzystanych w nim narzędzi systemowych oraz osiągniętych rezultatów, prezentowana praca skupia uwagę na roli nowych narzędzi urbanistyki operacyjnej i potencjale ich oddziaływania na kształtowaną lokalnie przestrzeń. Analiza procesu powstawania miejscowego planu rewitalizacji z symulacją jego możliwego wpływu na kształt wybranych wnętrz urbanistycznych ukazuje zarówno mocne strony, jak i słabości przyjętych planem rozwiązań. Praca podejmuje też problem dotychczasowej marginalizacji znaczenia miejscowego planu rewitalizacji w polityce przestrzennej polskich gmin i daleko idącej potrzeby zmian w sposobie jej kształtowania(abstrakt oryginalny)

EN

: At the end of 2021 the Kalisz City Council adopted the "Jabłkowskiego-Podgórze" Local Revitalization Plan (LRP). For the first time in Poland, a new instrument of local spatial policy was created, based on the completely new Revitalization Act adopted by the Polish Parliament in 2015. The plan has thus become a form of pioneering action, a fully implemented new planning process, helpful in the preparation of other similar actions. It has also become an important supplement to the discussion concerning the role of local spatial policy and its impact on the quality of the revitalized space. Among the particularly interesting issues related to the establishment of LRP "Jabłkowskiego- Podgórze", the following should be mentioned: • reasons for creating and adopting the plan in question, • the scope of locally accepted analytical and planning works in view of the legal conditions that shape them, • the obtained results and their impact on a scope of potentially applied, advanced but optional, urban planning tools by other communal governments. The plan adopted in Kalisz is therefore extremely interesting in the context of the relationship between the statutory tools for creating spatial policy in Poland and the real demand for these tools as well as their actual use in the area of planned revitalization. These issues are reflected in the presented research results, including a simulation showing the possible impact of the provisions of the "Jabłkowskiego-Podgórze" plan on the quality of the shaped space. The results also show the great potential of new legal tools that require a large amount of time, commitment, and funding from local authorities at the same time. Against this background, the article deals with the problem of the current marginalization of the significance of the Local Revitalization Plan in the spatial policy of Polish municipalities and the far-reaching need for changes in shaping this policy

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja; Urbanistyka

EN

Revitalization; Urban studies

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 62
• Strony: 423-441

Twórcy

autor

Wojciech Korbel

• Politechnika Krakowska

Bibliografia

• Adelfio M., Hamiduddin I., Miedema E. 2021. London's King's Cross redevelopment: a compact, resource efficient and 'liveable' global city model for an era of climate emergency? Urban Research & Practice, 14, 2: 180200. https://doi.org/10.1080/17535069.2019.1710860 DOI: https://doi.org/10.1080/17535069.2019.1710860
• Alpopi C., Manole C. 2013. Integrated Urban Regeneration - Solution for Cities Revitalize. Procedia Economics and Finance, 6: 178-185. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(13)00130-5 DOI: https://doi.org/10.1016/S2212-5671(13)00130-5
• Borsa M. 2021. Miejscowy Plan Rewitalizacji - nowy instrument planistyczny w praktyce. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach, 13.
• Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS. 2018. Raport końcowy. Dane statystyczne z zakresu rewitalizacji na poziomie gmin. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS. 2020. Raport końcowy. Pozyskanie danych z zakresu rewitalizacji na poziomie gmin za lata 2018-2019. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Centrum Doradztwa Rewitalizacyjnego IRMIR. 2021. Regiony rewitalizacji - zasady programowania i wdrażania procesu rewitalizacji. Dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji. Seminarium dla wojewódzkich urzędów ochrony zabytków. Warszawa (https://samorzad.nid.pl/wpcontent/uploads/2021/09/Rewitalizacja_podstawy-prawne-22-09-2021.pdf; dostęp: 8.07.2022).
• Churski P., Ciesiółka P., Kołsut B., Kudłak R., Motek P. 2017. Pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji. Dokument sporządzony w ramach projektu opracowanie GPR dla miasta Kalisza. Kalisz (https://www.bip.kalisz.pl/ogloszenia/konsultacje/gpr.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Cieślak-Arkuszewska A., Purzyński R. 2021. Miejscowy plan rewitalizacji jako narzędzie kształtowania polityki przestrzennej historycznego centrum małego miasta. Space-Society-Economy, 32: 153-181. https://doi.org/10.18778/1733-3180.32.07 DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.32.07
• Couch C., Fraser Ch., Percy S. 2008. Urban regeneration in Europe. Wiley, London.
• Decyzja nr 33/A Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 28.02.1956 r., zmieniona decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 29.11.2013 r. o wpisie do rejestru zabytków układu urbanistycznego miasta Kalisza.
• Glasson J., Wood G. 2009. Urban Regeneration and Impact Assessment for Social Sustainability. Impact Assessment and Project Appraisal, 27, 4: 283-290. https://doi.org/10.3152/146155109X480358 DOI: https://doi.org/10.3152/146155109X480358
• Grodach C., Ehrenfeucht R. 2015. Urban Revitalization: Remaking cities in a changing world. Routledge, UK. https://doi.org/10.4324/9781315850214 DOI: https://doi.org/10.4324/9781315850214
• IRMiR. 2021. Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu MPR "Jabłkowskiego-Podgórze" z dnia 12.05.2021r. (https://rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2021/05/Prognoza-oddzialywania-na-srodowisko-projektu-planu.pdf; dostęp: 2.07.2022).
• Izdebski H. 2016. Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, aktualny i pożądany stan prawny. Kontrola Państwowa, nr 2 specjalny. NIK, Departament Środowiska, Rolnictwa i Zagospodarowania Przestrzennego, Warszawa.
• Jadach-Sepioło A. (red.) 2021a. Ewaluacja systemu zarządzania i wdrażania procesów rewitalizacji w Polsce. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa.
• Jadach-Sepioło A. (red.) 2021b. Badanie systemu zarządzania i wdrażania procesów rewitalizacji w Polsce. Raport końcowy. Zespół Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Zespół ECORYS Sp. z o.o., Warszawa (https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2021/04/ewaluacja-systemu-zarzadzania_i_wdrazania_procesow_rewitalizacji_w_polsce_jadach-sepiolo.pdf; dostęp: 12.08.2022).
• Jarczewski W., Kułaczkowska A. (red.) 2019. Rewitalizacja. Raport o stanie polskich miast. Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa-Kraków.
• Jaszczak A., Kristianova K., Pochodyła E., Kazak J.K., Młynarczyk K. 2021. Revitalization of Public Spaces in Cittaslow Towns: Recent Urban Redevelopment in Central Europe. Sustainability,13, 5: 2564. https://doi.org/10.3390/su13052564 DOI: https://doi.org/10.3390/su13052564
• Jędraszko A. 2007. Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce - drogi i bezdroża regulacji ustawowych. Wydawnictwo Platan, Warszawa.
• Kaczmarek S. 2015. Skuteczność procesu rewitalizacji. Uwarunkowania, mierniki, perspektywy. Studia Miejskie, 17: 27-35
• Kamiński Z. 2008. Bezdroża prawne planowania przestrzennego w Polsce. Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, seria: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 5.
• Kusiak J. 2019. Revitalizing urban revitalization in Poland: Towards a new agenda for research and practice. Urban Development Issues, 63: 17-23 https://doi.org/10.2478/udi-2019-0013 DOI: https://doi.org/10.2478/udi-2019-0013
• Lorens P. 2014. Wprowadzenie do projektowania urbanistycznego. [W:] P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Miasto-Metropolia-Region. Akapit-DTP, Gdańsk, s. 32-33.
• Mikuła Ł. 2017. Nowe instrumenty ekonomiczne polityki miejskiej w świetle ustawy o rewitalizacji. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39, 1: 47-60.
• Miles S. 2005. "Our Tyne": iconic regeneration and the revitalisation of identity in Newcastle Gateshead. Urban Studies, 42: 913-926. https://doi.org/10.1080/00420980500107326 DOI: https://doi.org/10.1080/004209805001073266
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. 2021. Regiony rewitalizacji - wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych. Dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji. Seminarium dla wojewódzkich urzędów ochrony zabytków, Warszawa (https://samorzad.nid.pl/wp-content/uploads/2021/09/Regiony-Rewitalizacji-NID-22.09.21.pdf; dostęp: 8.07.2022).
• NIK, Delegatura w Rzeszowie. 2021. Realizacja programów rewitalizacji i ich efekty. Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
• Parysek J.J. 2015. Rewitalizacja jako problem i zadanie własne polskich samorządów lokalnych. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 33: 17-35.
• Parysek J.J. 2017. Urban Revitalization in Poland: Problems, Dilemmas, Challenges and Hopes. Studia Regionalia, 50: 103-121.
• Projekt: Nowy model urbanizacji w Polsce - praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego. 2019. Projekt współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych "Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków". GOSPOSTRATEG. 1/384689/20/NCBR/2019. Prezentacja seminaryjna (https://rewitalizacja.opolskie.pl/2022/01/20/seminarium-koncepcja-urbanistyczno-architektoniczna-i-miejscowy-plan-rewitalizacji-planistyczne-narzedzia-wsparcia-gminnych-programow-rewitalizacji/; dostęp: 2.07.2022).
• Ramlee M., Omar D., Yunus R.M., Samadi Z. 2015. Revitalization of Urban Public Spaces: An Overview. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 201: 360-367. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.08.187 DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.08.187
• Roberts P., Sykes H. (red.) 2000. Urban Regeneration: a handbook. SAGE, London.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 1 lipca 2016 r. w sprawie zakresu projektu miejscowego planu rewitalizacji w części tekstowej oraz zakresu i formy wizualizacji ustaleń miejscowego planu rewitalizacji, Warszawa, dnia 15 lipca 2016 r. (poz. 1032).
• Ruczkowski P. 2020. Umowa urbanistyczna w procesie rewitalizacji - charakter prawny i konsekwencje prawne jej zawarcia. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, G, 67, 1: 85-97. https://doi.org/10.17951/g.2020.67.1.85-97 DOI: https://doi.org/10.17951/g.2020.67.1.85-97
• Spadło K. 2020. Zapotrzebowanie na narzędzia urbanistyki operacyjnej do prowadzenia polityki rozwoju na obszarach rewitalizacji w Polsce. Urban Development Issues, 67: 57-64. https://doi.org/10.2478/udi-2020-0034 DOI: https://doi.org/10.2478/udi-2020-0034
• Szlachetko J.H. 2017. Miejscowy plan rewitalizacji a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Różnice w zakresie przedmiotowym upoważnienia ustawowego. Metropolitan, Przegląd Naukowy, 1, 7: 40-59.
• Szlachetko J.H., Szlachetko K. 2019. Udział interesariuszy w kształtowaniu i prowadzeniu polityki rewitalizacyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Śleszyński P., Kukołowicz P. 2021. Społeczno-gospodarcze skutki chaosu przestrzennego. Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
• Tallon A. 2013. Urban regeneration in the UK. Routledge, UK. https://doi.org/10.4324/9780203802847 DOI: https://doi.org/10.4324/9780203802847
• Uchwała nr XXV/313/2016 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 21 czerwca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Kalisza.
• Uchwała nr XXVI/319/2016 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 14 lipca 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia Gminnego Programu Rewitalizacji.
• Uchwała nr XLI/512/2017 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Kalisza.
• Uchwała nr XLIX/657/2018 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Kalisza.
• Uchwała nr LIII/719/2018 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 24 maja 2018 r. w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Miasta Kalisza Specjalnej Strefy Rewitalizacji.
• Uchwała nr VI/67/2019 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu.
• Uchwała nr XL/583/2021 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 24 czerwca 2021 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Miasta Kalisza Specjalnej Strefy Rewitalizacji.
• Uchwała nr XLVI/634/2021 RADY MIASTA KALISZA 25 listopada 2021 r. w sprawie zmiany Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Kalisza.
• Uchwała nr XLVI/636/2021 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 25 listopada 2021 r. w sprawie miejscowego planu rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu.
• Urząd Miasta Kalisza. 2019a. Analiza zasadności przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu (https://www.rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2019/09/Analiza-zasadno ci-MPR.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Urząd Miasta Kalisza. 2019b. Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu (https://rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2020/05/Opracowanie-ekofizjograficzne.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Urząd Miasta Kalisza. 2019c. Ocena (opis) stanu istniejącego wraz z analizą fotograficzną na potrzeby miejscowego planu rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu (https://rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2020/05/Ocena-stanu-istniej cego.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Urząd Miasta Kalisza. 2019d. Ekspertyza w zakresie historii rejonu ulic Podgórze i Wojciecha Jabłkowskiego w Kaliszu z oceną walorów urbanistyczno-architektonicznych zespołu przestrzennego. Autor M. Górzyński (http://www.rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2019/05/MGorzynski_Ekspertyza-Pogorze-Jablkowskiego-skompresowany.pdf.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Urząd Miasta Kalisza. 2019e. Miejscowy Plan Rewitalizacji "Jabłkowskiego-Podgórze" w Kaliszu. Koncepcja zagospodarowania obszaru w skali 1:500 (https://rewitalizacjakalisz.pl/wp-content/uploads/2021/05/Wizualizacja-Miejscowego-planu-rewitalizacji-Jablkowskiego-Podgorze.pdf; dostęp: 5.07.2022).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 1997 r., nr 115, poz. 741 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2001 r., nr 71, poz. 733).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r., nr 80, poz. 717 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2006 r., nr 227, poz. 1658 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777 z późn. zm.).
• Wejchert K. 1984. Elementy kompozycji urbanistycznej. Arkady, Warszawa.
• Zarządzenie nr 332/2019 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych dotyczących opracowania projektu miejscowego planu rewitalizacji Jabłkowskiego-Podgórze.
• Zarządzenie nr 49/2020 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 23 stycznia 2020 r. w sprawie powołania Grupy Roboczej na potrzeby przygotowania miejscowego planu rewitalizacji Jabłkowskiego-Podgórze w Kaliszu.
• Zielenbach S. 2000. The Art of revitalization. In Improving Condition of Distressed Inner - City Neighborhoods. Garland Publishing Inc., London.
• Zuziak Z.K. 2012. Rewitalizacja miast i teoria urbanistyki. Czasopismo Techniczne, Architektura, 3-A: 7-18.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2022.62.23