Zmiany struktury ludności według ekonomicznych grup wieku w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli w latach 2010-2020

• Autorzy: Maciej Mróz

Warianty tytułu

Changes In The Population Structure By Economic Age Groups In The Upper Silesian Metropolitan Union in The Years 2010-2020

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany struktur demograficznych w społeczeństwie zachodzą w sposób ciągły i niezależny od miejsca. Zmiany te, rozpatrywane według ekonomicznych grup wieku, przedstawiają sposób, w jaki na przestrzeni czasu zmieniają się proporcje pomiędzy liczbą osób aktywnych produkcyjnie a liczbą osób nieaktywnych. Wskaźnikiem powszechnie stosowanym do określania tych proporcji jest współczynnik obciążenia demograficznego, który pomimo prostej budowy wymaga odpowiedniej interpretacji. Na podstawie danych dotyczących stanu ludności pozyskanych z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS) została przeprowadzona analiza stanu obciążenia demograficznego w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) w odniesieniu do rdzenia metropolii i jej strefy zewnętrznej. Porównano, jak wygląda GZM w odniesieniu do swojego najbliższego sąsiedztwa, ustalono, jakie jest województwo śląskie oraz jak wygląda na tle całego kraju. Zmiany struktury ludności były rozpatrywane w przedziale lat 2010-2020, by uchwycić obecnie panujący trend. Celem analizy było sprawdzenie, w jaki sposób zmieniła się wówczas struktura ludności na obszarze GZM oraz ustalenie tego, czy zmiany te były korzystne, czy niekorzystne. W szczególny sposób starano się odpowiedzieć na dwa pytania badawcze: 1) Jak różnicowały się analizowane procesy demograficzne na obszarze GZM? 2) Jak kształtują się relacje badanych zmian demograficznych w GZM na tle wybranych aglomeracji miejsko-przemysłowych w Europie? Określony został również kierunek trendów demograficznych GZM.(abstrakt oryginalny)

EN

Changes in demographic structures occur continuously in society, regardless of location. Considered by economic age groups, these changes represent how the proportions between the number of productive and inactive people change over time. A common indicator used to determine these proportions is, for instance, the demographic dependency ratio, which, despite its simple structure, requires appropriate interpretation. On the basis of data obtained from the Local Data Bank of the Central Statistical Office concerning the state of the population, an analysis of the demographic dependency of the Upper Silesian Metropolitan Union (GZM) was conducted with reference to the metropolitan core and its outer zone. A comparison was made of how the GZM stands in relation to its closest neighbour, the Silesian Voivodeship, and in relation to the country as a whole. Changes in the population structure were considered between 2010 and 2020 to capture the current trend. The aim of the analysis was to investigate how the structure of the population in the GZM area changed over this period and whether these changes were beneficial or detrimental. In particular, two research questions were attempted to be answered: How did the analysed demographic processes vary in the GZM area? And how are the relationships of the analysed demographic changes in the GZM shaped in comparison with selected urban-industrial agglomerations in Europe? The direction of demographic trends in the GZM Metropolis was also determined.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Demografia; Ekonomia; Ekonomia społeczna; Społeczeństwo; Struktura demograficzna ludności miejskiej; Obszar metropolitalny; Statystyka

EN

Demography; Economics; Social economy; Society; Demographic structure of the urban population; Metropolitan area; Statistics

• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2022
• Tom: 73
• Strony: 1-15

Twórcy

autor

Maciej Mróz

• Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Bibliografia

• Abramowska-Kmon A., 2011, O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, Studia Demograficzne, 1, 3 - 22. Balicki J., 2016, Starzenie się polskiego społeczeństwa. Stan, przyczyny i perspektywy, [w:] P. Broda-Wysocki, A. Dylus, M. Pawlus (red.), Dyskryminacja seniorów w Polsce. Diagnoza i przeciwdziałanie, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa, 17 - 38.
• Cieślak M., 1992, Demografia. Metody analizy i prognozowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, za: Trzpiot G., Ojrzyńska A., 2014, Analiza ryzyka starzenia demograficznego wybranych miast w Polsce, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 178, 235 - 249.
• Czarnecki B., 2011, Przejawy i konsekwencje depopulacji polskich miast. Zarys problemu, Architecturae et Artibus, 3(4), 13 - 20. Długosz Z., 2002, Stan i tendencje procesu starzenia się ludności miast Polski w świetle wybranych mierników, [w:] J. Słodczyk (red.), Demograficzne i społeczne aspekty rozwoju miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 93 - 101.
• Długosz Z, Biały S, 2013, Starzenie się ludności Polski na tle Europy w perspektywie 2030 i 2050 r. w świetle wybranych parametrów, [w:] P. Raźniak (red.), Społeczno-ekonomiczne przemiany regionów, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, 9 - 19.
• Długosz Z., Kurek S., 2005, Starzenie się ludności w Polsce na tle regionów Unii Europejskiej, Konspekt, 4, 96 - 98.
• Główny Urząd Statystyczny, Narodowy Spis Powszechny 2021. Dostępne na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/ [data dostępu: 10.11.2022].
• Grabowska-Lusińska I., Okólski M., 2009, Emigracja ostatnia?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., Czakon P., 2021, Poziom i dynamika rozwoju gospodarczego na obszarze GZM z uwzględnieniem funkcji metropolitalnych, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa - Kraków.
• Heritage Real Estate, 2018, Ile mieszkań brakuje w Polsce? Raport, Warszawa. Dostępne na: https://heritagere.pl/wp-content/uploads/2018/12/HRE-TT-RAPORT-ILE-MIESZKAŃ--BRAKUJE.pdf [data dostępu: 6.04.2022].
• Holzer J.Z., 2003, Demografia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, za: Główny Urząd Statystyczny, Słownik pojęć GUS, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/3953,pojecie.html, [data dostępu: 2.06.2022].
• Krzysztofik R., Runge J., Runge A., Kantor-Pietraga I., 2019, Spojrzenie w głąb, [w:] R. Krzysztofik (red.), Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa - Kraków, 77 - 101.
• Kurek S., 2007, Typologia procesu starzenia się ludności miast i gmin Polski na tle jego demograficznych uwarunkowań, Przegląd Geograficzny, 79(1), 133 - 156.
• Marot N., 2012, Zasavje (Slovenia) - A Region Reinventing Itself, [w:] P. Wirth, B. Černič Mali, W. Fisher (ed.), Post-Mining Regions in Central Europe. Problems, Potentials, Possibilities, Oekom, Monachium, 104 - 117.
• Matuszko A., Mikołajczyk D., Bąk A., 2022, Sytuacja mieszkaniowa na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, (Zeszyty Metropolitalne), Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa - Kraków.
• Nykiel K., 2022, Niedobór mieszkań wciąż występuje, ale większym problemem jest ich jakość, dostępność i lokalizacja, [w:] Klub Jagielloński, Lokalna alternatywa. Jak wybudować w Polsce brakujące mieszkania? Raport, Kraków, 12 - 45.
• Okólski M., 1994, Migracje zagraniczne w Polsce w latach 1980 - 1989. Zarys problematyki badawczej, Studia Demograficzne, 3, 3 - 59.
• Okólski M., 2010, Wyzwania demograficzne Europy i Polski, Studia Socjologiczne, 4, 37 - 78. Okólski M., Fihel A., 2008, Bilans demograficzny Polski w roku 2033, [w:] K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2008 - 2033, t. 4, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 129 - 290.
• ONZ, 2019, World Population Prospects: The 2019 Revision. Dostępne na: https://population.un.org/wpp/ [data dostępu: 2.06.2022].
• Osebik D., 2012, Steirische Eisenstraße (Austria) - The Region Surrounding an Outstanding Mining Landmark, [w:] P. Wirth, B. Černič Mali, W. Fisher (ed.), Post-Mining Regions in Central Europe. Problems, Potentials, Possibilities, Oekom, Monachium, 79 - 91.
• Rajkiewicz A., 2008, Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa, [w:] Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa. Diagnoza i program działania, Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus" przy Prezydium PAN, Warszawa, 13 - 24.
• Rosset E., 1967, Ludzie starzy. Studium demograficzne, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Sakson B., 2002, Wpływ "niewidzialnych" migracji zagranicznych lat osiemdziesiątych na struktury demograficzne Polski, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.
• Van de Kaa D., 2002, The Idea of a Second Demographic Transition in Industrialized Countries. Paper presented at the Sixth Welfare Policy Seminar of the National Institute of Population and Social Security, Tokyo, Japan, 29 January 2002. Dostępne na: https://www.researchgate.net/publication/253714045_The_Idea_of_a_Second_Demographic_Transition_in_Industrialized_Countries [data dostępu: 2.06.2022].
• Warych-Juras A., Gałka J., 2011, Starzenie się ludności w polskich obszarach metropolitalnych, [w:] M. Soja, A. Zborowski (red.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, 99 - 110.
• Źródła internetowe: Bank Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/ [data dostępu: 6.04.2022].
• Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat [data dostępu: 6.04.2022].
• InfoGZM, http://infogzm.metropoliagzm.pl/ [data dostępu: 1.12.2022].
• OECD, https://data.oecd.org/pop/elderly-population.htm [data dostępu: 6.04.2022].
• Portal statystyczny Zagłębia Ruhry, https://statistikportal.ruhr/ [data dostępu: 1.12.2022].
• Słownik pojęć GUS, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik--pojec [data dostępu: 2.06.2022].
• Akty prawne: Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, Dz.U. 2017 poz. 730.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 2017 r. w sprawie utworzenia w województwie śląskim związku metropolitalnego pod nazwą "Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia", Dz.U. 2017 poz. 1290.

Identyfikatory

DOI

10.51733/udi.2022.73.11