Sukromnopravne aspekty sporov о nâhradu skody sposobenej cezhtaninčÿm, znečistîovanim

• Autorzy: Ján Klučka

Warianty tytułu

Prywatnoprawne aspekty sporów o naprawienie szkód spowodowanych zanieczyszczeniami przechodzącymi przez granice

• Języki publikacji: SK

Abstrakty

Artykuł porusza problematykę powstałych w CSRS szkód, będących następstwem przepływu przez granice różnego rodzaju zanieczyszczeń, w świetle czechosłowackiej ustawy nr 97/63 o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym oraz umów o obrocie prawnym i pomocy prawnej zawartych przez CSRS z państwami sąsiednimi. Ogólnie należy stwierdzić, że postanowienia wspomnianych aktów prawnych nie zakazują osobom poszkodowanym w CSRS oraz za granicą dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód spowodowanych zanieczyszczeniami przechodzącymi przez granice przed organami sądowymi państwa zainteresowanego. Jaka jest sytuacja w stosunkach między CSRS i PRL w tej dziedzinie? Artykuł 36 umowy o uregulowaniu obrotu prawnego w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych między tymi państwami z dnia 4.7.1461 r. reguluje zagadnienie właściwego prawa i właściwości sądu w sprawach dotyczących zobowiązań powstałych z czynów niedozwolonych lub innych zdarzeń powodujących obowiązek wynagrodzenia szkody. W związku z tym należy zaznaczyć, że określony stopień zanieczyszczeń przechodzących przez granice może być z prawnego punktu widzenia kwalifikowany jako akt sprzeczny z prawem i stąd stanowi podstawę odpowiedzialności w myśl krajowych przepisów prawnych. Dotyczy to także stosunków regulowanych przez inne umowy zawarte przez CSRS (z Bułgarią, ZSRR), Umowy te umożliwiają dochodzenie roszczeń przed organami tego państwa, w którym znajduje się siedziba pozwanego albo jego majątek i mają zastosowanie także w wypadku sporów dotyczących zanieczyszczeń przechodzących przez granice. Problemem dość typowym dla tego rodzaju sporów jest interpretacja pojęcia lex loci delicti commissi jako kryterium kolizyjnego przy określaniu właściwości sądu mającego rozstrzygnąć spór. Sądem tym, stosownie do okoliczności, może być sąd państwa, na obszarze którego dokonana została czynność powodująca zanieczyszczenie, sąd państwa, na obszarze którego powstała szkoda w wyniku takiej czynności, albo zarówno sąd jednego, jak i drugiego państwa. Tak więc, jeżeli czynność powodująca szkodą narusza przepisy prawne tylko tego państwa, w którym została dokonana, wchodzi w grę pierwsza możliwość, jeżeli narusza przepisy prawne tylko tego państwa, w którym powstała szkoda, wchodzi w grę druga możliwość, jeżeli zaś narusza przepisy prawne obu państw, wchodzi w grę trzecia możliwość. Sąd rozstrzygający spór stosuje przy ocenie odpowiedzialności prawo swojego państwa. W stosunku do innych państw sąsiednich (WRL, NRD, RFN i Austria) ma zastosowanie prawo czechosłowackie, tj. wyżej wspomniana ustawa nr 97/63, w szczególności § 37, o ile chodzi o właściwość sądu i § 15, o ile chodzi o prawo, które ma być zastosowane przy rozstrzyganiu sporu. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Szkody; Zanieczyszczenie środowiska; Prawo; Sądownictwo

EN

Damages; Environmental pollution; Law; Judicature

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 42
• Strony: 107-119

Twórcy

autor

Ján Klučka

• Pavol Jozef Šafárik University in Košice

Bibliografia

• 1. B. E. Barnes, Environmental Mediation. A Tooi for resolving International environmental disputes in the "pacific way", "Recueil des cours de l'Academie de droit international" 1984 (Colloque), s. 167-216.
• 2. В. В. Bilder, The settlement of disputes in the field of international law of environment, "Recueil des cours de l'Academie de droit International" 1975, t. 1, s. 139-240.
• 3. D. E. Eysset, Trestněprávni ochrana životniho prostrědi, "Socialistická zákonnost" č. 10/78, s. 617 a n.
• 4. J. Klapáč, Problémy a úlohy právnej st'arostlivosti о životné prostredie, "Právnické Štúdie" 1978, s. 147-148.
• 5. Z. Kučera, Mezinárodni právo soukromné, Praha 1975, s. 180.
• 6. B. Lewaszkiewicz-Petrуkowska, Cywilna odpowiedzialność za szkodę jądrową w polskim prawie atomowym, PiP, nr 4/1987, s. 30-42.
• 7. V. Másilkо, V. Steiner, Mezinárodni právo soukromné v praxi, Praha 1976, s. 85.
• 8. P. Peško, Nahrada škody vaniknutej v súvislosti s porušenim predpisov о čistote životného prostredia "Bulletin advokace" (leden - březen) 1981, s. 29-36.
• 9. T. W. Wilson, Creating Mechanismus of International Environmental Action; Requirements and responaes, "Stanford Journal of International Studies" 1973, s. 113-122.
• 10. V. Varzia, K článku P. Peška, "Bulletin advokace" 1981, s. 36-42.