Cmentarz w przestrzeni rekreacyjnej miasta

• Autorzy: Sławoj Tanaś

Warianty tytułu

Cemeteries in Urban Recreational Space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł porusza temat wielofunkcyjności cmentarzy w życiu społecznym mieszkańców miast, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji rekreacyjnej. Cmentarze, zaliczane do terenów zieleni miejskiej, oprócz swojej podstawowej funkcji, pełnią rolę miejsca szeroko rozumianej rekreacji, gdzie mieszkańcy mogą nabrać sił fizycznych i psychicznych. Z tej perspektywy cmentarze nabierają szczególnego znaczenia w procesie terapeutycznym i socjalizacyjnym w trudnych dla człowieka chwilach życia, będących konsekwencją tragicznych wydarzeń, żałoby czy egzystencjalnych rozterek. Ze względu na walory przyrodnicze cmentarze mogą stanowić dobrą alternatywę wobec parków miejskich i zieleńców, zwłaszcza dla osób szukających samotności. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na funkcję regeneracyjno-terapeutyczną cmentarzy oraz określenie ich miejsca w systemie terenów zieleni miejskiej i przestrzeni rekreacyjnej miasta. Artykuł ma charakter przeglądowy i jest poparty wynikami badań własnych przeprowadzonych metodą obserwacji uczestniczącej. Wyniki te potwierdzają, że cmentarze miejskie mogą być atrakcyjne z punktu widzenia rekreacji. Pomimo ich potencjału w tym zakresie szersze wykorzystanie cmentarzy na potrzeby rekreacji może rodzić konflikty funkcjonalne i społeczne.(abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with the multifunctional nature of cemeteries in the social life of city dwellers, with emphasis on the recreational function. Being part of urban green space, cemeter- ies, in addition to their basic function, play an important role as places of broadly understood recreation, where city inhabitants can rest physically and mentally. From this perspective, cemeteries can have a therapeutic function and facilitate socialization in difficult moments associated with tragic events, mourning or existential dilemmas. Because of their natural values, cemeteries can serve as an alternative to city parks and green areas, especially for those seeking seclusion. The goal of the article is to highlight the regenerative and therapeutic function of cemeteries and indicate their place in the system of urban green and recreational space. The article contains a review of the literature and draws on the author's insights from participant observation, which confirm that urban cemeteries can be attractive for purposes of recreation. Despite their potential in this respect, the wider use of cemeteries for recreation purposes may cause functional and social conflicts.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Geografia miasta; Zieleń miejska; Rekreacja; Rekreacyjne walory środowiska

EN

Geography of a city; Urban greenery; Recreation; Recreational values ​​of the environment

• Czasopismo: Studia Periegetica
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 4(40)
• Strony: 35-53

Twórcy

autor

Sławoj Tanaś

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Aries, P. (1989). Człowiek i śmierć. Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Bromek, K. (1966). Użytkowanie ziemi w Krakowie i przyległych częściach powiatu krakowskiego około 1960 r. Zeszyty Naukowe UJ, CXXVIII, Prace Geograficzne, 14.
• Clendaniel, C. W. (1995). Cmentarz Mount Auburn. W: O. Czerner, I. Juszkiewicz (red.). Sztuka cmentarna. ICOMOS. Polish National Comittee, Museum of Art Wrocław.
• Cloke, P., Jones, O. (2004). Turning in the graveyard: trees and the hybrid geographies of dwelling, monitoring and resistance in a Bristol cemetery. Cultural Geographies, 11(3), 313-341.
• Cooper-Marcus, C., Barnes, M. (1999). Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations. John Wiley & Sons.
• Curl, J. S. (1980). A Celebration of Death. Constable.
• Czajkowski, K. (1979). Wychowanie do rekreacji. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Czapliński, P. (2014). Awaria cmentarza. Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo, 4(7), 195-208.
• Davies, D., Rumble, H. (2012). Natural Burial. Traditional-Secular Spiritualities and Funeral Innovation. Continuum.
• Długozima, A. (2016). Cmentarze jako przestrzenie terapeutyczne. W: R. Kleszcz-Szczyrba, A. Gałuszka (red.). Utrata i żałoba. Teoria i praktyka (s. 47-62). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Dubisz, S. (red.) (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Etlin, R. E. (1984). The Architecture of Death the Transformation of the Cemetery in Eight-enthy Century Paris. MIT Press.
• Foucault, M. (2005). Inne przestrzenie. Teksty Drugie, 6, 117-125.
• Francis, C., Cooper-Marcus, C. (1992). Restorative places: Environment and emotional wellbeing. EDRA.
• Francis, D., Kellaher, L., Neophytou, G. (2005). The Secret Cemetery. Bloomsbury.
• Gesler, W. (1993). Therapeutic landscapes: theory and case study of Epidauros Greece. Environment and Planning D: Society and Space, 11.
• GUS. (2021a). Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2021 r. Stan w dniu 30 czerwca. GUS.
• GUS. (2021b). Rocznik statystyki międzynarodowej. GUS.
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz, J., Dyba, W., Marcińczak, Sz., Tanaś, S. (2008). Zagospodarowanie terenów rekreacyjnych Łodzi. Plan, perspektywy. Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• Gibson, J. J. (1977). The Theory of Affordances. W: R. Shaw, J. Bransford (red.). Perceiving, Acting, and Knowing. Routledge.
• Jones, B. (1967). Disagnes of Death. Faber.
• Kehm, W. (2002). From my Death, May Life Come Forth: A Feasibility Study of the Woodland Cemetery in Canada. University of Guelph, School of Landscape Architecture.
• Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Teoria i metodyka rekreacji. Wydawnictwo AWF Poznań.
• Kolbuszewski, J. (1985). Wiersze z cmentarza. O współczesnej epigrafice wierszowanej. PTL.
• Kolbuszewski, J. (1996). Cmentarze. Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Kopczyński, K. (2009). Edukacyjne walory krajobrazu kulturowego. Problemy Ekologii Krajobrazu, 25, 53-62.
• Kwilecka, M., Brożek, Z. (2007). Bezpośrednie funkcje rekreacji. AlmaMer Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie.
• Lewicka, B. (2017). Nekropolie: socjologiczne studium cmentarzy Katowic. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Liszewski, S. (1973). Użytkowanie ziemi w miastach województwa opolskiego. Instytut Śląski w Opolu.
• Loudon, C. J. (1843). On the Laying out, Planting and Managing of Cemeteries and on the Improvement of Churchyards. Longman, Brown, Green, and Longmans.
• Luria, K. P. (2001). Separated by Death? Burials, Cemeteries, and Confessional Boundaries in Seventeenth-Century France. French Historical Studies, 24 (2), 185-222.
• Mokras-Grabowska, J. (2017). Nowe rekreacyjne przestrzenie miejskie w obiektach postindustrialnych i ich percepcja. Przykład kompleksu EC1 w Łodzi. Studia Periegetica, 3(19), 33-45.
• Mroczek-Żulicka, A. (2018). Twórcza rekreacja a twórcze podejście do organizacji rekreacji - studium przypadku zakładów przemysłów twórczych WiMa w Łodzi. Turyzm/Tourism, 28(1).
• Mroczek-Żulicka, A. (2021). Formy i rozmieszczenie wydarzeń z zakresu plenerowej rekreacji twórczej w Łodzi. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 34, 143-155.
• Niemirski, W. (red.) (1972). Kształtowanie terenów zieleni. Arkady.
• Piątkowska, K. (red.) (1983). Zieleń i wypoczynek, Kształtowanie obiektów i zespołów usługowych. Instytut Kształtowania Środowiska w Warszawie.
• Ragon, M. (1983). The Space of Death. A Study of Funerary Architecture, Decoration, and Urbanism. University Press of Virginia.
• Richter, G. (1995). Kryteria planowania zieleni na cmentarzach. W: O. Czerner, I. Juszkiewicz (red.). Sztuka cmentarna (s. 203-214). ICOMOS. Polish National Comittee, Museum of Art Wrocław.
• Rosegnal, M. (2012). Planistyczne problemy lokalizacji cmentarza. Czasopismo Techniczne, 7, 691-711.
• Rudowski, T. (2007). Arteterapia: inspiracje i wartości. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Stefańska, A. (red.) (2012). Arteterapia w wymiarze kreacji... poszukiwania, drogowskazy, refleksje. Wydawnictwo UAM w Poznaniu.
• Suliborski, A. (2005). Nekropolie jako miejsce w przestrzeni społeczno-kulturowej Łodzi. Ranga i specyfika ich znaczeń społecznych. W: B. Domański, S. Skiba (red.). Geografia i sacrum. T. II (s. 441-452). IGiGP UJ.
• Tanaś, S. (2008). Przestrzeń turystyczna cmentarzy. Wstęp do tanatoturystyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Tanaś, S. (2020). Sfera profanum dnia Wszystkich Świętych wobec społecznego aspektu cmentarzy. Turyzm/Tourism, 30(2), 103-112.
• Taylor, W. (1999). A contrivance for life: the garden cemetery and the cultivation of national enterprise and individual sentiment as aspects of British character. National Identities, 1(1), 53-72.
• Toczek-Werner, S. (2007). Znaczenie terminów rekreacja i turystyka. W: S. Toczek-Werner (red.). Podstawy rekreacji i turystyki (s. 9-14). Wydawnictwo AWF we Wrocławiu.
• Ulrich, R., Zimring C. (2004). The Role of the Physical Environment in the Hospital of the 21st Century: A Once-in-a-Lifetime Opportunity. Concord, Robert Wood Johnson Foundation.
• Vovelle, M. (2004). Śmierć w cywilizacji Zachodu. słowo/obraz terytoria.
• Winiarski, R. (2011). Wprowadzenie do zagadnień rekreacji i czasu wolnego. W: R. Winiarski (red.). Rekreacja i czas wolny: studia humanistyczne (s. 13-28). Łoś Graf.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.1834