Instrumentalizacja sztucznej inteligencji w polityce aktywności naukowej w Polsce

• Autorzy: Jolanta Sala , Halina Tańska

Warianty tytułu

Instrumentalisation of Artificial Intelligence in the Policy of Scientific Activity in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sztuczna inteligencja (SI) w XXI wieku jest dyscypliną naukową o dużym potencjale rozwojowym. Artykuł podejmuje aspekty metodologiczne, polityczne, społeczne i biznesowe (gospodarcze, ekonomiczne) rozwoju sztucznej inteligencji (ang. Artificial Intelligence, AI). Wielowymiarowy kontekst pomiaru rozwoju SI wychodzi naprzeciw decyzjom o monitorowaniu i analizie rozwoju sztucznej inteligencji. Decyzje te pojęte zostały m.in. przez Komisję Europejską, Radę Ministrów RP i OECD. Główne tendencje monitorowania i analizy rozwoju sztucznej inteligencji mają charakter ogólnoświatowy, ale wyraźne są także preferencje specyficzne dla warunków lokalnych (krajowych, narodowych, środowiskowych). Celem artykułu jest identyfikacja uwarunkowań rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce w latach 2006-2020 z wykorzystaniem stosowanych koncepcji pomiaru jej rozwoju. Posługiwano się metodami statystyki, cybernetyki i informatyki oraz wykorzystano literaturę (z dwóch ostatnich dekad XX w. i XXI w.) i dane (z lat 2006-2020) ze źródeł krajowych i zagranicznych. Eksponowane są aspekty dynamiki rozwoju SI wynikające z doświadczeń własnych i analiz strategicznych dla rządu polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem polskich uwarunkowań. Artykuł uzasadnia, że konieczna jest likwidacja barier rozwoju SI w Polsce, tj. między innymi stereotypów myślenia decydentów, niedostatku analityków SI, niskiego poziomu zastosowań SI w gospodarce. (abstrakt oryginalny)

EN

Artificial intelligence (AI) in the twenty-first century is a scientific discipline with one of the greatest development potentials. The article deals with the methodological, political, social, and business (economic) aspects of the development of AI (pl. Sztuczna inteligencja, SI). The multidimensional context of measuring the development of AI overlaps the decisions about monitoring and analysing the development of artificial intelligence. These decisions were taken, inter alia, by the European Commission, the Council of Ministers of the Republic of Poland and the OECD. The main trends in monitoring and analysing the development of artificial intelligence are global in nature, but preferences specific to local conditions (national, environmental) are also clear. The aim of the article is to identify the conditions for the development of artificial intelligence in Poland in the years 2006-2020 with the use of the applied concepts of measuring its development. The methods of statistics, cybernetics and computer science were used, and the literature (from the last two decades of the 20th century and from the 21st century) and data (from 2006 to 2020) from domestic and foreign sources were used. Aspects of the dynamics of the development of AI resulting from the authors' experience and strategic analyses for the Polish government are exposed, with particular emphasis on Polish conditions. The article justifies that it is necessary to eliminate barriers to the development of AI in Poland, i.e. stereotypes of decision-makers' thinking, shortage of AI analysts, low level of AI applications in the economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka naukowa państwa; Sztuczna inteligencja; Rozwój

EN

Research policy of the state; Artificial intelligence; Development

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2022
• Numer: z. nr 71
• Strony: 96-117

Twórcy

autor

Jolanta Sala

• Powiślańska Szkoła Wyższa w Kwidzynie

autor

Halina Tańska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Artiemjew, P. (2013). Wybrane paradygmaty sztucznej inteligencji. Warszawa: Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych.
• Bańka, J. (1980). Filozofia techniki. Człowiek wobec odkrycia naukowego i technicznego. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Baruffaldi, S., van Beuzekom, B., Dernis, H., Harhoff, D., Rao, N., Rosenfeld, D., Squicciarini, M. (2020). Identifying and measuring developments in artificial intelligence: Making the impossible possible. OECD Science. Technology and Industry Working Papers, 5, 1-68. DOI:10.1787/5f65ff7e-en.
• Bellman, R.E. (1978). An Introduction to Artificial Intelligence: Can Computers Think? San Francisco: Beyd & Fraser Publishing Company.
• Borowiecki, Ł., Mieczkowski, P. (2019). Map of Polish Science in the field of AI. Wrocław: National Information Processing - Digital Poland. Brykczyński, M. (2011). Mit nauki. Paradygmaty i dogmaty. Warszawa: Eneteia.
• Carroll, J.M. (2001). Human-Computer Interaction in the New Millennium. Noida: Pearson Education India.
• Charniak, E., McDermontt, D. (1985). Introduction to Artificial Intelligence. Boston: Addison-Wesley.
• Ertel, V. (2017). Introduction to Artificial Intelligence. Second edition. Berlin: Springer. DOI: 10.1007/978-3-319-58487-4.
• Flakiewicz, W., Oleński, J. (1989). Cybernetyka ekonomiczna. Warszawa: PWE.
• Ford, K.M., Bradshaw, J.M. (1993). Knowledge Acquisition as Modeling. Part I, International Journal of Intelligent Systems, 8(1), 9-32.
• Frascati, M. (2015). Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development. Paris: OECD.
• Gregor, B., Kaczorowska-Spychalska, D. (2020). Technologie cyfrowe w biznesie: przedsiębiorstwa 4.0 a sztuczna inteligencja. Warszawa: PWN.
• Haugeland, J. (red.). (1985). Artificial Intelligence: The Very Idea. Cambridge: MIT Press.
• Heseman, M. (2022). Ofiary polityki klimatycznej. Niemcy pogrążeni w najcięższym kryzysie energetycznym od czasów II wojny światowej. Nasz Dziennik, 7430 (19.07.2022), 12.
• Hopgood, A.A. (1993). Knowledge - Based Systems for Engineers and Scientists. Londyn: CRC Press, Inc.
• Kurzweil, R. (1990). The Age of Intelligent Machines. Cambridge: MIT Press.
• Nauka i technika w 2018. (2020). Warszawa: GUS.
• Nilsson, N.J. (1998). Artificial Intelligence: A New Synthesis. Burlington-Massachusetts: Morgan Kaufmann.
• Polityka Rozwoju Sztucznej Inteligencji w Polsce na lata 2019-2027. Godna zaufania sztuczna inteligencja. Autonomia i konkurencja. Projekt dla konsultacji społecznych. (2019). Rzeczpospolita Polska, Warszawa, 20 sierpień 2019 r.
• Polska droga do Strategii AI. Ministerstwo Cyfryzacji. Pobrane z: https://www.gov.pl/ web/cyfryzacja/ai (2020.05.11).
• Pomiar działalności naukowo-technicznej i innowacyjnej. Podręcznik Frascati 2015. Zalecenia dotyczące pozyskiwania i prezentowania danych z zakresu działalności badawczej i rozwojowej, 2015 OECD - 2018 GUS.
• Poole, D., Mackworth, A.K., Goebel, R. (1998). Computational intelligence: A logical approach. Oxford: University Press.
• Rich, E., Knight, K. (1991). Artificial Intelligence. New York: McGraw-Hill.
• Rozwój sztucznej inteligencji w sektorze nauki w Polsce. Badanie stanu przygotowania uczelni i ośrodków naukowych w Polsce do prowadzenia badań nad sztuczną inteligencją (SI) oraz ich oferty edukacyjnej w zakresie kształcenia specjalistów SI.
• Badacze SI i ich publikacje w latach 2013-2018. (2019). Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji. Pobrane z: www.opi.org.pl (2020.05.11).
• Russell, S., Norvig, P. (2010). Artificial Intelligence a modern Approach. New Jersey: Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall.
• Sala, J. (2013). Oblicza dobrobytu na przestrzeni wieków w kontekście polskiej myśli ekonomicznej. W: W. Łysiak-Szydłowska, K. Strzała (red.), Oblicza dobrobytu: perspektywa nauk ekonomicznych (s. 23-32). Kwidzyn: Powiślańska Szkoła Wyższa.
• Sala, J., Tańska, H. (2003). Poszukiwanie efektywności zastosowań systemów informatycznych. W: Z. Szyjewski, J.K. Grabara, J.S. Nowak (red.), Efektywność zastosowań systemów informatycznych 2002 (s. 113-121). Warszawa-Szczyrk: WNT.
• Sala, J., Tańska, H. (2008). Quo Vadis. Kraków: Proceedings of the IEEE Conference on Human System Interaction HIS'08.
• Sala, J., Tańska, H. (2013). Aspekty moralne i etyczne w społeczeństwie informacyjnym. Studia Informatica, 33, 79-93.
• Sala, J., Tańska, H. (2015a). Ograniczenia zasobów informacji publicznej jako przyczyna zawodności państwa. Studia Informatica, 37, 129-142.
• Sala, J., Tańska, H. (2015b). Sieci społeczne i sieci gospodarcze antidotum na redukowane państwo. W: A. Kobyliński, W. Szymanowski, M. Grzywińska-Rąpca, M. Kobylińska (red.), Kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w warunkach globalizacji (s. 67-78). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
• Sala, J., Tańska, H. (2017). Wybrane problemy roztropnego rozwoju cyfrowej Polski. Studia Informatica Pomerania, 3, 53-63.
• Sala, J., Tańska, H. (2018). Wybrane inicjatywy wspierające rozwój i ich koszty na przykładzie regionów gospodarki morskiej. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 53(1), 275-285. DOI: 10.15584/nsawg.2018.1.23.
• Sala, J., Tańska, H. (2019). Podstawy ekonomii dobrobytu według Josepha Stiglitza a sprawa polska. W: K. Strzała (red.), Oblicza dobrobytu. Wybrane zagadnienia. Tom IV (s. 45-56). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Sala, J., Tańska, H. (2020). Polityka naukowa i innowacyjna w osiąganiu idei państwa dobrobytu, Tom V. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego (w przygotowaniu do druku).
• Smith-Atakan, S. (2006). Human-Computer Interaction. Londyn: Middlesex University Press.
• Sowa, J.F. (2000). Knowledge Representation. Logical, Philosophical and Computational Foundations, Course Technology, Cengage Learning.
• Stiglitz, J. (2004). Ekonomia sektora publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sztuczna inteligencja dla Europy, Komunikat Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Europejskiego Komitetu Ekonomicznospołecznego I Komitetu Regionów {SWD(2018) 137 final}, COM(2018) 237 final, Bruksela, 25.04.2018.
• Tańska, H. (2018). Społeczeństwo informacyjne w metodycznym kontekście zarządzania projektami informatycznymi. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Targowski, A. (2013). Historia - teraźniejszość - przyszłość informatyki. Łódź: Monografie Politechniki Łódzkiej.
• Uchwała nr 196 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia "Polityki dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020" (M.P. z dnia 12 stycznia 2021 r., poz. 23).
• Winiarski, B. (2012). Polityka gospodarcza. Warszawa: PWN.
• Winson, P.H. (1992). Artificial Intelligence. New York: Addison-Wesley.
• Żmudzki, O. Anatomia naukowego światopoglądu. Pobrane z: http://www.racjonalista.pl/ kk.php/s,9659/q,Anatomia.naukowego.swiatopogladu (2022.11.02).

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2022.3.6