Zasady analizy ryzyka i zasady ostrożności w prawie żywnościowym

• Autorzy: Stanisław Tyszkiewicz

Warianty tytułu

Notions of Risk Analysis and Precautionery Principle in the Food Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowym celem prawa żywnościowego jest ochrona konsumentów przed różnego rodzaju zagrożeniami dla zdrowia związanymi ze spożywaniem żywności. Legislator może ustanawiać różnego rodzaju nakazy i zakazy będące instrumentami zarządzania ryzykiem wystąpienia poszczególnych zagrożeń. Dobór tych instrumentów nie powinien mieć charakteru uznaniowego, powinien wynikać z oceny ryzyka dokonanej metodami naukowymi. O wybranych sposobach zarządzania ryzykiem oraz argumentach przemawiających za dokonanym wyborem powinni być powiadomieni zainteresowani konsumenci oraz producenci i dostawcy żywności. Nazywa się to komunikacja ryzyka i wraz z oceną ryzyka i zarządzaniem ryzykiem stanowi elementy analizy ryzyka, na której opiera się nowoczesne międzynarodowe prawo żywnościowe obowiązujące zarówno w krajach Unii Europejskiej jak i w coraz większym stopniu u nas w Polsce. Poważny legislacyjny problem pojawia się w przypadku zagrożeń, dla których brak naukowych danych uniemożliwiających wykonanie prawidłowej analizy ryzyka. Proponuje się by w takich przypadkach w prawie żywnościowym stosować zasadę ostrożności i działania zapobiegawczego wcześniej wprowadzoną w prawie międzynarodowym dla potrzeb ochrony środowiska. W artykule zostały podane podstawowe pojęcia i definicje analizy ryzyka i zasady ostrożności oraz podane przykłady ich praktycznego stosowania. (abstrakt oryginalny)

EN

The basic target of the food law is the protection of customers against various types of hazards to customer health related to consumption of food. The legislator may establish various orders and interdictions being the instruments of risk management. Choice of such instruments should not depend on recognition and should result from the risk assessment performed using scientific methods. The interested consumers, as well as producers and suppliers of food, should be notified about the chosen methods of risk management and about the arguments for such choice. This is called risk communication and, together with risk assessment and risk management, they constitute the elements of risk analysis, which is the foundation of the modem food law effective in countries of the European Union and, to a growing extent, also in Poland. The serious legislative problem emerges in case of hazards for which there is no scientific data allowing to conduct the correct risk analysis. In such cases it is suggested to apply, in the food law, the precautionery and preventive action principles, which were introduced earlier in the international law for the purposes of environmental protection. The article presents the fundamental concepts and defines risk analysis and the principle of precautionery, and also includes examples of practical application. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo zdrowotne żywności; Regulacje prawne; Żywność; Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli; Identyfikacja zagrożeń bezpieczeństwa; Analiza ryzyka

EN

Food health safety; Legal regulations; Food; Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP); Safety risk identification; Risk analysis

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 7 (2000)
• Numer: nr 1 (22)
• Strony: 5-17

Twórcy

autor

Stanisław Tyszkiewicz

• Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, Warszawa

Bibliografia

• [1] "Application de 1'analyse des risques daus le domain des normes alimentaires. Rapport de la Consultation mixte d'exportes FAO/OMS Genewa Szwajcaria 13-17 marca 1995r. WHO/FNU/FOS/95.3.
• [2] Baryłko-Pikielna N., Tyszkiewicz St. Chemiczne skażenia żywności. Stan i źródła. Ekspertyza Komitetu Technologii i Chemii Żywności PAN, Warszawa 1991.
• [3] Baryłko-Pikielna N., Kierabiński Cz., Tyszkiewicz St.: "Ocena skażenia żywności jako skutku skażenia środowiska". Ekspertyza Komitetu Technologii i Chemii Żywności PAN, Warszawa 1984.
• [4] Biała Księga przygotowania Krajów Stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z jednolitym rynkiem Unii. Rynki Zagraniczne dodatek do nr. 62 (5902) z 25.05.1995 r.
• [5] Code of ethics for International Trade in Food. Wspólny Program FAO/WHO dla Normalizacji Komisji Codex Alimentarius Rzym 1992.
• [6] Consumer Health and Food safety". Communication of the European Commission. Wersja ostateczna 30.04.1997.
• [7] Dyrektywa Rady 90/220/EEC z 23 kwietnia 1990 o celowym wprowadzaniu do środowiska genetycznie modyfikowanych organizmów. Official Journal No L 117 208.05.1990 r.
• [8] Dyrektywa Rady 93/43/EEC z 14.06.93 o higienie produktów żywnościowych OJ No L175/1 z 19.07.1993.
• [9] First Food and Nutrition Action. Plan for Europe 2000-2005. Roboczy projekt Biura Regionalnego dla Europy Światowej Organizacji Zdrowia WHO maj 1999 r.
• [10] Guide d'application de la methode HACCP pour les industries de viande. Przewodnik Stowarzyszenia dla rozwoju certyfikacji w branży mięsnej Francji Certiviande. Paryż 1994 r.
• [11] Guidelines on the application of the precautionary principle. Dokument XXIV Dyrektoriatu Generalnego Komisji Europejskiej w sprawie analizy ryzyka zdrowotnego, Bruksela 17 październik 1998 r.
• [12] Generalne Zasady Prawa Żywnościowego w Unii Europejskiej. Zielona Księga Komisji Com (97)176 final Bruksela 30.04.1997 Żywność Żywienie a Zdrowie Rok VII nr 3 i 4 1998 r.
• [13] Korzycka-Iwanow M., Trochimczuk G.: Ustawa "Prawo Żywnościowe - tezy. Rozdział II Zasady ogólne prawa żywnościowego. Maszynopis niepublikowany stanowiący podstawę do dyskusji w grupie roboczej Polskiej Federacji Producentów Żywności w dniu 6.10.1999 r.
• [14] List XV Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej w sprawie Zielonej Księgi dotyczącej odpowiedzialności cywilnej w przypadku produktów z defektami.
• [15] Praktyczny przewodnik wdrażania zakładowych systemów analizy zagrożeń jakości zdrowotnej w oparciu o kontrolę punktów krytycznych w przemyśle mięsnym wg zasad Systemu Hazard Analysis Critical Control Point (HACCP). Wydawnictwo Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego w Warszawie. Wydanie I 1997 r., wydanie II 1998 r.
• [16] Raport Grupy Roboczej EFLA "Żywienie i zdrowie EFLA Newsletter nr 7 wrzesień 1999.
• [17] Rozporządzenie Rady (EC) No 820/97 z kwietnia ustanawiające system identyfikacji i rejestracji zwierząt bydła domowego i uwzględniające etykietowanie mięsa wołowego i jego przetworów. Official Journal No L 117 z 07.05.1997.
• [18] Rozporządzenie Europejskiego Parlamentu i Rady 258/97 z 27.01.1997 dotyczące nowych produktów żywnościowych i nowych składników żywności OJ No L 043 z 14.02.1997 r.
• [19] Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 sierpnia 1996 r w sprawie szczególnych warunków produkcji i wprowadzania do obrotu dietetycznych środków spożywczych, używek przeznaczonych do celów dietetycznych i odżywek. Dziennik Ustaw Nr 108, poz. 520.
• [20] Rozwój biotechnologii. Projekt rozwiązań prawnych dotyczących stosowania genetycznie modyfikowanych organizmów. Praca zbiorowa pod redakcją Tomasza Twardowskiego, Poznań.
• [21] Slorach S.: "Identyfication and measurement of risk", referat na 12 Międzynarodowym Kongresie EFLA Bruksela 15-16 października 1998 r.
• [22] Stanowisko EFLA na 14-tą Sesję Komitetu Codex Alimentarius dla Zasad Ogólnych w dniach 19-23 kwietnia 1999 r. EFLA Newsletter nr 7 wrzesień 1999 r.
• [23] Stanowisko europejskich organizacji reprezentujących rolnictwo i przemysł żywnościowy w sprawie bezpieczeństwa żywności (stanowisko COPA/COGECA (farmerzy) CIAA(producenci żywności i napojów) ECPA (ochrona środowiska) EFMA (producenci nawozów) FEDESA (zdrowie zwierząt) FEFAC (producenci pasz) FEFANA (producenci dodatków do pasz). Bruksela 21 września 1999 r.
• [24] Streinz R.: "Precautionary principle in food", referat na 12 Międzynarodowym Kongresie EFLA Bruksela 15-16 października 1998 r.
• [25] Tyszkiewicz St., Baryłko-Pikielna N.: Evaluation of consumer health risk related to chemical contamination of food. A methological approche. Referat zgłoszony przez Rząd Polski na Sympozjum Komitetu ds. Rolnictwa Komisji Ekonomicznej dla Europy Organizacji Narodów Zjednoczonych, Murcja, Hiszpania 5-9 październik 1992 r.
• [26] Uchwala Rady Ministrów nr 133 z dnia 14 listopada 1995 r w sprawie realizacji zobowiązań wynikających z "Układu Europejskiego" ustanawiającego stowarzyszenie między Rzeczypospolitą Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich Krajami Członkowskimi z drugiej strony w zakresie dostosowania prawa polskiego do standardów prawnych Unii Europejskiej oraz w związku z koniecznością podjęcia prac nad wdrożeniem zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej. Nie publikowana.
• [27] Ustawa z dnia 25.11.1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia. Dziennik Ustaw Nr 29 poz. 245 z późniejszymi zmianami.