Funkcjonalność produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego uzyskanych na drodze modyfikacji żywieniowej

• Autorzy: Paweł M. Pisulewski

Warianty tytułu

Functional Properties of Foods of Animal Origin Derived by Nutritional Strategies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono aktualne metody modyfikacji składu produktów pochodzenia zwierzęcego (mleka, mięsa i jaj), pod kątem ich zgodności ze współczesnymi zaleceniami żywieniowymi. Wymieniono metody obniżania udziału kwasów tłuszczowych nasyconych i zwiększania udziału kwasów tłuszczowych jedno- i wielonienasyconych, a także cholesterolu, w tłuszczu zwierzęcym, na drodze podawania olejów roślinnych krowom mlecznym, tucznikom, brojlerom i kurom nioskom. Równolegle i bardziej szczegółowo przedstawiono wyniki najnowszych doświadczeń poświęconych weryfikacji potencjalnych właściwości funkcjonalnych (hipocholesterolemicznych) zmodyfikowanego mleka, mięsa i jaj w żywieniu ludzi. W konkluzji stwierdzono, że żywieniowe metody modyfikacji składu produktów pochodzenia zwierzęcego w aspekcie ich zgodności ze współczesnymi zaleceniami żywieniowymi są efektywnym środkiem kształtowania ewidentnych cech funkcjonalnych tej żywności. (abstrakt oryginalny)

EN

The review presents currently available animal nutrition strategies aimed at modification of animal product (milk, meat, and eggs) composition to be more consistent with human dietary guidelines. Methods of decreasing saturated and increasing mono- and polyunsaturated fatty acids, and also cholesterol in animal fat, by feeding plant oils to dairy cows, pigs, growing poultry and laying hens are briefly described. Correspondingly, the results of several trials verifying, in a positive way, the potential functional (hipocholesterolemic) properties of modified milk, meat and egg yolk fat in humans are described in more detail. It is concluded that nutritional strategies currently applied to modify animal product composition, to be more compatible with human dietary guidelines, are the effective means for obtaining products showing evident functional properties. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowie; Żywność funkcjonalna; Żywność modyfikowana genetycznie; Żywienie człowieka

EN

Health; Functional food; Genetically modified food; Human nutrition

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 2001
• Numer: R. 8, nr 4, Supl. (29)
• Strony: 106-125

Twórcy

autor

Paweł M. Pisulewski

• Akademia Rolnicza w Krakowie

Bibliografia

• [1] Ahn D.U., Sell J.L., Jo C., Chmruspollert M., Jeffrey M.: Effect of dietary conjugated linoleic acidon the quality characteristics of chicken eggs during refrigerated storage. Poultry Sci., 78, 1999, 922-928.
• [2] Aro A., Jauhiainen M., Partanen R., Salminen I., Mutanen M.: Stearic acid, trans fatty acids, and dairy fat: effects on serum and lipoprotein lipids, apolipoproteins, lipopro- tein(a), and lipid transfer proteins in healthy subjects. Am. J. Clin. Nutr., 65, 1997, 1419-1426.
• [3] Arul J., Boudreau A., Makhlouf J., Tardif R., Sahasrabudhe M.R.: Fractionation of anhydrous milk fat by superficial carbon dioxide. J. Food Sci., 52, 1987, 1231-1236.
• [4] Bellisle F., Diplock A.T., Homstra G., Koleżko B., Roberfroid M.B., Salminen S., Saris W.H.M.: Functional Food Science in Europe. Br. J. Nutr., 80 (Suppl. 1), 1998, 1-193.
• [5] Bobek S., Sechman A., Brzóska F., Pyska H.: Przechodzenie jodu z przewodu pokarmowego do mleka po podaniu różnych dawek EDDI (jodowodorku etyleno dwuaminy) lub KJ (jodku potasu). Acta Agr. Silv. ser. Zoot., 36, 1998, 75-81.
• [6] Boudreau A., Arul J.: Cholesterol reduction and fat fractionation technologies for milk fat: an overview. J. Dairy Sci., 76, 1993, 1772-81.
• [7] Bradley R.L.: Removal of cholesterol from milk fat using supercritical carbon dioxide. J. Dairy Sci. 72, 1989, 2834-2840.
• [8] Chamruspollert M., Sell J.L.: Transfer of conjugated linoleic acid to egg yolks of chickens. Poultry Sci., 78, 1999, 1138-1150.
• [9] Chen J.T., Latshaw J.D., Lee H.O., Min D.B.: a-Tocopherol content and oxidative stability of egg yolk as related to dietary a- tocopherol. J. Food Sci., 63, 1998, 919-922.
• [10] Diplock A.T., Aggett P. J., Ashwell M., Bomet F., Fern E.B., Roberfroid M.B.: Scientific Concepts of Functional Foods in Europe: Consensus Document. Br. J. Nutr. 81 (Supl. 1), 1999, 1-27.
• [11] Farrell D.J.: Enrichment of hen eggs with n-3 long-chain fatty acids and evaluation of enriched eggs in humans. Am. J. Clin. Nutr., 68, 1998, 538-544.
• [12] Focant M., Mignolet E., Marique M., Clabots F.,Breyne T., Dalemans D., Larondelle Y.: The effect of vitamin E supplementation of cow diets containing rapeseed and lin- seed on the prevention of milk fat oxidation. J. Dairy Sci., 81, 1998, 1095-1101.
• [13] Garwin J.L., Morgan J.M., Stowell R.L., Richardson M.P., Walker M.C., Capuzzi D.M.: Modified eggs are compatible with diet that reduces serum cholesterol concentrations in humans. J. Nutr., 122, 1992, 2153-2160.
• [14] Gertig H., Przysławski J.: Rola tłuszczów w żywieniu człowieka. Żyw. Człow. Met., 21, 1994, 375-388.
• [15] Hayes K.C., Pronczuk A., Perlman D.: Vitamin E in fortified cow milk uniquely enriches human plasma lipoproteins. A. J. Clin. Nutr., 74, 2001, 211-218.
• [16] Hegsted D.M., Ausman L. M., Johnson J.A., Dallal G.E.: Dietary fat and serum lipids: an evaluation of experimental data. Am. J. Clin. Nutr., 57, 1993, 875-883.
• [17] Howell W.H., McNamara D.J., Tosca M.A., Smith B.T., Gaines J.A.: Plasma lipid and lipoprotein responses to dietary fat and cholesterol: a meta-analysis . Am. J. Clin. Nutr., 65, 1997, 1747-1764.
• [18] Ip C., Banni S., Angioni E., Carta G., McGinley J., Thompson H., Barbano D., Bauman D.: Conjugated linoleic acid-enriched butter fat alters mammary gland morphogenesis and reduces cancer risk in rats. J. Nutr., 129, 1999, 2135-2141.
• [19] Irie M., Sakimoto M.: Fat characteristics of pigs fed fish oil containing eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids. J. Anim. Sci., 70, 1992, 470-477.
• [20] Jacques H., Gascon A., Arul J., Boudreau A., Lavigne Ch., Bergeron J.: Modified milk fat reduces plasma triacylglycerol concentrations in normolipidemic men compared with regular milk fat and nonhydrogenated margarine. Am. J. Clin. Nutr., 70, 1999, 983-991.
• [21] Jenkins T.C.: Fatty acid composition of milk from Holstein cows fed oleamide or canola oil. J. Dairy Sci., 81, 1998, 794-800.
• [22] Jones S., Ma D.W., Robinson F.E., Field C.J., Clandinin M.T.: Isomers of conjugated linoleic acid (CLA) are incorporated into egg yolk lipids by CLA-fed laying hens. J. Nutr., 130, 2000, 2002-2005.
• [23] Kelly M.L., Kolver E.S., Bauman D.E., van Amburgh M.E., Muller L.D.: Effect of intake of pasture on concentrations of conjugated linoleic acid in milk of dairy cows. J. Dairy Sci., 81,1998a, 1630-1636.
• [24] Kelly M.L., Berry J.R., Dwyer D.A., Griinari J.M., Chouinard P.Y., van Amburgh M.E. Bauman D.E.: Dietary fatty acid sources affect conjugated linoleic acid concentrations in milk from lactating dairy cows. J. Nutr., 128, 1998b, 881-885.
• [25] Kenelly J.J.: The fatty acid composition of milk fat as influenced be feeding oil seeds. Anim. Feed Sci. Technol., 60, 1996, 137-152.
• [26] Keys A., Anderson J.T., Grande F.: Serum-cholesterol response to changes in the diet. II. The effect of cholesterol in the diet. Metabolism, 14, 1965, 759-765.
• [27] Knekt P., Jarvinen R., Seppanen R., Pukkala E., Aromaa A. (1996). Intake of dairy products and the risk of breast cancer. Br. J. Cancer. 73: 687-691.
• [28] Kolanowski W., Świderski F., Hoffmann M.: Możliwości wzbogacania wybranych produktów spożywczych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe z grupy n-3 (n-3 PUFA), stosując olej rybny. Żyw. Człow. Met., 24, 1997, 13-26.
• [29] Kowalski Z.M., Pisulewski P.M., Spanghero M.: Effects of calcium soaps of rapeseed fatty acids and protected methionine on milk yield and composition in dairy cows. J. Dairy Res., 66, 1999, 475-487.
• [30] Kris-Etherton P.M.: AHA Science Advisory: Monounsaturated fatty acids and risk of cardiovascular disease. J. Nutr., 129, 1999, 2280-2284.
• [31] Leskanich C.O, Noble R.C.: Manuipulation of the n-3 polyunsaturated fatty acid composition of avian eggs and meat. World's Poultry Sci. J., 53, 1997, 155-183.
• [32] Lynch B.P., Kerry J. P.: Utilizing diet to incorporate bioactive compounds and improve the nutritional quality of muscle foods. W: "Antioxidants in Muscle Foods", str. 455-480 [E. Decker, C. Faustman, C.J. Lopez-Bote, Wyd.]. New York: John Wiley & Sons, Inc. Publ., 2000.
• [33] Mitsumoto M.: Dietary delivery versus exogenous addition of antioxidants. W: "Antioxidants in Muscle Foods", str. 315-343 [E. Decker, C. Faustman, C.J. Lopez-Bote, Wyd.]. New York: John Wiley & Sons, Inc. Publ., 2000.
• [34] Murphy J.J., Connolly J.F., McNeill G.P.: Effects on milk fat composition and cow performance of feeding concentrates containing full rapeseed and maize distillers grains in grass-silage based diets. Livest. Prod. Sci., 44, 1995, 1-11.
• [35] Noakes M., Nestel P.J., Clifton P.M.: Modifying the fatty acid profile of dairy products through feedlot technology lowers plasma cholesterol of humans consuming the products. Am. J. Clin. Nutr., 63, 1996, 42-46.
• [36] O'Donell J.A.: Future of milk fat modification by production or processing: integration of nutrition, food science, and animal science. J. Dairy Sci., 76, 1993, 1797-801.
• [37] Oh S.Y., Ryue J., Hsieh C.H., Bell D. E.: Eggs enriched in tn-3 fatty acids and alterations in lipid concentrations in plasma and lipoproteins and in blood pressure. Am. J. Clin. Nutr., 54, 1991, 689-695.
• [38] Ostrowska E., Muralitharan M., Cross R., Bauman D., Dunshea F.: Dietary conjugated linoleic acids increase lean tissue and decrease fat deposition in growing pigs. J. Nutr., 129, 1999, 2037-2042.
• [39] Overland M., Taugbol O., Haug A., Sundstol E.: Effect of fish oil on growth performance, carcass characteristics, sensory parameters, and fatty acid composition in pigs. Acta Agric. Scand. Sect. A, Anim. Sci., 46, 1996, 11-17.
• [40] Qi G.H., Sim J.S.: Natural tocopherol enrichment and its effect in n-3 fatty acid modified chicken eggs. J. Agric Food Chem., 46, 1998, 1920-1926.
• [41] Parodi P.W.: Conjugated linoleic acid and other anticarcinogenic agents of bovine milk fat. J. Dairy Res., 82, 1999, 1339-1349.
• [42] Pisulewski P.M., Kaminski J., Kowalski Z.M.: Mleko w żywieniu człowieka modyfikowanie jego składu pod kątem współczesnych zaleceń żywieniowych. Żyw. Człow. Met., 24. 1997, 103-120.
• [43] Pisulewski P., Szymczyk B., Hanczakowski P., Szczurek W.: Sprzężony kwas linolowy (SKL) jako składnik funkcjonalny żywności pochodzenia zwierzęcego. Post. Nauk Roln., 6, 1999, 3-16.
• [44] Pisulewski P.: Wartość odżywcza jaj kurzych oraz współczesne metody jej kształtowania, w: "Jajczarstwo" praca zbiorowa pod redakcjąT. Trziszki, Wydaw. AR, Wrocław 2000, 189-217.
• [45] Pisulewski P., Kowalski Z., Szymczyk B.: Żywieniowe metody modyfikowania składu i kształtowania właściwości funkcjonalnych produktów pochodzenia zwierzęcego (mleka, mięsa i jaj). Post. Nauk Roln., 2, 2001, 59-72.
• [46] Roberfroid M.: Concepts and strategy of functional food science: the European perspective. Am. J. Clin. Nutr., 71, 2000, 1660-64.
• [47] Ryś R., Kuchta M., Koreleski J., Zegarek Z.: Wpływ czynników żywieniowych na zawartość cholesterolu w żółtku jaja kury. Roczn. Nauk Zoot., 23, 2, 1996, 167-186.
• [48] Sandstróm B., Bugel S., Lauridsen Ch., Nielsen F., Jensen C., Skibsted L.: Cholesterol-lowering potential in human subjects of fat from pigs fed rapeseed oil. Br. J. Nutr., 84, 2000, 143-150.
• [49] Schaefer E.J.: Effects of dietary fatty acids on lipoproteins and cardiovascular disease risk: summary. Am. J. Clin. Nutr., 65, 1997, 1655-6.
• [50] Schwarz F.J., Augustini C., Timm M., Kirchgessner M., Steinhart H.: Effect of vitamin E on atocopherol concentration in different tissues and oxidative stability of bull beef. Livest. Prod. Sci., 56, 1998, 165-171.
• [51] Stewart J.W., Kaplan M.L., Beitz D.C.: Pork with a high content of polyunsaturated fatty acids lowers LDL cholesterol in women. Am. J. Clin., 74, 2001, 179-187.
• [52] Szymczyk B., Pisulewski P.M., Szczurek W., Hanczakowski P.: The effects of feeding conjugated linoleic acids (CLA) on rat growth performance, serum lipoproteins and subsequent lipid composition of selected rat tissues. J. Sci: Food Agric., 80, 2000, 1553-1558.
• [53] Szymczyk B., Pisulewski P., Szczurek W., Hanczakowski P.: Effects of conjugated linoleic acid on growth performance, feed conversion efficiency, and subsequent carcass quality in broiler chickens. Br. J. Nutr., 85, 2001, 465-473.
• [54] Szymczyk B., Pisulewski P.: Feeding conjugated linoleic acid - enriched egg yolks alters serum lipid profile in adult rats. 1st. International Conference on Conjugated Linoleic Acid (CLA), Alesund, Norway 2001, 63-64.
• [55] Trziszka T.: Nowe metody doskonalenia i przetwarzania treści jaj spożywczych. Zesz. Nauk AR w Wrocławiu. Techn. Żywn., 328, 1998, 125-136.
• [56] Van Elswyk M.E.: Comparison of n-3 fatty acid sources in laying hen rations for improvement of whole egg nutritional quality: a review. Br. J. Nutr., 78 (Suppl. 1): 1997, 61-69.
• [57] Wiewióra W., Brzóska F., Brzóska B., Michalec-Dobija J.: Zawartość selenu w mleku i we krwi krów zależnie od poziomu selenu w dawce pokarmowej. W: "Związki mineralne w żywieniu zwierząt", str. 183-188 [F. Brzóska, Wyd.], Kraków, Instytut Zootechniki, 1998.
• [58] Wiseman J., Agunbiade JA .: The influence of changes in dietary fat and oils on fatty acid profiles of carcass fat in finishing pigs. Livest. Prod. Sci., 54, 1998, 217-227.
• [59] Wenk C., Leonhardt M., Scheeder M.: Monogastric nutrition and potential for improving muscle quality. W: "Antioxidants in Muscle Foods", str. 199-227 [E. Decker, C. Faustman, C.J. Lopez-Bote, Wyd.]. New York: John Wiley & Sons, Inc. Publ., 2000.