Gwarancje wolności sumienia i wyznania (kilka uwag na marginesie ustawy z 17 maja 1989 roku)

• Autorzy: Witold Brodziński

Warianty tytułu

Guaranty of Freedom of Conscience and Religion

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem analizy uczyniłem postanowienia ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Wstęp do ustawy o gwarancjach, w którym ustawodawca odwołał się do norm konstytucyjnych, aktów praw a między- narodowego świadczy o zamiarach (ustawodawcy) potraktowania ustawy jako zbioru przepisów o znaczeniu reguł uniwersalnych. Charakterystyczna jest także systematyka wewnętrzna ustawy, która składa się z czterech działów. Postanowienia pierwszego zawierają system gwarancji instytucjonalno-prawnych, umożliwiających każdej jednostce swobodne wyznawanie takiej czy innej religii bądź niewyznawanie żadnej. W kolejnych działach wolność sumienia i wyznania ujęta została z pozycji związków wyznaniowych. W tym aspekcie polega "na przyznaniu obywatelowi pełnego prawa do swobodnego wykonywania czynności religijnych w ram ach obowiązującego w państwie porządku prawnego oraz na wyposażeniu go przez państwo we wszystkie uprawnienia korporacyjne" 1. Czwarty dział ustawy zawiera przepisy przejściowe i końcowe. Wolność sumienia i wyznania jest rozpatrywana tak z pozycji jednostki, jak i z pozycji kościoła lub innego związku wyznaniowego. W tej też kolejności, przyjmując systematykę ustawy, pragnę przedstawić system gwarancji wolności sumienia i wyznania. (fragment tekstu)

EN

The Act o f 17th May 1989 concerning guaranty of freedom of conscience and religion is particularly important for the realization of the rights of individuals. It has settled a system of quaranty of freedom of conscience and religion, and has determined the principles nad limits of state intervention in the realization of individual's freedom of conscience and religion. The preamble to the Act concerning guaranties, where the legislator refers to constitutional norms and regulations of international law, may mean that the Act was intended to be a collection of regulations of universal importance. The provisions of Chapter 1 include a system of institutional legal guaranties allowing every individual to confess any religion or none. To secure the individual a freedom in matters of religion, the freedom of conscience must be extended by the freedom to demonstrate the individual's relation to religion, and a freedom of behaviour according to his beliefs. Therefore in the subsequent Chapters freedom of conscience and religion has been presented from the point of view of religious unions. In this aspect it means to grant the citizen full rights of free exercise of religious practice within the legal order of the country, and to provide him by the state with all corporative rights. The existing legal solutions, however, call for some critical remarks. Objections should be raised to the too general regulation of the problems of freedom of conscience and religion in the Constitution of 1952. Also the method of positive determination of the limits of freedom of conscience and religion, adopted by the Act concerning guaranty, is controversial. In the author's opinion at least an attempt should be made to determine what is not covered by the term "freedom of conscience and religion" . Besides, the part of the Act referring to relations between the churches (religious unions) and the Religious Denominations Office became outdated and must be amended possibly soon. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wolność; Wolność religijna; Gwarancja; Prawo

EN

Freedom; Religious freedom; Guarantee; Law

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 45
• Strony: 181-192

Twórcy

autor

Witold Brodziński

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. J. F. Godlewski, K. H. Jabłoński, Prawo a religia, Warszawa 1988, s. 37.
• 2. I. Kant, Metafizyczne elementy teorii prawa, [w:] M. Szyszkowska, U źródeł współczesnej filozofii prawa i filozofii człowieka, Warszawa 1972, s. 189.
• 3. W. Komarnicki, Polskie prawo publiczne. Geneza i system, Warszawa 1922, s. 573.
• 4. K. Krasowski, Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolite (studium historyczno-prawne) , Warszawa 1988, s. 57.
• 5. T. Langer, Państwo a związki wyznaniowe, [w:] Organizacja społeczeństwa socjalistycznego w Polsce, red. A. Łopatka, Warszawa-Poznań, 1971, s. 264.
• 6. J. Osuchowski, Prawo wyznaniowe RP 1918-1939, Warszawa 1967, s. 255.
• 7. M. Pietrzak, Prawo wyznaniowe, Warszawa 1979, s. 13.
• 8. M. Wierzbowski, Nowe prawo o stowarzyszeniach, "Państwo i Prawo" 1989, nr 7, s. 15.
• 9. J. Zakrzewska, M. Sobolewski, Wolność sumienia i wyznania, Warszawa 1963, s. 25.