Praca a jakość życia Polaków - zmiany w okresie pandemii COVID-19

• Autorzy: Anna Skórska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pandemia COVID-19 spowodowała wiele zmian we wszystkich sferach życia człowieka, których spójne współistnienie wpływa na jego jakość. Nieoczekiwanie poczucie dobrostanu, zadowolenia z życia zostało zaburzone, a nowe okoliczności wymagały szybkich procesów dostosowawczych. Jednym z kluczowych aspektów jakości życia, które wymagało szybkiej reakcji, jest aktywność zawodowa, a szczególnie praca, która nie tylko stanowi podstawowe źródło dochodów, pozwalające na zaspokajanie różnych potrzeb konsumpcyjnych, ale także jest źródłem satysfakcji lub jej braku. Ze względu na pandemię COVID-19 i wdrażane w jej konsekwencji przez rządy poszczególnych krajów obostrzenia, tam gdzie było to możliwe, pracę zaczęto wykonywać w formie zdalnej. Wprowadzane niemal z dnia na dzień zmiany wymagały znacznej elastyczności zarówno ze strony pracodawców, jak i pracobiorców. Obok wielu korzyści z przyjętych rozwiązań, które pozwoliły m.in. na ograniczenie redukcji zatrudnienia, przyniosły one również wiele wyzwań. Jednym z nich było utrzymanie równowagi pomiędzy różnymi sferami życia zawodowego i pozazawodowego w tak wyjątkowych warunkach. Miejsce zamieszkania stało się bowiem dla wielu osób nie tylko miejscem pracy, ale także nauki i wypoczynku, a współdzielenie ograniczonej przestrzeni z innymi członkami gospodarstw domowych wymagało nie lada cierpliwości i sztuki kompromisu. Uwzględniając powyższe, celem głównym monografii jest przedstawienie znaczenia aktywności zawodowej, a szczególnie pracy zarobkowej, dla jakości życia Polaków. Ze względu na kompleksowość i złożoność oraz wielowymiarowość tych kategorii oraz ich wzajemne powiązania w opracowaniu skupiono się na następujących dziedzinowych polach obserwacji: warunkach pracy, czasie wolnym, sytuacji rodzinnej i życiowej, choć w różnym zakresie. Punktem odniesienia dla ich oceny były pozostałe kraje członkowskie UE.(fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Pandemia; Jakość życia; Życie zawodowe; Praca; Praca zdalna; Równowaga praca-życie; Dobrostan

EN

Pandemic; Quality of life; Professional life; Labour; Remote work; Work-Life Balance (WLB); Well-being

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2022
• Strony: 133

Twórcy

autor

Anna Skórska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Alkire S. (2010), Human Development: Definitions, Critiques, and Related Concepts, Background paper for the 2010 Human Development Report, OPHI Working Paper no. 36.
• Allardt E. (1993), Having, Loving, Being: An Alternative to the Swedish Model of Welfare Research [w:] The Quality of Life, eds. M.C. Nussbaum, A. Sen, World Institute for Development Economic Research Studies in Development Economics, Clarendon Press Oxford, Oxford, s. 88-94.
• Allen T.D., Herst D.E.L., Bruck C.S., Sutton M. (2000), Consequences Associated with Work-to-Family Conflict: A Review and Agenda for Future Research, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 5(2), s. 278-308.
• Alwin D.F. (1997), Feeling Thermometers vs. 7-point Scales, "Sociological Methods and Research", Vol. 25(3), s. 318-351.
• Amstad F.T., Meier L.L., Fasel U., Elfering A., Semmer N.K. (2011), A Meta-analysis of Work - Family Conflict and Various Outcomes with a Special Emphasis on Cross- -Domain Versus Matching-Domain Relations, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 16(2), s. 151-169.
• Argyle M. (2004), Psychologia szczęścia, Wyd. Astrum, Wrocław.
• Arora S., Kumari N. (2022), Imagining Benefits and Challenges for Future Hybrid Workplace to Enable Reentry for Women on Career Break, "International Journal of Networking and Virtual Organisations", Vol. 26(3), s. 231-248.
• Aryee S., Srinivas E.S., Tan H.H. (2005), Rhythms of Life: Antecedents and Outcomes of Work-Family Balance in Employed Parents, "Journal of Applied Psychology", Vol. 90(1), s. 132-146.
• Barnett R.C., Hyde J.S. (2001), Women, Men, Work, and Family: An Expansionist Theory, "American Psychologist", Vol. 56(10), s. 781-796.
• Belot M., Choi S., Jamison J.C., Papageorge N.W., Tripodi E., van den Broek-Altenburg E. (2020), Six-Country Survey on COVID-19, IZA Institute of Labor Economics, Bonn.
• Berger-Schmitt R., Noll H.-H. (2000), Conceptual Framework and Structure of a European System of Indicators, Centre for Survey Research and Methodology, Social Indicators Department, Mannheim.
• Bińczyk E. (2015), Fantazja wiecznego bogacenia się a irracjonalność późnego kapitalizmu [w:] T. Jackson, Dobrobyt bez wzrostu. Ekonomia dla planety o ograniczonych możliwościach, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 7-21.
• Blanpain R., ed. (2007), European Framework Agreements and Telework: Law and Practice. A European and Comparative Study, Bulletin of Comparative Labour Relations 62, Kluwer Law International.
• Błoński K., Burlita A., Witek J., red. (2017), Pomiar jakości życia na poziomie lokalnym (na przykładzie powiatu wałeckiego), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Bombol M. (2009), Czas wolny a wyzwalanie postaw konsumpcyjnych [w:] Oblicza konsumpcjonizmu, red. B. Mróz, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Borys T. (2015), Typologia jakości życia i pomiar statystyczny, "Wiadomości Statystyczne", nr 7, s. 1-18.
• Bradley R.H., Corwyn R.F. (2004), Life Satisfaction among European American, African American, Chinese American, Mexican American, and Dominican American Adolescents, "International Journal of Behavioral Development", Vol. 28(5), s. 385-400.
• Brynjolfsson E., Horton J.J., Ozimek A., Rock D., Sharma G., TuYe H.-Y. (2020), Covid-19 and Remote Work: An Early Look at US Data, Working Paper 27344, NBER, http://www.nber.org/papers/w27344
• Brzeziński J. (1999), Metodologia badań psychologicznych, PWN, Warszawa.
• Burke R.J. (2004), Work and Family Integration, "Equal Opportunities International", Vol. 23(1-2), s. 1-5.
• Campbell A. (1976), Subjective Measures of Well-Being, "American Psychologist", Vol. 31(2), s. 117-124.
• Capgemini Research Institute (2021), The Future of Work. From Remote to Hybrid, www.capgemini.com
• Card D., Mas A., Moretti E., Saez E. (2012), Inequality at Work: The Effect of Peer Salaries on Job Satisfaction, "The American Economic Review", Vol. 102(6), s. 2981-3003.
• Carlson D.S., Grzywacz J.G., Zivnuska S. (2009), Is Work-Family Balance More Than Conflict and Enrichment? "Human Relations", Vol. 62(10), s. 1459-1486.
• Carlson D.S., Kacmar K.M., Wayne J.H., Grzywacz J.G. (2006), Measuring the Positive Side of the Work-Family Interface: Development and Validation of a Work-Family Enrichment Scale, "Journal of Vocational Behavior", Vol. 68(1), s. 131-164.
• Carlson S.D., Kacmar M.K., Williams J.L. (2000), Construction and Initial Validation of a Multidimensional Measure of Work-Family Conflict, "Journal of Vocational Behaviour", Vol. 56(2), s. 249-276.
• Cholbi M., Weber M., red. (2019), The Future of Work, Technology, and Basic Income, Taylor & Francis Group, New York, Routledge.
• Christoph B. (2010), The Relation Between Life Satisfaction and the Material Situation: A Re-Evaluation Using Alternative Measures, "Social Indicators Research", Vol. 98, s. 475-499.
• Churchill G., Peter P. (1984), Research Design Effects on the Reliability of Rating Scales - A Meta-Analysis, "Journal of Marketing Research", Vol. 21(4), s. 360-375.
• Cicchetti D.V., Showalter D., Tyrer P.J. (1985), The Effect of Number of Rating Scale Categories on Levels of Inter-Rater Reliability: A Monte-Carlo Investigation, "Applied Psychological Measurement", Vol. 9(1), s. 31-36.
• Clark S.C. (2000), Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance, "Human Relations", Vol. 53(6), s. 747-770.
• Clutterbuck D. (2005), Równowaga między życiem zawodowym a osobistym, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Cox E.P. (1980), The Optimal Number of Response Alternatives for a Scale: A Review, "Journal of Marketing Research", Vol. 17(4), s. 407-422.
• Czapiński J., Panek T., red. (2015), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
• Czerepaniak-Walczak M. (2007), Od próżniaczenia do zniewolenia - w poszukiwaniu dyskursów czasu wolnego [w:] Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 2, red. E. Marynowicz-Hetka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 219-236.
• Dalkey N.C., Rourke D.L. (1972), The Delphi Procedure and Rating Quality of Life Factors, University of California, Los Angeles.
• Dex S., Bond S. (2005), Measuring Work-Life Balance and its Covariates, "Work Employment & Society", Vol. 91(3), s. 627-637.
• Diener E. (1984), Subjective Well-Being, "Psychological Bulletin", Vol. 95(3), s. 542-575.
• Diener E., Emmons R.A., Larsen R.J., Griffin S. (1985), The Satisfaction with Life Scale, "Journal of Personality Assessment", Vol. 49, s. 71-75.
• Dolot A. (2020), Wpływ pandemii COVID-19 na pracę zdalną - perspektywa pracownika, "e-mentor", Vol. 1(83), s. 35-43.
• Dorio J.M., Klein R.H., Allen T.D. (2008), Work-Related Outcomes of the Work-Family Interface: Why Organizations Should Care [w:] Handbook of Work-familyIntegration: Research, Theory and Best Practices, eds. K. Korabik, D.S. Lego, D.L. Whitehead, Elsevier, s. 157-176, https://doi.org/10.1016/B978-012372574-5.50003-X\
• Dumazedier J. (1960), Current Problems of the Sociology of Leisure, "International Social Science Journal", Vol. 12(4), s. 522-531.
• Dumazedier J. (1974), Sociology of Leisure, Elsevier, Amsterdam.
• Edlund J. (2007), The Work-Family Time Squeeze: Conflicting Demands of Paid and Unpaid Work Among Working Couples in 29 Countries, "International Journal of Comparative Sociology", Vol. 48(6), s. 451-480.
• Edmondson D.R. (2005), Likert Scales - A History, "Charm Magazine", Vol. 12, s. 127-133.
• Eurofound and ILO (2017), Working Anytime, Anywhere: The Effects on the World of Work, Publications of the Office of the European Union and the International Labour Office, Luxembourg/Geneva.
• Eurofound (2020a), Living, Working and Covid-19, COVID-19 series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Eurofound (2020b), Living, Working and COVID-19: Methodological Annex to Round 1, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Eurofound (2020c), Telework and ICT-Based Mobile Work: Flexible Working in The Digital Age. New Forms of Employment Series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Eurofound (2021a), COVID-19: Implications for Employment and Working Life, COVID-19 series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Eurofound (2021b), Right to Disconnect. Exploring Company Practices, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Faragher E.B., Cass M., Cooper C.L. (2005), The Relationship Between Job Satisfaction and Health: A Meta-Analysis, "Occupational and Environmental Medicine", Vol. 62(2), s. 105-112.
• Felce D., Perry J. (1995), Quality of Life: Its Definition and Measurement, "Research in Development Disabilities", Vol. 16(1), s. 51-74.
• Felstead A., Jewson N., Phizacklea A., Walters S. (2002), Opportunities to Work at Home in the Context of Work-Life Balance, "Human Resource Management Journal", Vol. 12(1), s. 54-76.
• Felstead A., Henseke G. (2017), Assessing the Growth of Remote Working and its Consequences for Effort, Well-Being and Work-Life Balance, "New Technology, Work and Employment", Vol. 32(3), s. 195-212.
• Ferguson M., Carlson D., Zivnuska S., Whitten D. (2012), Support at Work and Home: The Path to Satisfaction Through Balance, "Journal of Vocational Behavior", Vol. 80(2), s. 299-307.
• Fergusson D., McLeod G., Horwood L., Swain N., Chapple S., Poulton R. (2015), Life Satisfaction and Mental Health Problems (18 to 35 years), "Psychological Medicine", Vol. 45(11), s. 2427-2436.
• Fernandez-Crehuet J.M., Gimenez-Nadal I., Reyes Recio L.E. (2016), The National Work-Life Balance Index©: The European Case, "Social Indicators Research", Vol. 128(1), s. 341-359.
• Framework Agreement on Telework (2002), ETUC, UNICE-UEAPME and CEEP Brussels.
• Frone M.R. (2003), Work-Family Balance [w:] Handbook of Occupational Health Psychology, eds. J.C. Quick, L.E. Tetrick, American Psychological Association, Washington, s. 143-162.
• Frone M.R., Russell M., Cooper M.L. (1992), Prevalence of work-Family Conflict: Are Work and Family Boundaries Asymmetrically Permeable? "Journal of Organizational Behavior", Vol. 13(7), s. 723-729.
• Frone M.R., Yardley J.K. (1996), Workplace Family-Supportive Programmes: Predictors of Employed Parents' Importance Ratings, "Journal of Occupational and Organizational Psychology", Vol. 69(4), s. 351-366.
• Future Business Institute (2021), Report. Praca zdalna - rewolucja, która się przyjęła teraz czas na zmiany, Future Business Institute, Warsaw.
• Gagacka M. (2007), Czas wolny studentów - preferencje i uwarunkowania [w:] Czas wolny - uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze, red. K. Ciżkowicz, M. Sobczak, Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz.
• Global Workplace Analytics (2020), Work-at-Home After Covid-19-Our Forecast, https://globalworkplaceanalytics.com/work-at-home-after-covid-19-our-forecast (dostęp: 22.01.2022).
• Goode W.J. (1960), A Theory of Role Strain, "American Sociological Review", Vol. 25(4), s. 483-496.
• Google (2020), https://www.cnbc.com/2020/09/23/google-ceo-sundar-pichai-consideringhybrid- work-from-home-models.html (dostęp: 16.01.2022).
• Grandey A.A., Cropanzano R. (1999), The Conservation of Resources Model Applied to Work-Family Conflict and Strain, "Journal of Vocational Behavior", Vol. 54(2), s. 350-370.
• Greenhaus J.H., Allen T.D. (2010), Work-Family Balance: A Review and Extension of the Literature [w:] Handbook of Occupational Health Psychology (2nd ed.), eds. L. Tetrick, J.C. Quick, American Psychological Association, Washington, s. 165-183.
• Greenhaus J.H., Allen T.D., Spector P.E. (2006), Health Consequences of Work-Family Conflict: The Dark Side of the Work-Family Interface [w:] Research in Occupational Stress and Well-Being, Vol. 5, eds. P.L. Perrewe, D.C. Ganste, JAIPress/ Elsevier, Oxford, s. 61-99.
• Greenhaus J.H., Beutell N.J. (1985), Sources of Conflict Between Work and Family Roles, "Academy of Management Review", Vol. 10(1), s. 76-88.
• Greenhaus J.H., Collins M.K., Shaw D.J. (2003), The Relation Between Work-Family Balance and Quality of Life, "Journal of Vocational Behaviour", Vol. 63(3), s. 510-531.
• Greenhaus J.H., Powell G.N. (2006), When Work and Family Are Allies: A Theory of Work-Family Enrichment, "Academy of Management Review", Vol. 31(1), s. 72-92.
• Grzega U. (2012), Poziom życia ludności w Polsce - determinanty i zróżnicowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Grzywacz J.G., Carlson D.S. (2007), Conceptualizing Work-Family Balance: Implications for Practice and Research, "Advances in Developing Human Resources", Vol. 9(4), s. 455-471.
• Grzywacz J.G., Marks N.F. (2000), Reconceptualizing the Work-Family Interface: An Ecological Perspective on the Correlates of Positive and Negative Spillover Between Work and Family, "Journal of Occupational Health Psychology", Vol. 5(1), s. 111-118.
• GUS (2017), Jakość z życia w Polsce. Edycja 2017, GUS, Warszawa.
• GUS (2020), Jakość życia i kapitał społeczny w Polsce. Wyniki Badania spójności społecznej 2018, GUS, Warszawa.
• GUS (2021), Ku lepszemu życiu, GUS, Warszawa.
• Haddon L., Brynin M. (2005), The Character of Telework and the Characteristics of Teleworkers, "New Technology, Work and Employment", Vol. 20(1), s. 34-46.
• Halpern D.F. (2005), Psychology at the Intersection of Work and Family: Recommendations for Employers, Working Families, and Policymakers, "American Psychologist", Vol. 60(5), s. 397-409.
• Hammer L.B., Kossek E.E., Anger W.K., Bodner T., Zimmerman K. (2011), Clarifying Work-Family Intervention Processes: The Roles of Work-Family Conflict and Family Supportive Supervisor Behaviors, "Journal of Applied Psychology", Vol. 96(1), s. 134-150.
• Harter J.K., Schmidt F.L., Keyes C.L.M. (2002), Well-Being in the Workplace and its Relationship to Business Outcomes: A Review of the Gallup Studies [w:] Flourishing: Positive Psychology and the Life Well-Lived, eds. C.L.M. Keyes, J. Haidt, American Psychological Association, Washington, s. 205-224.
• Hill E.J., Hawkins A.J., Ferris M., Weitzman M. (2001), Finding an Extra Day a Week: The Positive Influence of Perceived Job Flexibility on Work and Family Life Balance, "Family Relations", Vol. 50(1), s. 49-58.
• Hobfoll S. (1989), Conservation of Resources: A New Attempt at Conceptualizing Stress, "American Psychologist", Vol. 44(3), s. 513-524.
• Hughes D., Galinsky E. (1988), Balancing Work and Family Lives: Research and Corporate Applications [w:] Maternal Employment and Children's Development: Longitudinal Research, eds. A.E. Gottfried, A.W. Gottfried, s. 233-268.
• ILO (2020), Defining and Measuring Remote Work, Telework, Work at Home and Home-Based Work, ILO policy brief.
• Jacobs J.A., Gerson K. (2008), Overworked Individuals or Overworked Families? "Work and Occupations", Vol. 28(1), s. 40-63.
• Judge T.A., Watanabe S. (1993), Another Look at the Job Satisfaction-Life Satisfaction Relationship, "Journal of Applied Psychology", Vol. 78(6), s. 939-948.
• Karasek R. (1979), Job Demands, Job Decision Latitude, and Mental Strain. Implications for Job Redesign, "Administrative Science Quarterly, Vol. 24(2), s. 285-307.
• Kędzior Z. (2003), Metodologiczne aspekty badania jakości życia [w:] Jakość życia w regionie, red. J. Karwowski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• Kinnunen U., Feldt T., Geurts S., Pulkkinen L. (2006), Types of Work-Family Interface: Well-Being Correlates of Negative and Positive Spillover Between Work and Family, "Scandinavian Journal of Psychology", Vol. 47(2), s. 149-162.
• Kirchmeyer C. (2000), Work-Life Initiatives: Greed or Benevolence Regarding Workers Time [w:] Trends in Organizational Behavior, red. C.L. Cooper, D.M. Rousseau, Wiley, Chichester.
• Kleiber D.A. (2000), The Neglect of Relaxation, "Journal of Leisure Research", Vol. 32(1), s. 82-86.
• Kossek E.E. (2016), Managing Work-Life Boundaries in the Digital Age, "Organizational Dynamics", Vol. 45(3), s. 258-270.
• Kot S.M. (2004), Z punktu widzenia ekonomisty teoretyka. Dobrobyt [w:] Dobrobyt społeczny, nierówności i sprawiedliwość dystrybutywna, red. S.M. Kot, A. Malawski, A. Węgrzycki, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Krantz-Kentkrantz R.M. (2019), Where Did Workers Perform Their Jobs in the Early 21st Century? "Monthly Labor Review", 2019, s. 1-10.
• Kwilecka M., Brożek Z. (2007), Bezpośrednie funkcje rekreacji, Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
• Lambert S.J., Haley-Lock A. (2004), The Organizational Stratification of Opportunities for Work-Life Balance: Addressing Issues of Equality and Social Justice in the Workplace, "Community, Work, and Family", Vol. 7(2), s. 179-195.
• Land K.C., Michalos A.C., Sirgy M.J., red. (2012), Handbook of Social Indicators and Quality of Life Research, Springer, New York.
• Lee N., Zvonkovic A.M., Crawford D.W. (2013), The Impact of Work Family Conflict and Facilitation on Women's Perceptions of Role Balance, "Journal of Family Issues", Vol. 20(10), s. 1-23.
• Leśniak G.J. (2020), Śledzić czy ufać - praca zdalna stawia przed pracodawcami nowe dylematy, https://www.prawo.pl/kadry/sledzenie-monitorowanie-pracy-zdalnej-pra cownikow,503735.html (dostęp: 26.12.2021).
• Lewis S. (2003), The Integration of Paid Work and the Rest of Life: Is Post-industrial Work the New Leisure? "Leisure Studies", Vol. 22(4), s. 343-355.
• Lister K., Harnish T. (2019), Telework and its Effects in the United States [w:] Telework in the 21st Century An Evolutionary Perspective, The ILO Future of Work series, ed. J.C. Messenger, International Labour Office, Geneva, Switzerland, s. 132-163.
• Lloyd K.M., Auld Ch.J. (2002), The Role of Leisure in Determining Quality of Life: Issues of Content and Measurement, "Social Indicators Research: An International and Interdisciplinary Journal for Quality-of-Life Measurement", Vol. 57(1), s. 43-71.
• Lombardo P., Jones W., Wang L. i in. (2018), The Fundamental Association Between Mental Health and Life Satisfaction: Results from Successive Waves of a Canadian National Survey, "BMC Public Health", Vol. 18(1).
• Lund S., Madgavkar A., Manyika J., Smit S. (2020), What's Next for Remote Work: An Analysis of 2,000 Tasks, 800 Jobs, and Nine Countries, https://www.mckinsey. com/featured-insights/future-of-work/whats-next-for-remote-work-an-analysis-of- 2000-tasks-800-jobs-and-nine-countries (dostęp: 17.09.2021).
• Maertz C.P., Boyar S.L. (2011), Work-Family Conflict, Enrichment, and Balance Under 'Levels' and 'Episode' Approaches, "Journal of Management", Vol. 37(1), s. 68-98.
• Malina A. (2008), Przestrzenno-czasowa analiza rynku pracy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Manpower Group (2022), Zdalnie czy w siedzibie firmy? Plany pracodawców dotyczące modelu pracy w I kwartale 2022 roku, https://www.manpowergroup.pl/raportyrynku- pracy
• Marks S. (1977), Multiple Roles and Role Strain: Some Notes on Human Energy, Time, and Commitment, "American Sociological Review", Vol. 42(6), s. 921-936.
• Milkie M.A., Peltola P. (1999), Playing All the Roles: Gender and the Work Family Balancing Act, "Journal of Marriage and Family", Vol. 61(2), s. 476-490.
• Netemeyer R.G., Boles J.S., McMurrian R. (1996), Development and Validation of Work-Family Conflict and Family-Work Conflict Scales, "Journal of Applied Psychology", Vol. 81(4), s. 400-410.
• Neulinger J. (1981), The Psychology of Leisure, McGraw-Hill, New York.
• OECD (2001), Balancing Work and Family Life: Helping Parents Into Paid Employment, Chapter 4. Employment Outlook.
• OECD (2013), OECD Guidelines on Measuring Subjective Well-being, OECD Publishing.
• Omran S. (2016), Work-Family Balance Dilemma Among Employed Parents (An Empirical Study), "IJBED", Vol. 4(1), s. 31-46.
• Osika G. (2018), Jakość życia jako wskaźnik rozwoju społecznego. Analiza mierników, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie", z. 123, s. 355-370.
• Owsiński J.W., Tarchalski T. (2008), Pomiar jakości życia. Uwagi na marginesie pewnego rankingu, "Zeszyty Naukowe Wydziału Informatycznych Technik Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania, Współczesne Problemy Zarządzania", nr 1, s. 59-96.
• Palmer M., Rose D., Sanders M., Randle F. (2012), Conflict Between Work and Family Among New Zealand Teachers with Dependent Children, "Teaching and Teacher Education", Vol. 28(7), s. 1049-1058.
• Payne A., Phillips N. (2011), Rozwój, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Pilch T. (1995), Zasady badań pedagogicznych, Żak, Warszawa.
• Pleck J.H., Staines G.L., Lang L. (1980), Conflicts Between Work and Family, "Monthly Labor Review", Vol. 103(3), s. 29-31.
• Rabenda-Bajkowska L. (1979), Jakość życia w koncepcjach teoretycznych i w badaniach, "Studia Socjologiczne", Vol. 3(74), s. 135-149.
• Raport EY (2021), Organizacja pracy w czasie pandemii. Wyzwania dla HR w 2021. Praca hybrydowa - mierzenie efektywności - nowa polityka wynagrodzeń i świadczeń pozapłacowych.
• Rutkowski J. (1987), Jakość życia. Koncepcja i projekt badania, "Z Prac Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych", z. 162, GUS, Warszawa.
• Saltzstein A.L., Ting Y., Saltzstein G. (2001), Work-Family Balance and Job Satisfaction: The Impact of Family-Friendly Policies on Attitudes of Federal Government Employees, "Public Administration Review", Vol. 61(4), s. 452-467.
• Satyanarayana P., Narender K. (2008), From Work-Family Conflicts to Psychological Stress, Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Proposed Integrative Model, "Journal of Organizational Culture, Communications and Conflict", Vol. 2(12), s. 49-63.
• Sączewska-Piotrowska A. (2021), Economic Factors Influencing the Health Behavior Changes During COVID-19 Pandemic. Multiple Correspondence Analysis Results, "Procedia Computer Science", Vol. 192, s. 2522-2530.
• Seligman M.E.P. (2002), Authentic Happiness: Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment, Free Press/Simon and Schuster, New York.
• Seligman M.E.P., Parks A.C., Steen T. (2004), A Balanced Psychology and Full Life, "Philosophical Transactions of the Royal Society B", Vol. 359, s. 1379-1381.
• Schieman S., Badawy P.J., Milkie M.A., Bierman A. (2021), Work-Life Conflict During the COVID-19 Pandemic, "Sociological Research for a Dynamic World", Vol. 7, s. 1-19.
• Schulz D.P., Schulz S.E. (2002), Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sieber S.D. (1974), Toward a Theory of Role Accumulation, "American Sociological Review", Vol. 39(4), s. 567-578.
• Silverman D. (2007), Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Skórska A. (2012), Praca i jej znaczenie we współczesnym świecie - wybrane problemy [w:] Problemy współczesnej ekonomii, red. U. Zagóra-Jonszta, A. Skórska, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 171-185.
• Skórska A. (2014), Praca w gospodarce postindustrialnej - zatrudnienie w sektorze usług w Polsce [w:] Polityka społeczna wobec przemian demograficznych, red. A. Rączaszek, W. Koczur, "Studia Ekonomiczne", nr 167, Uniwersytet Ekonomiczny, Katowice, s. 249-258.
• Skórska A. (2015), Employment or Underemployment in the Context of "Europe 2020" Strategy Implementation, "Ekonomia XXI Wieku", nr 4(8), s. 30-46.
• Skórska A. (2016), Rynek pracy. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Skórska A. (2018), The Aging Workforce as the Challenge for Sustainable Development [w:] Proceedings of 18thInternational Joint Conference Central and Eastern Europe in the Changing Business Environment, Oeconomica Publishing House, University of Economics, Prague, s. 394-404.
• Skórska (2019), Is WLB important for the generation Y? [w:] Economic and Social Development 38th International Scientific Conference on Economic and Social Development - Sustainability from an Economic and Social Perspective, ed. K. Hammes, M. Machrafi, A. Samodol, Rabat, s. 160-169.
• Skórska A. (2021a), Remote Work and Work-Family Balance During the Covid-19 Pandemic, 15th International Scientific Conference - Analysis of International Relations 2021. Methods and Models of Regional Development, ed. W. Szkutnik, A. Sączewska-Piotrowska, M. Hadaś-Dyduch, J. Acedański, Publishing House of the University of Economics in Katowice, s. 154-162.
• Skórska A. (2021b), Równowaga między pracą i życiem pozazawodowym - wyzwanie dla pracujących rodziców [w:] Internacjonalne relacje we współczesnym świecie, red. M. Balcerowicz-Szkutnik, A. Sączewska-Piotrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice, s. 126-140.
• Skórska A. (2021c), Work-Family Balance During the COVID-19 Pandemic, Proceedings of the 15th Economics & Finance Conference, ed. K. Cermakova, S. Mozayeni, E. Hromada, International Institute of Social and Economic Sciences, Prague, s. 157-168, https://iises.net/proceedings/15th-economics-finance-conference-prague/ table-of-content
• Skórska A. (2022), Life Satisfaction During the COVID-19 Pandemic, 16th International Scientific Conference - Analysis of International Relations 2022. Methods and Models of Regional Development, eds. W. Szkutnik, A. Sączewska-Piotrowska, M. Hadaś-Dyduch, J. Acedański, Publishing House of the University of Economics in Katowice, s. 17-29.
• Słaby T. (2007), Poziom i jakość życia [w:] Statystyka społeczna, red. T. Panek, A. Szulc, PWE, Warszawa, s. 99-130.
• Snape R., Haworth J., McHugh S., Carson J. (2017), Leisure in a Post-Work Society, "World Leisure Journal", Vol. 59(3), s. 184-194.
• Sompolska-Rzechuła A. (2013), Jakość życia jako kategoria ekonomiczna, "Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeconomica" Vol. 301(71), s. 127-140.
• Sostero M., Milasi S., Hurley J., Fernández-Macías E., Bisello M. (2020), Teleworkability and the COVID-19 Crisis: A New Digital Divide? European Commission, Seville.
• Spiers A., Walker G.J. (2009), The Effects of Ethnicity and Leisure Satisfaction on Happiness, Peacefulness, and Quality of Life, "Leisure Sciences", Vol. 31(1), s. 84-99.
• Stiglitz J.E., Sen A., Fitoussi J.P. (2013), Błąd pomiaru. Dlaczego PKB niewystarcza, Raport Komisji ds. Pomiaru Wydajności Ekonomicznej i Postępu Społecznego, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Sturges J., Guest D. (2004), Working to Live or Living to Work? Work/Life Balance Early in the Career, "Human Resource Management Journal", Vol. 14(4), s. 5-20.
• Szczepański J. (1961), Uwagi o przedmiocie i zadaniach socjologii pracy [w:] Jak pracuje człowiek. Z badań polskich psychologów, socjologów i ekonomistów, red. B. Biegeleisen-Żelazowski, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Tarka P. (2015), Własności 5 i 7-stopniowej skali Likerta w kontekście normalizacji zmiennych metodą Kaufmana i Rousseeuwa, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 358, s. 286-295.
• The World Health Organization quality of life assessment (WHOQOL) (1995), Position paper from the World Health Organization, "Social Science & Medicine", Vol. 41(10), s. 1403-1409.
• Trzebiatowski J. (2011), Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych - systematyzacja ujęć definicyjnych, "Hygeia Public Health", Vol. 46(1), s. 25-31.
• Van Praag B.M.S., Ferrer-i-Carbonell A. (2004), Happiness Quantified: A Satisfaction Calculus Approach, Oxford University Press.
• Van Praag B.M.S., Frijters P., Ferrer-i-Carbonell A. (2003), The Anatomy of Subjective Well-Being, "Journal of Economic Behavior & Organization", Vol. 51(1), s. 29-49.
• Veal A.J. (2019), Joffre Dumazedier and the definition of leisure, "Loisir et Société/ Society and Leisure", Vol. 42(2), s. 187-200.
• Veenhoven R. (1996), The Study of Life-Satisfaction, Eötvös University Press, http:// hdl.handle.net/1765/16311
• Vennhoven R. (2000), The Four Qualities of Life - Ordering Concepts and Measures of the Good Life, "Journal of Happiness Studies", Vol. 1(1), s. 1-39.
• Voydanoff P. (2004), The Effects of Work Demands and Resources on Work-To-Family Conflict and Facilitation, "Journal of Marriage and Family", Vol. 66(2), s. 398-412.
• Warr P. (2008), Work Values: Same Demographic and Cultural Correlates, "Journal of Occupational and Organizational Psychology", Vol. 81(4), s. 751-775.
• Wayne J.H., Grzywacz J.G., Carlson D.S., Kacmar K.M. (2007), Work-Family Facilitation: A Theoretical Explanation and Model of Primary Antecedents and Consequences, "Human Resource Management Review", Vol. 17(1), s. 63-76.
• White J.M. (1999), Work-Family Stage and Satisfaction with Work-Family Balance, "Journal of Comparative Family Studies", Vol. 30(2), s. 163-175.
• White M., Hill S., McGovern P., Mills C., Smeaton D. (2003), 'High-Performance' Management Practices, Working Hours and Work-Life Balance, "British Journal of Industrial Relations", Vol. 41(2), s. 175-195.
• Wijngaards I., King O.C., Burger M.J. (2022), Worker Well-Being: What it Is, and How It Should Be Measured, "Applied Research Quality Life", Vol. 17, s. 795-832.
• Winiarski R. (2011), Wprowadzenie do zagadnień rekreacji i czasu wolnego [w:] Rekreacja i czas wolny, red. R. Winiarski, Oficyna Wydawnicza "Łośgraf", Warszawa, s. 13-28.
• Winslow S. (2005), Work-Family Conflict, Gender, and Parenthood, 1977-1997, "Journal of Family Issues", Vol. 26(6), s. 727-755.
• Wnuk M., Zielonka D., Purandare B., Kaniewski A., Klimberg A., Ulatowska-Szostak E., Palicka E., Zarzycki A., Kaminiarz E. (2013), Przegląd koncepcji jakości życia w naukach społecznych, "Hygeia Public Health", nr 48(1), s. 10-16.
• Wnuk-Lipiński E. (1972), Praca i wypoczynek w budżecie czasu, Ossolineum, Wrocław- -Warszawa-Kraków.
• Wroczyński R. (1974), Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa.
• Wróbel P., Jendza D. (2018), Telepraca - regulacje prawne a praktyka rynku pracy, "e-mentor, nr 3(75), s. 56-62.
• Wudarzewski G. (2013), Satysfakcja z pracy - konceptualizacja pojęcia w świetle badań literaturowych, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu", nr 5(37), s. 323-344.
• Yang E., Kim Y., Hong S. (2021), Does Working from Home Work? Experience of Working from Home and the Value of Hybrid Workplace Post-COVID-19, "Journal of Corporate Real Estate", ahead-of-print.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 20 czerwca 2019 r. 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów.
• Parlament Europejski (2021a), Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 stycznia 2021 r. zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie prawa do bycia offline, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0021_PL.html (dostęp: 28.11.2021).
• Parlament Europejski (2021b), Dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy, https://eur-lex.europa.eu/legal-cotent/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32003L0088 (dostęp: 28.10.2021).
• Projekt ustawy z dnia 18 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UC118) https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianieustawy- kodeks-pracy-oraz-niektorych-innych-ustaw2
• Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (UD210) https://www.gov.pl/web/premier/ projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-kodeks-pracy-oraz-niektorych-innych-ustaw-po przedni-tytul-projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-kodeks-pracy-ustawy-o-rehabilita cji-zawodowej-i-spolecznej-oraz-zatrudnianiu-osob-niepelnosprawnych-oraz-usta wy-o-promocji-zatrudnienia-i-instytucjach-rynku-pracy2
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/127 z dnia 16 stycznia 2019 r. ustanawiające Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) i uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1365/75.
• Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. 2020, poz. 374.
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2007 nr 181 poz. 1288.
• (www1) https://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi (dostęp: 2.02.2022).
• (www2) www.oecd.org/betterlifeinitiative (dostęp: 14.03.2022).
• (www3) Quality of life indicators, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index. php/Quality_of_life_indicators (dostęp: 12.02.2022).
• (www4) https://ec.europa.eu/eurostat/web/quality-of-life/data (dostęp: 2.02.2022).
• (www5) https://worlddatabaseofhappiness.eur.nl/reports/reports-in-the-world-databaseof- happiness/ (dostęp: 7.04.2022).
• (www6) https://www.eurofound.europa.eu/pl/data/european-quality-of-life-survey (dostęp: 6.04.2022).
• (www7) https://ec.europa.eu/eurostat (dostęp: 9.04.2022).
• (www8) http://ec.europa.eu/eurostat/data/database (dostęp: 15.04.2022).
• (www9) https://www.eurofound.europa.eu/publications/blog/covid-19-fallout-takes-a-hi gher-toll-on-women-economically-and-domestically (dostęp: 6.05.2022).
• (www10) https://www.oecdbetterlifeindex.org/ (dostęp: 29.03.2022).
• (www11) https://www.eurofound.europa.eu/pl/data/covid-19/working-teleworking (dostęp: 12.05.2022).