Upskirting w prawie polskim, angielskim, walijskim i niemieckim. Karalność potajemnego filmowania pod ubraniem

• Autorzy: Michał Głuchowski

Warianty tytułu

Upskirting in Polish, English, Welsh and German Law: Penalisation of Secretly Taking Photographs or Videotaping Beneath Clothing

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Upskirting polega na fotografowaniu lub filmowaniu kobiet od dołu, pod spódnicą lub sukienką, zazwyczaj w sposób potajemny. Według polskiego prawa karnego to zachowanie jedynie w wyjątkowych przypadkach wypełnia znamiona utrwalania wizerunku nagiej osoby wg art. 191a § 1 k.k. Zazwyczaj możliwa jest jedynie odpowiedzialność wykroczeniowa na gruncie art. 51 § 1 k.w. albo art. 140 k.w. Natomiast liczne ustawodawstwa zagraniczne wprowadziły w ostatnich latach przepisy karne penalizujące upskirting - w tym Anglia, Walia i Niemcy. Analiza prawnoporównawcza ujawniła, że zakres zastosowania sekcji 67A angielskiej ustawy o przestępstwach seksualnych jest znacznie węższy niż w wypadku § 184k niemieckiego kodeksu karnego. Żadne z tych państw nie ustrzegło się jednak błędów w regulacji upskirtingu. Na podstawie ich doświadczeń sformułowano następujące wnioski de lege ferenda. Należy wprowadzić do polskiego Kodeksu karnego nowy typ czynu zabronionego, penalizujący utrwalanie i rozpowszechnianie obrazu narządów płciowych, pośladków oraz zakrywającej te części ciała bielizny, jeśli są one osłonięte przed wzrokiem osób postronnych. Wśród części ciała chronionych przez ten przepis nie powinny jednak znaleźć się piersi. Negatywnie oceniono zawarty w regulacji angielskiej wymóg szczególnej motywacji sprawcy. Ponadto krytycznie odniesiono się do wprowadzenia odpowiedzialności obejmującej inne czynności sprawcze niż utrwalanie lub rozpowszechnianie tych obrazów, jak czyni to prawo niemieckie. (abstrakt oryginalny)

EN

pskirting consists in taking photographs or videotaping beneath women's dresses or skirts, usually secretly. In accordance with Polish criminal law, the conduct matches the features of recording the image of a naked person under Article 191a § 1 CC only in extraordinary situations. Usually, a perpetrator is liable for a misdemeanour under Article 51 § 1 MC or Article 140 MC. On the other hand, many foreign legislations, inter alia England, Wales and Germany, have recently introduced criminal regulations penalising upskirting. A comparative legal analysis shows that the scope of application of Section 67A of the English Sexual Offences Act 2003 is much narrower than that of § 184k of the German Criminal Code. However, none of the countries has avoided errors in regulating upskirting. Based on their experiences, the following proposals de lege ferenda are formulated. It is necessary to introduce a new type of a prohibited act penalising recording and dissemination of an image of genitals, buttocks and underwear covering those body parts if they are hidden from third persons' eyesight. However, the parts of body protected by this provision should not include breasts. The requirement of a perpetrator's special motive laid down in the English regulation is disapproved. Moreover, the introduction of liability for acts other than recording or dissemination of such images like in the German law is criticised, (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dobra osobiste; Ochrona dóbr osobistych; Regulacje prawne; Kodeks karny

EN

Personal rights; Protection of personal goods; Legal regulations; Criminal Code

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2022
• Tom: 16
• Numer: nr 3
• Strony: 27-44

Twórcy

autor

Michał Głuchowski

• Uniwersytet Europejski Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Niemcy

Bibliografia

• BBC, Upskirting - How One Victim Is Fighting Back, 9 sierpnia 2017 r., https://www.bbc.com/news/magazine-40861875 (dostęp: 14.06.2022).
• Berghäuser G., Upskirting und ähnliche Verhaltensweisen: Unbefugte fotografische oder filmische Aufnahmen unter der Oberbekleidung, "Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik", nr 10.
• Bojarski M., Radecki W., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
• Bonnin S., Berndt S., Voyeurismus im Strafrecht de lege lata und de lege ferenda - Unter besonderer Betrachtung des sog. Upskirting, "Höchstrichterliche Rechtsprechung zum Strafrecht" 2019, nr 12.
• Clough J., Principles of Cybercrime, Cambridge 2015.
• Crown Prosecution Service, UPSKIRTING: Public Urged to Report Offenders As Prosecutions Double, 3 grudnia 2021 r., https://www.cps.gov.uk/cps/news/upskirting-public-urgedreport- offenders-prosecutions-double (dostęp: 14.06.2022).
• Daniluk P. (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
• Eisele J., Straub M., Strafbarkeit der Bildaufnahmen des Intimbereichs durch sog. Upskirting, "Kriminalpolitische Zeitschrift" 2019, nr 6.
• Erb V., Schäfer J. (red.), Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch, t. 3, München 2021; t. 4, München 2021.
• Filek B., Wizerunek nagiej osoby jako znamię przestępstwa z art. 191a § 1 k.k., "Prokuratura i Prawo" , nr 7-8.
• Fischer Th., Strafgesetzbuch mit Nebengesetzen, München 2022.
• Fok J., Outraging Public Decency: In Your Face and Up Your Skirt - The Dynamism and Limits of the Common Law, "Hong Kong Law Journal" 2017, t. 47, nr 1.
• Gillespie A.A., Tackling Voyeurism: Is The Voyeurism (Offences) Act 2019 A Wasted Opportunity?, "Modern Law Review" 2019, t. 82, nr 6.
• Gillespie A.A., "Up-Skirts" and "Down-Blouses": Voyeurism and the Law, "Criminal Law Review" 2008.
• Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2021.
• Heckmann D., Paschke A. (red.), juris PraxisKommentar Internetrecht, juris/el. 2021.
• Heintschel-Heinegg B. von (red.), Beck'scher Online-Kommentar. Strafgesetzbuch, beck-online/ el. 2022.
• Henry N., Flynn A., Powell A., Responding to 'Revenge Pornography': Prevalence, Nature and Impacts, marzec 2019 r., https://www.aic.gov.au/sites/default/files/2020-05/CRG_08_15- -16-FinalReport.pdf (dostęp: 14.06.2022).
• Kötz D., Upskirting und Downblousing: Neue Strafvorschriften gegen ein (angebliches) gesellschaftliches Phänomen 2020, "IP-Rechtsberater" 2020, nr 6.
• Krajewski R., Przestępstwo utrwalania i rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, "Prokuratura i Prawo" 2012, nr 5.
• Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 1, Warszawa 2017.
• Kulesza W., Zniesławienie i zniewaga. (Ochrona czci i godności osobistej człowieka w polskim prawie karnym - zagadnienia podstawowe), Warszawa 1984.
• Kurzępa B., "Inna czynność seksualna" jako znamię przestępstw, "Prokuratura i Prawo" 2005, nr 5.
• Lachowski J. (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2021.
• Laufhütte H.W., Rissing-van Saan R., Tiedemann K. (red.), Leipziger Kommentar zum Strafgesetzbuch, t. 6, Berlin 2009.
• Law Commission, Intimate Image Abuse. A Consultation Paper, 26 lutego 2021 r., https://www.lawcom.gov.uk/project/taking-making-and-sharing-intimate-images-without-consent/ (dostęp: 14.06.2022).
• Law Commission, Simplification of Criminal Law: Public Nuisance and Outraging Public Decency, London 2015.
• Matt H., Renzikowski J. (red.), Strafgesetzbuch. Kommentar, München 2020.
• McCann W. i in., Upskirting: A Statutory Analysis of Legislative Responses to Video Voyeurism Years Down the Road, "Criminal Justice Review" 2018, t. 43, nr 4.
• McGlynn C., opinia z 5 lipca 2018 r. o Voyeurism (Offences) (No. 2) Bill, https://publications.parliament.uk/pa/cm201719/cmpublic/Voyeurism/memo/VOB01.htm (dostęp: 06.222).
• McGlynn C. i in., Beyond 'Revenge Porn': The Continuum of Image-Based Sexual Abuse, "Feminist Legal Studies" 2017, t. 25, nr 1.
• McGlynn C., Rackley E., Image-Based Sexual Abuse, "Oxford Journal of Legal Studies" 2017, t. 37, nr 3.
• Oppenheim M., Police Record Upskirting Allegations at a Rate Of Nearly One a Day - With Schoolchildren Among Victims, "The Independent" z 10 stycznia 2020 r., https://www. independent.co.uk/news/uk/home-news/upskirting-victim-police-conviction-photovideo- gina-martin-a9276706.html (dostęp: 14.06.2022).
• Otto H., Glosa aprobująca do wyroku Bundesgerichtshof z 15 marca 1989 r., 2 StR 662/88, "JuristenZeitung" 1989, nr 17.
• Oxford English Dictionary, wyd. el. 2018.
• Parry R.L., Spy Cameras in Shoes Add to Rapid Rise of Upskirting in Japan, "The Times z 28 września r., https://www.thetimes.co.uk/article/spy-cameras-add-to-rapid-rise-ofupskirting- in-japan-dfcdckj9x (dostęp: 14.06.2022).
• Plan International UK, Two Thirds of Girls Have Been Sexually Harassed in Public, New Survey Finds, 4 września 2018 r., https://plan-uk.org/media-centre/two-thirds-of-girls-havebeen- sexually-harassed-in-public-new-survey-finds (dostęp: 14.06.2022).
• Plęs A., Sąd Rejonowy w Rzeszowie wydał wyrok: Były policjant winny potajemnego fotografowania intymnych części ciała kobiety, "Nowiny24" z 20 kwietnia 2022 r., https://nowiny24.pl/sadrejonowy- w-rzeszowie-wydal-wyrok-byly-policjant-winny-potajemnego-fotografowaniaintymnych- czesci-ciala-kobiety/ar/c6-16299083 (dostęp: 14.06.2022).
• Polińska A., Nagość. Studium prawne ze szczególną perspektywą polskiego prawa karnego, manuskrypt pracy doktorskiej, Olsztyn 2020, http://bip.bios.uwm.edu.pl/files/Aleksandra_ Polinska_praca_doktorska.pdf (dostęp: 14.06.2022).
• Słownik języka polskiego PWN, wyd. el., https://sjp.pwn.pl/sjp/ (dostęp: 14.06.2022).
• Stawińska Z., Upskirting: Kodeks karny nie chroni ofiar robionych z ukrycia zdjęć, "Gazeta Prawna" z 15 czerwca 2019 r., https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1416929,upskirtingrobienie- zdjec-pod-spodnica-nieswiadomej-tego-kobiecie.html (dostęp: 14.06.2022).
• Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Legalis/el. 2021.
• Walter T., Kleines Beispiel, große Fragen: Ultima-ratio-Prinzip und Bestimmtheitsgrundsatz bei der Erweiterung des § 201 a StGB, "Zeitschrift für Rechtspolitik" 2020, nr 1.
• Warylewski J., Molestowanie seksualne w miejscu pracy, "Państwo i Prawo" 1999, nr 3.
• Warylewski J. (red.), System Prawa Karnego, t. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, Warszawa 2016.
• Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Warszawa 2017.

Identyfikatory

DOI

10.26399/iusnovum.v16.3.2022.23/m.melezini