Ustawowa regulacja ustroju jednostki samorządu terytorialnego w świetle zasad pomocniczości i decentralizacji władzy publicznej

• Autorzy: Przemysław Mroczkowski

Warianty tytułu

Statutory Regulation of the System of a Local Self-Government Unit in the Light of the Principles of Subsidiarity and Decentralization of Public Authority

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W obecnym stanie prawnym w Polsce regulacja ustroju jednostek samorządu terytorial****nego podzielona jest między akty prawne o różnej hierarchicznej randze. Podstawy ustroju samorządu terytorialnego określone są w Konstytucji RP oraz w wiążącym prawie międzynarodowym, w szczególności w Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego. Normy dotyczące ustroju jednostek samorządu terytorialnego znajdują się także w ustawach i w aktach prawa miejscowego. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do rozbudowy ustawowej regulacji ustroju samorządu terytorialnego, zawężając tym samym swobodę decyzyjną wspólnot lokalnych i regionalnych. Jest to przejaw swoistej centralizacji. Autor opracowania dąży do odpowiedzi na pytanie o granice regulacji ustawowej ustroju jednostek samorządu terytorialnego. Podstawę do tego stanowi analiza ustawodawstwa, orzecznictwa oraz wypowiedzi przedstawicieli doktryny i nauki prawa. Przeprowadzona analiza pozwoliła ustalić, że przepisy Konstytucji RP ograniczają swobodę ustawodawcy zarówno w zakresie minimalnego standardu, jakiemu musi odpowiadać regulacja ustroju jednostek samorządu terytorialnego, jak i sposobu tej regulacji.(abstrakt oryginalny)

EN

In the current legal framework in Poland, the regulation of the system of local self-govern****ment units is divided between legal acts of various hierarchical ranks. The foundations of the local self-gov****ernment system are set out in the Constitution of the Republic of Poland and in binding international law, in particular in the European Charter of Local Self-Government. Standards regarding the system of local self-government units are also included in statutes and acts of local law. In recent years, there has been a tendency to expand the statutory regulation of the local self-government system, thus limiting the deci****sion-making freedom of local and regional communities. This is a manifestation of a kind of centralization. The author of the study tries to answer the question about the limits of statutory regulation of the system of local self-government units. The basis for this is the analysis of legislation, jurisprudence and statements of representatives of the doctrine and science of law. Based on the analysis, it has been established that the provisions of the Constitution of the Republic of Poland restrict the legislator's freedom as regards the minimum standard to be regulated by the system of local self-government units.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Konstytucja RP; Prawo międzynarodowe; Samorząd terytorialny; Ustrój polityczny

EN

Law; RP Constitution; International law; Local government; Political organization

• Czasopismo: Przegląd Prawa Administracyjnego
• Rocznik: 2021
• Tom: 4
• Strony: 63-80

Twórcy

autor

Przemysław Mroczkowski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Adamiak B., Statut gminy, "Samorząd Terytorialny" 1993, nr 7-8.
• Chmielnicki P., W sprawie pojęcia "materia statutowa", "Samorząd Terytorialny" 2003, nr 12.
• Chochowski K., Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w kontekście instytucji nadzoru nad samorządem terytorialnym, "Przegląd Prawa Publicznego" 2011, nr 5.
• Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
• Dobkowski J., Pojęcia i konstrukcje prawa samorządu terytorialnego ograniczające wszechwładzę państwa, "Samorząd Terytorialny" 2020, nr 7-8.
• Główny Urząd Statystyczny, Podział administracyjny Polski, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/podzial-administracyjny-polski (dostęp: 18.08.2022).
• Grant Thornton, Barometr prawa, https://barometrprawa.pl (dostęp: 11.08.2022).
• Hasło: Ustrój, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/szukaj/ustrój.html (dostęp: 11.08.2022).
• Hennig K., Samorząd do wymiany, 3.10.2014, https://klubjagiellonski.pl/2014/10/03/hennig-samorzad-do-wymiany (dostęp: 11.08.2022).
• Izdebski H., Prawo do samorządu - prawo obywateli i prawo mieszkańców, "Samorząd Terytorialny" 2018, nr 10.
• Kańduła S., Ograniczenia samodzielności wydatkowej samorządu gminnego w Polsce, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu" 2001, nr 899.
• Kieres L., Decentralizacja w ujęciu Konstytucji RP. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, "Samorząd Terytorialny" 2020, nr 3.
• Kisiel W., Komentarz do art. 3, [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
• Kisiel W., Wprowadzenie, [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2010.
• Kmieciak Z., Stahl M., Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, "Samorząd Terytorialny" 2001, nr 1-2.
• Kornberger-Sokołowska E., Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w aktualnym systemie prawnym w Polsce, "Studia Iuridica" 2001, vol. 39.
• Mroczkowski P., Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców w samorządzie gminnym, [w:] Samorządy jako formy demokracji uczestniczącej, red. M. Chrzanowski, J. Sobczak, Lublin 2017.
• Mroczkowski P., W sprawie pojęcia "materia statutowa" - blisko 20 lat później, "Samorząd Terytorialny" 2022, nr 9.
• Piątek W., Skoczylas A., Komentarz do art. 15, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1-86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
• Piątek W., Skoczylas A., Komentarz do art. 16, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. 1: Art. 1-86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
• Podkowik J., Charakter i skutki prawne wyroków stwierdzających niekonstytucyjność pominięcia prawodawczego, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2017, nr 2(71).
• Polinceusz M., Ograniczenie samodzielności samorządu terytorialnego w stanach nadzwyczajnych - wybrane problemy, "Humanities and Social Sciences" 2013, vol. 20(4), DOI: https://doi.org/10.7862/rz.2013.hss.50.
• Pytlak M., Samodzielność finansowa gmin w Polsce - podstawy prawne i ograniczenia, "Gospodarka i Finanse" 2017.
• Ślemp B., O (nie)wykonaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego - analiza konstytucyjna, "Finanse Komunalne" 2019, nr 4.
• Tuleja P., Komentarz do art. 34, [w:] P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2021.
• Wąsowska A., Czy faktycznie mamy do czynienia z nowymi uprawnieniami kontrolnymi radnych samorządowych?, "Przegląd Prawa Administracyjnego" 2020, vol. 3, DOI: https://doi.org/10.17951/ppa.2020.3.201-219.
• Zachariasz I., Prawo do samorządu terytorialnego - prawo wspólnot samorządowych, "Samorząd Terytorialny" 2018, nr 10.
• Zubik M., Pomocniczość. Zasada ustrojowa sprawiedliwej struktury społecznej oraz granica oczekiwań realizacji polityk państwa w rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Minikomentarz dla makroprofesora. Księga jubileuszowa Profesora Leszka Garlickiego, red. M. Zubik, Warszawa 2017.

Identyfikatory

DOI

10.17951/ppa.2021.4.63-80