O stosunkach między państwem a kościołem w Polsce w świetle akt kapitulnych i konsystorskich z lat 1403-1533

• Autorzy: Zygfryd Rymaszewski

Warianty tytułu

Zum Problem der Beziehungen Zwischen dem Staat und der Kirche in Polen im Lichte der Kapitel - und Konsistorialakten aus den Jahren 1403-1533

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Swego czasu, podczas przeglądania gdańskich archiwaliów, autor został zaskoczony mnogością wzajemnych kontaktów między królem a miastem. Odnosi się nieprzeparte wrażenie, że król, acz zazwyczaj znajdujący się daleko od Gdańska, jest dla gdańszczan podstawową instancją do załatwiania spraw bieżących, codziennych kłopotów1. Petentów nie odstraszały trudy dalekich podróży ani poważne wydatki z tym związane. Z drugiej znów strony zdumiewała świetna orientacja monarchy w tym, co się w mieście dzieje, i niemal codzienna ingerencja w sprawy Gdańska, nie licząca się absolutnie z przywilejami tego miasta. Okazuje się, że Gdańsk nie stanowi wyjątku; z podobnym zjawiskiem spotykamy się wertując źródła rejestrujące życie innego stanu - duchowieństwa. W wydanych przez Bolesława Ulanowskiego aktach kapitul i sądów kościelnych znajdujemy wiele informacji wskazujących na to, że król traktuje instytucje kościelne niemal jak agendy swego państwa, a kapituły z kolei nieustannie kołatają u dworu niemal we wszystkich sprawach, jakby nie było władz lokalnych2. I właśnie tym zjawiskiem zamierza autor zająć się w niniejszym artykule. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Państwo; Kościół a polityka; Władza; Miasto; Społeczeństwo; Historia

EN

State; Church and politics; Power; City; Society; History

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1993
• Numer: nr 56 Z dziejów państwa i prawa polskiego
• Strony: 53-89

Twórcy

autor

Zygfryd Rymaszewski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. J. Bardach, Czołobicia i pokłony. Kartka z dziejów administracji Wielkiego Księstwa Litewskiego w XV-XVI w., [w:] J. Bardach, Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVII w., Warszawa 1970, s. 379 i n.
• 2. J. Bardach, Historia państwa i prawa Polski, t. 1, do polowy XV wieku, wyd. 2, Warszawa 1964, s. 427.
• 3. M. Dembińska, Konsumpcja żywnościowa w Polsce średniowiecznej. Wrocław 1963, s. 208.
• 4. K. Gożdż - Roszkowski, Rozdawnictwo skonfiskowanych dóbr ziemskich w prawie polskim XV-XVI wieku, Wrocław 1974, s. 39.
• 5. St. Kutrzeba, Historia źródeł dawnego prawa polskiego, t. :L, Lwów 1926, s. 161.
• 6. G. Lengnich, Ius publicum civitatis Gedanensis, Danzig 1900, s. 241 i n.
• 7. Z. Rymaszewski, Sprawy gdańskie przed sądami zadwornymi oraz ingerencja królów w gdański wymiar sprawiedliwości, Wrocław 1985, s. 167.
• 8. A. T omczak, Kilka uwag o kancelarii królewskiej w drugiej połowie XVI wieku, "Archeion" 1962, 37, s. 252.
• 9. St. Zachorowski, Rozwój i ustrój kapitul polskich w wiekach średnich, Kraków 1912, 5. 58 i n.
• 10. L. Żytkowicz, Studia nad gospodarstwem wiejskim w dobrach kościelnych XVI wieku, Warszawa 1962, s. 16 i ods. 72.