Rozwój i modernizacja terenów zdegradowanych na przykładzie Kamionki Piast w Opolu

• Autorzy: Dariusz Rajchel , Anna Rajchel

Warianty tytułu

Kamionka Piast Pit in Opole as an Example of Developing and Upgrading Green Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W strukturze przestrzennej miast oprócz terenów mieszkaniowych, usługowych, przemysłowych czy rekreacyjno-wypoczynkowych występują tereny poprzemysłowe, które wymagają określonych prac umożliwiających zmianę ich przeznaczenia. Na obszarach poprzemysłowych najczęściej wprowadza się funkcję usługową, np. handlową, czy mieszkaniową, np. lofty, ale występują również rejony, które mogą być przekształcone w teren zieleni z funkcją rekreacyjno-wypoczynkowo-sportową. Takim terenem jest Kamionka Piast w Opolu. Jest to obszar po byłej cementowni zlokalizowany w centralnej części miasta w pobliżu osiedli mieszkaniowych, terenów sportowych z infrastrukturą oświatową, zakładami naprawy taboru kolejowego. Celem artykułu było zaprezentowanie działań podjętych przez miasto Opole związanych z rewitalizacją, rekultywacją oraz remediacją zdegradowanego terenu poprzemysłowego i przekształceniem go w jedno z atrakcyjniejszych miejsc Opola pod kątem wypoczynkowym, rekreacyjnym i przyrodniczym. Ponieważ prace związane z ożywieniem kamionki były wykonywane w ramach projektu, w artykule odwołano się do dokumentacji projektowej, aktów prawnych, lokalnych dokumentów strategicznych dotyczących rewitalizacji miejsc zdegradowanych, polskich i zagranicznych opracowań na ten temat. Kamionka Piast po rewitalizacji jest jednym z atrakcyjniejszych miejsc Opola pełniącym funkcję rekreacyjną, wypoczynkową, sportową, edukacyjną. Powstanie nowych osiedli, zwłaszcza mikroapartamentów, cieszy się dużą popularnością wśród studentów. Zachowanie cennych gatunków roślin i zwierząt oraz zabezpieczenie terenu przed degradacją wpłynęło na poprawę przestrzeni i krajobrazu. (abstrakt oryginalny)

EN

Apart from residential, service, industrial, or recreational areas, municipal spaces also feature brownfields that require special investment before they can be reclassified for other uses. Brownfields are mostly converted to service, commercial or residential areas, e.g. loft conversions, with some turned into green spaces complete with recreational and sports facilities. Kamionka Piast Pit in Opole represents a perfect example of such a conversion. Previously the site of a now defunct cement mill, the lot is now located downtown, close to residential and sports areas that include educational infrastructure and a railway rolling stock repair plant. This paper aims to present the gentrification, remediation, and revitalization efforts undertaken by the City of Opole to improve the blighted industrial area and transform it into one of the more attractive recreational playgrounds and nature sites in Opole. Since work on the pit revitalization was carried out under a project, the authors relied on the design documentation, legal acts, local strategic documents concerning brownfield revitalization, as well as certain Polish and foreign papers on the subject. Following its revitalization, Kamionka Piast Pit has become one of the more attractive sites in Opole, offering recreational, leisure, sports, and educational opportunities. Construction of new residential subdivisions, especially micro-apartments, has gained popular support among college students. Conserving valuable species of plants and animals combined with preventing further degradation of the site have greatly improved the area and its features. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja urbanistyczna; Tereny poprzemysłowe; Modernizacja; Rozwój miasta

EN

Urban revitalization; Post-industrial areas; Modernization; City development

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 59
• Strony: 53-70

Twórcy

autor

Dariusz Rajchel

• Politechnika Opolska

autor

Anna Rajchel

• Politechnika Opolska

Bibliografia

• Boryczka E.M. 2020. Rewitalizacja i jej wpływ na gospodarkę miasta - studium przypadków. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Bucher K., Caputa A. 2018. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Śródmieście VIIb - Piast" w Opolu.
• Hołuj D., Legutko-Kobus P. 2018. Partycypacja jako element rewitalizacji (przykłady miast z województwa małopolskiego i mazowieckiego). Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 365.
• Jakubowski K. 2019. Czwarta przyroda w mieście. Autoportret, 3(66) (https://autoportret.pl/artykuly/czwarta-przyroda-w-miescie/).
• Janowski A. 2017. Historia Opola. Pierwszą uruchomiono elektrownię, potem nadszedł czas na cementownie (https://opole.naszemiasto.pl/historia-opola-pierwsza-uruchomiono-elektrownie-potem/ar/c4-4062784; dostęp: 12.01.2022).
• Jaszczak A., Kristianova K., Pochodyła E., Kazak J.K., Młynarczyk K. 2021. Revitalization of Public Spaces in Cittaslow Towns: Recent Urban Redevelopment in Central Europe. Sustainability, 13(5): 2564 (https://doi.org/10.3390/su13052564).
• Klusáček P., Krejčí T., Kunc J., Martinát S., Nováková E. 2011. The post-industrial landscape in relation to local self-government in the Czech Republic. Moravian Geographical Reports, 19, 4.
• Koncepcja wraz z programem funkcjonalno-użytkowym zagospodarowania terenu Kamionki Piast w Opolu 2018. Oprac. przez pracownię Architop A. Zatwarnicki.
• Konior A., Pokojska W. 2020. Management of Postindustrial Heritage in Urban Revitalization Processes. Sustainability, 12: 5034 (doi: 10.3390/su12125034).
• Kudyba T. 2014. Opolskie białe złoto. Nowa Trybuna Opolska, 7 kwietnia (https://nto.pl/opolskie-biale-zloto/ar/4609509).
• Lokalny Program Rewitalizacji Opola do 2023 roku. 2016. Załącznik do uchwały nr XXXIV/664/16 Rady Miasta Opola z dnia 24 listopada 2016 r.
• Maciejewska A., Turek A. 2019. Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Maciejewska A., Turek A. 2018. Rewitalizacja i jej znaczenie w kontekście realizacji polityki przestrzennej na terenie województwa mazowieckiego. Mazowsze Studia Regionalne, 25 (doi: 10.21858/msr.25.05).
• Mastalerz A. 2017. Oblicza transformacji obiektów przemysłowych w kontekście rewitalizacji i ochrony dziedzictwa kulturowego: na przykładach zespołów pofabrycznych z regionu łódzkiego. Architecturae et Artibus, 9, 4.
• Oleśków M., Żymła B. 2011. Cementownia "Odra" - nowoczesny zakład ze stuletnią tradycją. Cement, Wapno, Beton, 4 (http://cementwapnobeton.pl/pdf/2011/2011_4/Odra-04-11.pdf).
• Opolskie "białe złoto" (http://kudyba.pl/wp-content/uploads/2021/01/Opolskie-Biale-Zloto.pdf; dostęp: 12.01.2022).
• Parysek J.J. 2015. Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro. Studia Miejskie, 17.
• Penića M., Golovina S., Murgul V. 2015. Revitalization of Historic Buildings as an Approach to Preserve Cultural and Historical Heritage. Procedia Engineering, 117 (doi: 10.1016/j.proeng.2015.08.165).
• Piecuch K. 2010. Szare złoto. Renowacje i Zabytki, 3 (https://docplayer.pl/2360033-Opole-iii-krystyna-piecuch.html).
• Program rządowy dla terenów poprzemysłowych przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. Ministerstwo Środowiska, Warszawa (https://docplayer.pl/542328-Program-rzadowy-dla-terenow-poprzemyslowych.html; dostęp: 12.02.2022).
• Rozwój terenów zieleni poprzez zagospodarowanie terenu Kamionki Piast w Opolu 2022 (https://mapadotacji.gov.pl/projekty/816096/; dostęp: 12.01.2022).
• Staszewska S., Dajek O. 2018. Program rewitalizacji a zarządzanie przestrzenne i strategiczne. Biuletyn KPZK PAN, 270 (http://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2020/03/Biuletyn_KPZK_270_StaszewskaDajek-Program-rewitalizacji-a-zarz dzanie-przestrzenne-i-strategiczne.pdf; dostęp: 12.01.2022).
• Strategia rozwoju województwa opolskiego. Opolskie 2030. 2021. Opole.
• Strategia rozwoju Opola do 2030 roku. 2019. Załącznik do uchwały nr XV/282/19 Rady Miasta Opola z dnia 29 sierpnia 2019 r.
• Studium wykonalności dla projektu "Rozwój terenów zieleni poprzez zagospodarowanie terenu Kamionki Piast w Opolu" 2018.
• Śliwa K., Bednarski A., Biernacki G. i in. 2013. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Śródmieście VII-Piast w Opolu". Opole.
• Taraszkiewicz A. 2021. Revitalization of Residential Buildings Dating Back to the Late 19th and Early 20th Century on the Example of "Willa Halina" in Sopot (Poland). Buildings, 11: 279 (doi.org/10.3390/buildings11070279).
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 1994 r., nr 89, poz. 415).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r., nr 80, poz. 7170 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 1995 r., nr 16, poz. 78 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001 r., nr 62, poz. 627 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r., nr 92, poz. 880, t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 916 z późn. zm.).
• Ziobrowski Z. (red.) 2010. Założenia polityki rewitalizacji w Polsce. T. 9. Instytut Rozwoju Miast, Kraków.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.59.05