Nauczanie przedsiębiorczości w polskich szkołach średnich - koncepcja, realizacja, rekomendacje

• Autorzy: Izabela Bień

Warianty tytułu

Teaching Entrepreneurship in Polish Secondary Schools: Conception, Implementation, and Recommendations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedsiębiorczość jest na tyle interdyscyplinarnym i wieloznacznym pojęciem, że trudno jest wskazać jego jedną, uzgodnioną definicję. Gdy różni badacze opisują przedsiębiorczość, w zależności od tego, jaką dyscyplinę naukową reprezentują, akcentują inne aspekty tego zagadnienia. Najbardziej adekwatne w kontekście niniejszego opracowania wydaje się podejście, zgodnie z którym przedsiębiorczość to kompetencja kluczowa. Jest to ujęcie stosowane w dokumentach unijnych oraz przyjęte m.in. w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych. Analiza stanu prawnego nie daje jednak pełnego obrazu stanu edukacji w tym zakresie. Dlatego w niniejszym artykule, oprócz opisu założeń nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości, przytoczono zarówno wyniki badań dotyczące stanu wiedzy i umiejętności polskiej młodzieży w zakresie przedsiębiorczości, jak i badania, w których uczniowie mogli przedstawić swoje subiektywne odczucia odnośnie do tego przedmiotu. W artykule wyszczególniono największe projekty promujące młodzieżową przedsiębiorczość, które - jak pokazują badania - nie są zbyt popularne wśród uczniów szkół średnich. Powodem jest głównie brak dostatecznej informacji, ale po części również brak chęci zaangażowania się przez młodzież w coś, co nie jest objęte programem obowiązkowym. W artykule przedstawiono rekomendacje, które mają usprawnić edukację w zakresie przedsiębiorczości i nadać jej odpowiednią rangę wśród nauczanych przedmiotów. Celem artykułu jest zestawienie założeń nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości z praktyczną ich realizacją. Takie porównanie umożliwia wskazanie słabych punktów i daje szansę wypracowania rozwiązań problemów, które pojawiają się w tym obszarze edukacji. (fragment tekstu)

EN

The article presents assumptions for teaching entrepreneurship as a key competence in Polish secondary schools. The author refers to the general and specific objectives of the subject "Fundamentals of Entrepreneurship" included in the current core curriculum for secondary schools and analyses the results of studies on the knowledge and competences of entrepreneurship among Polish students as well as studies on the evaluation of lessons on this subject conducted in schools. Moreover, the paper describes innovative projects supporting entrepreneurship education in secondary schools and recommendations of various entities on how to improve the quality of education in this area.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorczość; Edukacja w zakresie przedsiębiorczości; Kompetencje kluczowe

EN

Entrepreneurship; Entrepreneurship education; Core competencies

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 2 (70) Szkolnictwo podstawowe i średnie w Polsce
• Strony: 147-163

Twórcy

autor

Izabela Bień

• Biuro Analiz Sejmowych

Bibliografia

• Borgiasz M., Kompetencje przedsiębiorcze - ich rola i znaczenie w pracy współczesnego nauczyciela, "Szkoła - Zawód - Praca" 2017, nr 14(19).
• Czyżewska M., Pitura W., Szczepaniak E., Gry symulacyjne jako metoda rozwijania kompetencji przedsiębiorczych w szkołach średnich na przykładzie branżowych symulacji biznesowych, "Przedsiębiorczość - Edukacja" 2018, t. 14, https://doi.org/10.24917/20833296.14.33.
• Global Entrepreneurship Monitor, Global Entrepreneurship Monitor 2021/2022 Global Report: Opportunity Amid Disruption, London 2022, https://gemconsortium.org/file/open?fileId=50900.
• Kołodziejczyk K., Gra planszowa "Przedsiębiorczość na planszy" - nowe narzędzie dydaktyczne do edukacji przedsiębiorczej młodzieży, "Przedsiębiorczość - Edukacja" 2021, t. 17, nr 2, https://doi.org/10.24917/20833296.172.13.
• Komisja Europejska / EACEA / Eurydice, Nauczanie przedsiębiorczości w szkołach w Europie. Raport Eurydice, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2016.
• Kondraciuk P., Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w Polsce, "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica" 2021, nr 16.
• Krawczyk-Bryłka B. et al., Efektuacyjność modelu mentalnego przedsiębiorczości, "Przedsiębiorczość - Edukacja" 2019, t. 15, nr 2, https://doi.org/10.24917/20833296.152.4.
• Kwiatkowski G., Musiałkiewicz J., Podstawy przedsiębiorczości 2.0. Program nauczania podstaw przedsiębiorczości dla szkoły ponadpodstawowej, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2019, https://www.sklep.ekonomik.biz.pl/images/pliki/Program nauczania Podstawy przedsiębiorczości 2.0.pdf.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej, Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła ponadpodstawowa: liceum ogólnokształcące, technikum oraz branżowa szkoła I stopnia. Podstawy przedsiębiorczości, marzec 2018, https://www.ore.edu.pl/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-dla-liceum-technikum-i-branzowej-szkoly-ii-stopnia/.
• Narodowy Bank Polski, Diagnoza stanu wiedzy i świadomości ekonomicznej dzieci i młodzieży w Polsce, Departament Edukacji i Wydawnictw NBP, Warszawa 2018, https://www.nbp.pl/edukacja/badania/diagnoza-stanu-wiedzy-i-swiadomosci-ekonomicznej-dzieci-mlodziezy.pdf.
• Para A., Możliwości wykorzystania grywalizacji w zdalnej edukacji, "e-mentor" 2021, nr 1(88), https://doi.org/10.15219/em88.1499.
• Rachwał T., Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w systemie edukacji [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych, red. T. Rachwał, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2019.
• Rachwał T. et al., Edukacja w zakresie przedsiębiorczości w wychowaniu przedszkolnym, szkole podstawowej i szkołach średnich w świetle nowej podstawy programowej, "Przedsiębiorczość - Edukacja" 2018, t. 14, https://doi.org/10.24917/20833296.14.28.
• Sadowska M., Edukacja w zakresie przedsiębiorczości w polskim systemie kształcenia oraz w państwach europejskich, "Przedsiębiorczość Międzynarodowa" 2016, t. 2.
• Skala A., Metody i formy kształcenia w zakresie innowacyjnej przedsiębiorczości [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych, red. T. Rachwał, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2019.
• Sitek M., Ostrowska E.B., Badiak M., Umiejętności, postawy i zachowania finansowe młodzieży w Polsce. Wyniki badania PISA 2018, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2020, https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2020/05/Raport_PISA_umiejetnosci-postawy-i-zachowania-finansowe-mlodziezy-w-Polsce.pdf.
• Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej, Gra na start. Edukacja przedsiębiorcza młodzieży z wykorzystaniem planszowej gry edukacyjnej, https://www.skef.pl/projekty/projekt-gra-na-start-edukacja-przedsiebiorcza-mlodziezy-z-wykorzystaniem-planszowej-gry-edukacyjnej/.
• Śliwińska A., Przedsiębiorczy nauczyciel [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych, red. T. Rachwał, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2019.
• Świętoniowska J., Przedsiębiorczy gracz - jak mechanizmy grywalizacji motywują do nauki uczniów w szkole średniej?, "Przedsiębiorczość - Edukacja" 2021, t. 17, nr 1, https://doi.org/10.24917/20833296.171.5.
• Tkaczyk P., Grywalizacja. Jak zastosować mechanizmy gier w działaniach marketingowych, Helion, Gliwice 2012.
• Ministerstwo Edukacji Narodowej, Zintegrowana strategia umiejętności 2030, Warszawa 2019, https://efs.mein.gov.pl/wp-content/uploads/2019/08/Zintegrowana-Strategia-Umiejętności-2030-część-ogólna.pdf.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. 2018, poz. 467).
• Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.Urz. UE C 189).
• Encyklopedia Zarządzania, Lean Startup, https://mfiles.pl/pl/index.php/Lean_Startup.
• JA Worldwide, https://www.jaworldwide.org.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.16