Zarządzanie transportem wodnym na Odrze w ujęciu historycznym

• Autorzy: Zenon Zamiar

Warianty tytułu

Management of Water Transport on the Odra River in the Historical Aspect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Publikacja zawiera retrospekcję zarządzania i rozwoju transportu wodnego na Odrze w ujęciu historycznym. W zasadzie XVII wiek to początki budowy zrębów jednolitej administracji rzeczno-żeglugowej na Odrze, której zasady te ustalało państwo, które administrowało wodami i żeglugą po Odrze. I tak na przestrzeni wieków, w zależności od administratora transport wodny na Odrze rozwijał się różnie. Najlepszy okres rozwoju odnotowano w latach 1873-1919, kiedy to utworzono scentralizowaną terenową administrację rzeczno-żeglugową, na której czele stał powoływany nadprezydent prowincji śląskiej. Powstała nowa koncepcja zarządzania rzeką, która zakładała, że obowiązki związane z regulacją rzeki od właścicieli gruntów przejmie państwo (w zależności od okresu chodziło o państwo pruskie i niemieckie, w tym III Rzeszę). Formalnie zarząd nad żeglugą i całą infrastrukturą Odry został Polsce przekazany dopiero 12 sierpnia 1946 roku. Aby sprawnie zarządzać Odrą, zaistniała potrzeba powołania odpowiednich jednostek administracji państwowej. W 1946 roku powołano państwowe zarządy wodne odrębne dla poszczególnych miast portowych. Po licznych reorganizacjach powstały dwa odrzańskie przedsiębiorstwa armatorskie. Pierwsze z nich to Państwowe Przedsiębiorstwo Żegluga na Odrze z siedzibą we Wrocławiu, które operowało na całej Odrze, a drugie to Państwowe Przedsiębiorstwo Żegluga Szczecińska z siedzibą w Szczecinie, które operowało na Dolnej Odrze, od kopalni kruszywa w Bielinku po Świnoujście. Przez ponad pół wieku, brak wyobraźni u zarządzających i tym samym desygnowanie zbyt małych środków, doprowadził do degradacji infrastruktury i środków transportu na Odrze. Obecnie przyjęte przez Polskę i Unię Europejską programy rozwojowo-naprawcze pozwalają mieć nadzieję na przywrócenie transportowi wodnemu na Odrze należnego mu miejsca wśród pozostałych gałęzi transportu(abstrakt oryginalny)

EN

The publication contains the retrospection of management and the development of water transport on the Odra river in the historical aspect. In fact, XVII century is the beginning of constructing frames of homogenous river-shipping administration on the Odra, the rules of which were established by the government that managed waters and shipping on the Odra. And so, in the space of years, depending on the manager, the Odra river transport developed in various ways. The best time of development was in 1873-1919 when they created the centralized local river-shipping administration, managed by superpresident of the Silesia province. A new conception of the river management appeared that presumed that the responsibilities connected with river regulation form the area owners will be taken over by the government (depending on the period it was German or Prussian country, including The Third Reich. Formally the management over the shipping and the whole Odra infrastructure was directed to Poland not earlier than 12 of August 1946. In order to properly manage the Odra river, the proper units of state administration had to be appointed. In 1946 came into being the state water boards separate for every harbour city. After a number of reorganizations, there came into being two ship owners enterprises on the Odra. The first is a state enterprise, Shipping on the Odra with the head office in Wrocław, that operated on the whole Odra river, and the second was a state enterprise Szczecin Shipping with the head office in Szczecin, that operated on the Lower Odra, from the aggregate main in Belinek to Świnoujście. For more than a half of a century, the lack of imagination of managers and at the same time, designation of too little resources lead to the degradation of infrastructure and means of transport on the Odra river. Currently accepted by Poland and the European Union development- repair programmes give hope that the water transport on the Odra river will be given back its proper place among other means of transport.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Transport wodny; Zarządzanie zasobami wodnymi; Historia

EN

Water carriage; Management of water resources; History

• Czasopismo: Logistyka i Transport
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 1
• Strony: 79-89

Twórcy

autor

Zenon Zamiar

• Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu we Wrocławiu

Bibliografia

• Bzowska M., Dziesięciolecie działalności Komisji Zagospodarowania Odry, Wrocław 1967.
• Gruszecki S., Administracja wodna i żegluga śródlądowa na Odrze od maja 1945 do sierpnia 1946, "Studia Śląskie", seria nowa.
• Gruszecki S., Przejęcie i zagospodarowanie Odry w rejonie Koźla, , Instytut Śląski, Opole 1974.
• Komunikat Komisji w Sprawie Promocji Żeglugi Śródlądowej "NAIADES", Bruksela 17.01.2006.
• Koziarski S.M., Żegluga na Odrze, Instytut Śląski, Opole 1991.
• Kuszewski Z., Rozwój żeglugi na Odrze w oparciu o potrzeby gospodarcze przyległych terenów, Szczecin 1960.
• Małek P., Rola i znaczenie Odry w gospodarce Niemiec w okresie w 1910-1939, w: "Przegląd Zachodni" nr 2/1960.
• Miłkowski M., Odra i żegluga retrospektywnie w XX wieku, Opole 2003.
• Miłkowski M., Dylematy i szanse polskiej żeglugi rzecznej, w: Przegląd Komunikacyjny 2/1997.
• Program Komunikacja - część VII - Żegluga śródlądowa (diagnoza), Wrocław 2006.
• Pyś J., cykl artykułów - Odrzańska Droga Wodna, Wrocław 2004-2006.
• Transport, praca zb. pod red.,W. Rydzkowskiego i K. Wojewódzkiej-Król, PWN, Warszawa 2005.
• Zawadka M., Początki polskiej administracji na Górnej Odrze w świetle dokumentów, w: "Śląsk Opolski" cz.1 nr 2/1999.
• Zamiar Z., Bujak A., Zarys infrastruktury podstawowych gałęzi transportu, MWSLiT we Wrocławiu, Wrocław 2007.
• www. navicentrum.pl. 02.05.2007.
• www.wikipedia.pl 10.04.2007.