Visitor Segmentation in a Mountain National Park: the case of Karkonosze National Park in Poland

• Autorzy: Mateusz Rogowski

Warianty tytułu

Segmentacja odwiedzających górski park narodowy na przykładzie Karkonoskiego Parku Narodowego w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

Parki narodowe przyciągają coraz większa liczbę odwiedzających, których moty- wy przyjazdu i preferencje są zróżnicowane. W związku z tym istotne jest ich rozpoznanie i zrozumienie. Dotyczy to szczególnie obszarów o największej popularności, takich jak Karkonoski Park Narodowy (KPN), który każdego roku odwiedzają ok. 2 miliony osób. Celem artykułu jest klasyfikacja osób odwiedzających Karkonoski Park Narodowy ze względu na główny motyw przyjazdu. Na podstawie głównych motywów wyodrębniono trzy segmenty odwiedzających: (1) wypoczywających, (2) miłośników przyrody i (3) turystów aktywnych. Kategoria turystów wypoczywających była najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana pod względem zachowania. Kategoria miłośników przyrody charakteryzuje się dużą znajomością zasobów KPN, zwłaszcza w za- kresie przyrody nieożywionej i ożywionej. Trzecia grupa, obejmująca turystów aktywnych, rośnie z roku na rok. Turystyka aktywna, w szczególności w KPN, wymaga zaawansowanego sprzętu i kondycji fizycznej. Wyniki badań potwierdzają trendy w turystyce na terenie górskich parków narodowych i mogą pomóc zarządzaniu nią. Na koniec podjęto próbę prognozowania zmian w segmentacji ruchu turystycznego w KPN po pandemii.(abstrakt oryginalny)

EN

As the number of people visiting national parks in Poland is constantly growing, it is important to recognise their varying motivations and preferences. This is particularly important in the most popular national parks, such as the National Park in the Karkonosze Mountains (KNP). KNP is visited by two millions tourists annually, which makes it the second most popular national park in Poland. The aim of study was to classify visitors of the national park in terms of their motivation to visit. Three main categories of visitors were identified: leisure seekers, nature lovers and active tourists. The category of leisure seekers was the largest and most diverse with respect to their preferences. Nature lovers knew a lot about the park, especially as regards its geodiversity and its fauna and flora. The number of active visitors keeps growing every year. Active tourism, especially in the KPN, requires advanced equipment and good physical fitness. The findings of the study tourism trends in mountain national parks and can provide insights for its management. The article ends with some predictions regarding future trends and changes in the classification of KPN visitors after the pandemic.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ruch turystyczny; Region turystyczny; Turyzm; Parki narodowe

EN

Tourist movement; Tourist region; Tourism; National parks

• Czasopismo: Studia Periegetica
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 4(36)
• Strony: 131-153

Twórcy

autor

Mateusz Rogowski

• Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland

Bibliografia

• Arnberger, A., Eder, R., Allex, B., Sterl, P., & Burns, R. C. (2012). Relationships be- tween national-park affinity and attitudes towards protected area management of visitors to the Gesaeuse National Park, Austria. Forest Policy and Economics, 19, 48-55. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2011.06.013.
• Baral, N., Hazen, H., & Thapa, B. (2017). Visitor perceptions of World Heritage value at Sagarmatha (Mt. Everest) National Park, Nepal. Journal of Sustainable Tourism, 25(10), 1494-1512. https://doi.org/10.1080/09669582.2017.1291647.
• Bartoš, L. & Čihař, M. (2010). Komparace vybraných parametrů turistického využívání hřebenových partií Krkonoš v posledním desetiletí (1999-2008). Opera Corcontica, 47(1): 283-292.
• Barić, D., Anić, P., & Bedoya, A. (2016). Segmenting protected area visitors by activties: A case study in Paklenica National Park, Croatia. European Journal of Tourism Research, 13, 103-121. https://doi.org/10.54055/ejtr.v13i.234.
• Baścik, M., Czubernat, S. & Pociask-Karteczka, J. (2007). Tendencje ruchu turystycznego na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 1993-2006. In: J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk & P. Skawiński (Eds.), Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym (pp. 121-130). Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Tatrzański Park Narodowy.
• Carvache-Franco, M., Segarra-Oña, M., & Carrascosa-López, C. (2019). Segmentation and motivations in eco-tourism: The case of a coastal national park. Ocean & Coastal Management, 178, 104812. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2019.05.014.
• Čihař, M. & Trebicky, V. (2000). Monitoring of tourism exploitation and management of the Krkonoše national park. Opera Corcontica 37, 628-638.
• Čihař, M., Štursa, J., & Třebický, V. (2002). Monitoring of tourism in the Czech National Parks. In: A. Arngerger, C. Brandenburg, & A. Muhar (Eds.), Monitoring and Management of Visitor Flows in Recreational and Protected Areas, Institute for Landscape Architecture and Landscape Management, Bodenkultur University Vienna: 240-245.
• Chiu, H. Y., Chan, C. S. & Marafa, L. M. (2016). Local perception and preferences in nature tourism in Hong Kong. Tourism Management Perspectives, 20, 87-97. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2016.07.007.
• Czochański, J. T. & Szydarowski, W. (2000). Diagnoza stanu i zróżnicowanie przestrzenno-czasowe użytkowania szlaków turystycznych w TPN. In: J. T. Czochański & D. Borowiak (Eds.), Z badań geograficznych w Tatrach Polskich(pp. 207-228) Uniwersytet Gdański.
• Erlebach, M. & Romportl D. (2021). Časoprostorová distribuce turismu v Krkonošícha jeho environmentální dopady. Opera Corcontica, 58: 5-25; http://opera.krnap.cz/ apex/f?p=103:8:::NO:8:P8_ROCNIK_ID,P8_CLANEK_ID,P8_CP:58,1,12.
• Environment (2021). Statistical Information, Statistics Poland, Warszawa, 270.
• Fąk, T. & Jarecka, P. (2014). Czynniki warunkujące uprawianie górskiej turystyki kwalifikowanej w subregionie Karkonoszy i Gór Izerskich na podstawie opinii badanych turystów. In: P. Zarzycki (Ed.), Wybrane aspekty górskiej aktywności ruchowej w Polsce i na świecie (pp. 52-62). Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
• Ferrari, S., Gilli, M., & Bollani, L. (2018). Analysis and Segmentation of Visitors in a Natural Protected Area: Marketing Implications. In: D. Batabyal (Ed.), Managing Sustainable Tourism Resources. IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-5225- 5772-2.ch003.
• Getzner, M. (2019). Visitors' preferences for landscape conservation in Alpine environments: Differences across regions, conservation programmes, and socio-economic groups, Landscape Research, 45(4), 503-519. https://doi.org/10.1080/01426397. 2019.1677881.
• Hibner, J. (2012). Zróżnicowanie ruchu turystycznego w Tatrzańskim Parku Narodowym na wybranych przykładach, Problemy Ekologii Krajobrazu, 34, 41-47.
• Hibner, J. (2013). Struktura ruchu turystycznego w polskich górskich parkach narodowych należących do sieci "Człowiek i Biosfera". In: P. Krąż, J. Hibner, J. Koj, J. Balon (Eds.), Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii(pp. 73-88), Uniwersytet Jagielloński.
• Hibner, J. (2014). Monitoring ruchu turystycznego w rejonie Kasprowego Wierchu metody i problemy badawcze, Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, vol. 2 (pp. 33-47). Uniwersytet Jagielloński.
• Jones, T. E., & Nguyen, M. H. (2021). Nature-based tourism motivations and visit profiles of domestic and international segments to a Japanese national park. Quaestiones Geographicae 40(2), 77-92. https://doi.org/10.2478/quageo-2021-0013.
• Jones, T. & Ohsawa T. (2016). Monitoring nature-based tourism trends in Japan's National Parks: Mixed messages from domestic and inbound visitors. Parks, 22, 25- 36, http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.CH.2016.PARKS-22-1TJ.en.
• Kajala, L., Almik, A., Dahl, R., Dikšaitė, L, Erkkonen, J., Fredman, P., Jensen, F. Søndergaard, Karoles, K., Sievänen, T., Skov-Petersen, H., Vistad, O. I. & Wallsten, P. (2007). Visitor monitoring in nature areas - a manual based on experiences from the Nordic and Baltic countries. Swedish Environmental Protection Agency.
• Konu, H., & Kajala, L. (2012). Segmenting Protected Area Visitors Based on Their Motivations. Nature Protection Publications of Metsähallitus. Series A. 194, 1-74.
• KPNMAB (b.d.). Karkonoski Park Narodowy. Retrieved 2021, April 7 from https:// kpnmab.pl/a-bit-of-geography.
• Kruczek, Z. (2014). Atrakcje turystyczne. Fenomen, typologia, metody badań. Wydawnictwo Proksenia.
• Kulczyk-Dynowska, A. (2012). Marketing terytorialny obszarów chronionych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, 42, 171-180.
• Mandić, A. (2021). Protected area management effectiveness and COVID-19: The case of Plitvice Lakes National Park, Croatia, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 34: 100397. https://doi.org/10.1016/j.jort.2021.100397.
• McGinlay, J., Gkoumas, V., Holtvoeth, J., Fuertes, R. F. A., Bazhenova, E., Benzoni, A., ... & Jones, N. (2020). The Impact of COVID-19 on the Management of European Protected Areas and Policy Implications. Forests, 11, 1214. https://doi. org/10.3390/f11111214.
• Marques, C., Reis, E., & Menezes, J. (2010). Profiling the segments of visitors to Portuguese protected areas. Journal of Sustainable Tourism, 18(8), 971-996. https:// doi.org/10.1080/09669582.2010.497222.
• Michalczak, W. & Wojcierska, L. (2014). Turystyka w Karpaczu w ostatnim dziesięcioleciu w badaniach własnych i według opinii turystów. In: Zarzycki P. (Ed.), Wybrane aspekty górskiej aktywności ruchowej w Polsce i na świecie(pp. 171-189). Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
• Mokras-Grabowska, J. (2016). Turystyka piesza górska w Tatrzańskim Parku Narodowym, Tourism/Turyzm, 26(1), 73-81. https://doi.org/10.18778/0867- 5856.26.1.08.
• Moyle, B. D., Scherrer, P., Weiler, B., Wilson, E., Caldicott, R., & Nielsen, N. (2017). Assessing preferences of potential visitors for nature-based experiences in protected areas. Tourism Management, 62, 29-41. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.03.010.
• National Geographic (b.d.). Europe: Physical Geography. https://www.nationalgeo- graphic.org/encyclopedia/europe-physical-geography.
• Niezgoda, A., & Markiewicz, E. (2021). The effects of the COVID-19 pandemic in National Parks - diagnosis and forecast of sustainable tourism. Studia Peregetica, 33(1), 9-24. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8727.
• Lijewski, T., Mikułowski, B., & Wyrzykowski, J. (2002). Geografia turystyki Polski. Pol- skie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Lopes, H. S., Remoaldo, P., & Ribeiro, V. (2019). Residents' perceptions of tourism activity in a rural North-Eastern Portuguese community: a cluster analysis.Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 46, 119-135. http://doi.org/10.2478/bog-2019-0038.
• Panasiuk, A. (ed.). (2007). Marketing usług turystycznych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pietilä, M., & Fagerholm, N. (2016). Visitors' place-based evaluations of unacceptable tourism impacts in Oulanka National Park, Finland. Tourism Geographies, 18(3), 258-279. https://doi.org/10.1080/14616688.2016.1169313.
• Pociask-Karteczka, J., Baścik, M., & Czubernat, S. (2007). Ruch turystyczny w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 1993-2005. In: W. Kurek, M. Mika (Eds.), Studia nad turystyką. Tradycje, stan obecny i perspektywy badawcze (pp. 271-279). Uniwersytet Jagielloński.
• Prędki, R. (2006). Bieszczadzki Park Narodowy w świetle badań ankietowych turystów na szlakach pieszych w latach 2004-2005. Roczniki Bieszczadzkie, 14, 285-295.
• Prędki, R. (2012). Ruch turystyczny w Bieszczadzkim Parku Narodowym w latach 2009-2011, Roczniki Bieszczadzkie, 20, 358-377.
• Prószyńska-Bordas, H. (2008). Cechy ruchu turystycznego w Parku Narodowym Gór Stołowych i ich przemiany w okresie dziesięcioletnim w świetle badań ankietowych. Turystyka i Rekreacja, 4, 19-28.
• Prószyńska-Bordas, H. (2017). Visitor segmentation in the national parks based on motivations and benefits obtainted during the stay. Ekonomia i Środowisko - Economics and Environment, 61(2), 149-162.
• Prószyńska-Bordas, H., & Markiewicz, J. (2011). Struktura ruchu turystycznego w Gorczańskim Parku Narodowym oraz ocena przygotowania obszaru do turystyki, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 13, 160-166.
• Raport analityczny z badań (2019). Badania socjoekonomiczne frekwencji w karkonoskich parkach narodowych. MindBridge Consulting a.s.
• Rogowski M. (2015). Preferencje turystów w polskich Karkonoszach jako podstawa tworzenia produktu turystycznego obszaru. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 50, 152-163.
• Rogowski, M. (2017). Mountain hiking in Stołowe Mountains National Park. Tourism/ Turyzm 27(2), 89-97. https://doi.org/10.1515/tour-2017-0017.
• Rogowski, M. (2018). Use of Monitoring System of Tourist Traffic (MSTT) in Stolowe Mts. National Park for Visitors description. Ekonomia i Środowisko, 2(65), 87-98.
• Rogowski, M. (2020). Monitoring System of tourist traffic MSTT) for tourists monitoring in midmountain national park, SW Poland. Journal of Mountain Science 17, 2037-2045. https://doi.org/10.1007/s11629-019-5965-y.
• Rogowski, M. (2022). The Impact of COVID-19 Pandemic on Nature-Based Tourism in National Parks. Case Studies for Poland. Journal of Environmental Management and Tourism, 58, 572-585. https://doi.org/10.14505/jemt.v13.2(58).25.
• Rogowski, M. & Rusztecka, M. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on tourist behaviour and number in the Karkonosze National Park. Opera Corcontica, 58, 27-44.
• Sievänen T., Neuvonen, M., & Pouta, E. (2011). National Park Visitor Segments and their Interest in Rural Tourism Services and Intention to Revisit. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 11, 54-73, https://doi.org/10.1080/15022250.2011.638210.
• Taczanowska, K., González, L.-M., García-Massó, X., Zięba, A., Brandenburg, C., Muhar, A., Pellicer- Chenoll, M., and Toca-Herrera, J.-L. (2019). Nature-based Tour- ism or Mass Tourism in Nature? Segmentation of Mountain Protected Area Visitors Using Self- Organizing Maps (SOM). Sustainability, 11(5), 1314. https://doi. org/10.3390/su11051314.
• Wieniawska, B. (2004). Socjologiczna analiza ruchu turystycznego na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, Opera Corcontica, 41, 537-544.
• Wieniawska-Raj, B. (2007). Dynamika ruchu turystycznego w Karkonoskim Parku Narodowym. Opera Corcontica, 44(2), 593-602.
• Wieniawska-Raj, B. (2010). Dynamika ruchu turystycznego w Karkonoskim Parku Narodowym. Opera Corcontica, 47(1), 269-276.
• Wyrzykowski, J. (1986). Geograficzne uwarunkowania rozwoju urlopowej turystyki wypoczynkowej w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Żyto, A. & Rogowski, M. (2019). Profil turysty odwiedzającego Karkonoski Park Narodowy. In: P. Gryszel (Ed.) Spojrzenie na współczesną turystykę (pp. 160-180), Uniwersytet Ekonomiczny

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.8340