Gazprom na polskim rynku paliw w latach 1989-2014

• Autorzy: Witold Kołbuk , Anna Kołbuk

Warianty tytułu

Gazprom on the Polish Fuel Market 1989-2014

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W drugiej połowie XX wieku rola paliw lotnych w światowej gospodarce systematycznie rosła. W wielu krajach jest ona wręcz dominująca a paliwa takiej jak gaz ziemny wykorzystywane są wielu gałęziach gospodarki i w gospodarstwach domowych. Również w Polsce stale rośnie konsumpcja gazu. Polska nie posiada odpowiednio dużej ilości "błękitnego paliwa", która zaspokoiłaby wszystkie potrzeby firm i gospodarstw domowych. Ze względu na położenie geograficzne oraz uwarunkowania geopolityczne, historyczne i ekonomiczne głównym dostawcą gazu ziemnego do Polski jest rosyjski koncern paliwowy Gazprom. Jest on obecny na polskim rynku od początku swojego istnienia czyli jednocześnie od pierwszych lat istnienia suwerennej III Rzeczypospolitej. Dzięki swojej uprzywilejowanej pozycji na polskim rynku paliw koncern ten prowadzi praktyki monopolistyczne: zawieranie korzystnych dla siebie umów o długoterminowych dostawach gazu ziemnego, dyktowanie cen paliwa (najwyższych dla Polski w całej Unii Europejskiej), kontrolowanie spółki odpowiedzialnej za dystrybucję gazu na zachód Europy, opóźnianie rozbudowy strategicznego gazociągu prowadzącego w tym kierunku. Szczególnie w ostatnich latach wiele poczynań Gazpromu budzi zaniepokojenie w środowiskach polskich polityków i ekonomistów. Najgroźniejsze z tych niekorzystnych działań to przerywanie lub ograniczanie dostaw gazu jako forma polityczno-ekonomicznych gróźb i ostrzeżeń pod adresem innych krajów, czego kilkakrotnie doświadczyła również Polska. W konsekwencji nasz kraj pozostaje w znacznym stopniu uzależniony od rosyjskiego gazu, chociaż samej Polsce od ponad 20 lat bliżej do państw zachodniej Europy, a od 10 lat Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Aby zmniejszyć zależność polskiej gospodarki od dostaw gazu ze Wschodu od lat podejmowane są inicjatywy mające na celu pozyskanie tego paliwa z innych źródeł: dywersyfikacja, czyli alternatywne dostawy z krajów innych niż Rosja, poszukiwania złóż gazu ze źródeł niekonwencjonalnych (gaz z łupków) czy budowa gazoportu do odbioru gazu skroplonego (LNG). (abstrakt oryginalny)

EN

In the second half of the twentieth century the role of volatile fuels in the global economy steadily grew. In many countries it is even dominant - fuels such as natural gas are used in many branches of economy and households. Also in Poland gas consumption is constantly growing. Poland does not have a sufficiently large amount of "blue fuel" that would satisfy all the needs of business and households. Due to the geographical location, as well as geopolitical, historical and economic conditions, major supplier of natural gas to Poland is Russian fuel concern Gazprom. Since its beginnings it is present on the Polish market which is - at the same time - from the first years od the souvereign Third Republic of Poland. Thanks to the privileged position on the Polish fuel market concern leads monopolistic practices: concluding favourable to itself long-term contracts for natural gas supplies, imposition of fuel prices (highest for Poland in the entire European Union), control over company responsible for gas distribution to the Western Europe, delaying development of strategic pipeline leading in this direction. Especially in recent years many actions taken by Gazprom have raised concern in the environment of Polish politicans and economists. The most dangerous of these unfavourable activities are interruption or limitation of gas supplies as a form of economic blackmail aimed at other countries (for few times also experinced by Poland). As a result, our country remains significantly dependent on Russian gas although Poland for more than 20 years has become closer to the countries of Western Europe and since 10 years has been a member of the European Union. In order to reduce the dependence of the Polish economy on gas supplies from the East initiatives to acquire this fuel from other sources has been taken: diversification or alternative supplies from countries other than Russia, exploration of unconventional gas (shale gas) and construction of a gas terminal to receive liquified natural gas (LNG). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Handel gazem; Dystrybucja gazu; Gaz ziemny; Rynek paliw

EN

Gas trade; Gas distribution; Natural gas; Fuel market

• Czasopismo: Roczniki Ekonomii i Zarządzania / Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
• Rocznik: 2014
• Tom: 6
• Numer: nr 2
• Strony: 131-152

Twórcy

autor

Witold Kołbuk

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II w Lublinie

autor

Anna Kołbuk

Bibliografia

• Bosacki M., "Gazeta" kontra Gudzowaty, "Gazeta Wyborcza" 03.02.2002.
• Cameron F., Projekt gazociągu Nord Stream i jego implikacje strategiczne, "Międzynarodowy Przegląd Polityczny" 2(22)2008.
• Ciepiela D., Polska energetyka za mało lobbuje w Brukseli, www.wnp.pl [dostęp: 27.05.2011].
• Czachor R., polityczne uwarunkowania budowy gazociągu północnego: polityka energetyczna federacji rosyjskiej a solidarność europejska, w: Badania wschodnie. Polityka wewnętrzna i międzynarodowa, red. Z.J. Winnicki, W. Baluk, Wydawnictwo Arboretum, Wrocław 2009, s. 261-273.
• Dla nas kryzys się nie skończył, www.wprost.pl [dostęp: 14.02.2009].
• Dżikija N., Gazprom stabilnym dostawcą? To mrzonki, "Gazeta Prawna" 28.08.2013.
• Furman T., Polska jest jak twierdza, którą oblega Gazprom, "Rzeczpospolita" 09.12.2013.
• Gadomski W., Łupkowa tragikomedia, "Gazeta Wyborcza" 03.02.2014.
• Gazprom: Russia's energetic enigma, "The Economist" 06.10.2005.
• Gołębiewska M. Chaos w polskim gazie, www.wnp.pl [dostęp: 25.09.2014].
• Gołębiewska M., Całkiem nowy system, www.wnp.pl [dostęp: 13.09.2005].
• Gołębiewska M., Gaz to tylko początek, www.wnp.pl [dostęp: 13.09.2006].
• Gołębiewska M., Magazyny gazu: piłka po stronie rządu, www.wnp.pl [dostęp:25.09.2006].
• Gołębiewska M., Na gazowej szachownicy, www.wnp.pl [dostęp: 25.09.2005].
• Kaliski M., Nagy S., Rychlicki S., Siemek J., Szurlej A., Gaz ziemny w Polsce - wydobycie, zużycie i import do 2030 roku, "Górnictwo i Geologia" 5 (2010), z. 3, s. 27-40.
• Kiełbasiński A., Budowa Gazoportu w Świnoujściu opóźniona już o pół roku, "Gazeta Wyborcza" 23.01.2013.
• Kowalski J. K., Kontrakt na wyrost? - umowa gazowa z Norwegią, "Prawo i Gospodarka" 04.09.2001.
• Kublik A., Gaz na specjalnych zasadach, "Gazeta Wyborcza" 11.02.1014.
• Kublik A., Gazowy kryzys za pasem, "Gazeta Wyborcza" 09.11.2006.
• Kublik A., Gazprom nową rurą walczy o monopol w Polsce, "Gazeta Wyborcza" 09.04.2013.
• Kublik A., Gazprom próbuje sparaliżować zarząd EuRoPol Gazu, "Gazeta Wyborcza" 31.01.2014.
• Kublik A., Ile zapłaciliśmy za gazowy monopol Gazpromu?, "Gazeta Wyborcza" 28.10.2013.
• Kublik A., Krokodyle łzy gazowego cara, "Gazeta Wyborcza" 20.01.2014.
• Kublik A., Malinowski D., Co z tym gazem?, "Gazeta Wyborcza" 24.01.2006.
• Kublik A., Nie chcą Niemców, stawiają na Norwegię, "Gazeta Wyborcza" 02.06.2006.
• Kublik A., Niemcy nas wabią gazem z Rosji, "Gazeta Wyborcza" 21-22.05.2008.
• Kublik A., Niemcy oferują gaz z Rosji, "Gazeta Wyborcza" 31.05.2007.
• Kublik A., PGNiG uśpił gazociąg do Niemiec, "Gazeta Wyborcza" 27.12.2006
• Kublik A., Przez kogo marznie Polska, "Gazeta Wyborcza" 26.01.2006
• Kublik A., Taryfy na tłocznie, "Gazeta Wyborcza" 19.01.2005.
• Kublik A., Umorzony spór o gazowe opłaty, "Gazeta Wyborcza" 16-17.05.2008.
• Kublik A., Weszliśmy w gazociąg z Norwegii, "Gazeta Wyborcza" 21.05.2007.
• Kublik A., Wraca gazociąg Bernau-Szczecin, "Gazeta Wyborcza" 30.05.2008.
• Kublik A., Zamiast gazu za żywność droższy gaz bez żywności. Analiza, "Gazeta Wyborcza"
• -13.11.2005.
• Kuśpik W., Stefaniak P., Waldemar Pawlak o perspektywach polskiej gospodarki, www.wnp.pl, 23.11.2010.
• Łakoma A., Bezpieczeństwo dzięki statkom, "Rzeczpospolita" 20.01.2006
• Łakoma A., Bezpieczeństwo w cieniu Rosji, "Rzeczpospolita" 07.02.2008.
• Łakoma A., Gazociąg jamalski bardziej unijny, "Rzeczpospolita" 08.07.2009.
• Łakoma A., Nigdy nie zrezygnujemy z dostaw gazu z Rosji - rozmowa z Maciejem Woźniakiem, "Rzeczpospolita" 03.07.2009.
• Łakoma A., Polska chce kupować więcej gazu z Rosji, "Rzeczpospolita" 13.06.2009.
• Łakoma A., Spór z Brukselą o umowy gazowe trwa, "Rzeczpospolita" 07.05.2010.
• Malinowski D., Budujemy Gazociąg, www.wnp.pl [dostęp: 27.11.2010].
• Malinowski D., Gaz - paliwo silnie polityczne, www.wnp.pl, 26.09.2009.
• Malinowski D., Gazoport: kontrakty i statki potrzebne od zaraz, www.wnp.pl [dostęp:14.02.2007].
• Malinowski D., Wiceminister Budzanowski o gazowych dylematach, www.wnp.pl [dostęp:10.01.2011].
• Matthews O., Russia's Big Energy Secret, "Newsweek" 22.12.2007
• Miedwiediew A., Zależność czy tańszy gaz, "Gazeta Wyborcza" 20.01.2014.
• Migdał M., Wagner-Staszewska T., Fundusze Unii Europejskiej szansą na rozwój polskiej energetyki, "Polityka Energetyczna" 26.05.2010.
• Naimski P., Analiza wyniku polsko-rosyjskich negocjacji gazowych, "Międzynarodowy Przegląd Polityczny" 2(26)2010.
• Niklewicz K., Europa mądra po szkodzie, "Gazeta Wyborcza" 17.01.2006.
• Paniuszkin W., Zygar M., Gazprom. Rosyjska broń, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2008.
• Pawelczyk G., Kudzia P., Skazani na Gazprom, "Wprost" 43/1998.
• Pytel G, Gazowa dziura budżetowa, "Rzeczpospolita" 11,03.2011.
• Pytel G., Polska ma swój gaz, "Rzeczpospolita" 23.02.2010.
• Riley A., Nord Stream: analiza ekonomiczna i rynkowa projektu gazociągu północnego, "Międzynarodowy Przegląd Polityczny" 2(22)2008.
• Schutz S., Bidder B., Under Pressure: Once Mighty Gazprom Loses Its Clout, "Der Spiegel" 01.02.2013.
• South Stream z poślizgiem, "Gazeta Wyborcza" 15.10.2010.
• Staniłko J., Naimski P., Gazowa porażka polskich negocjatorów, "Rzeczpospolita" 10.06.2010.
• Staniłko J., Cena gazu, "Rzeczpospolita" 04.11.2010.
• Tajny raport NIK: Polska przepłacała za gaz, "Gazeta Prawna" 28.10.2013.
• Trusewicz I., Europejskie imperium Gazpromu, "Rzeczpospolita" 07.12.2013.
• Wieliński B., Pokój z Niemcami, "Gazeta Wyborcza" 07.12.2007.
• Zajdler R., Czy umowa gazowa jest zgodna z konstytucją?, "Rzeczpospolita" 24.05.2010.
• Zawisza A., Gaz dla Polski. Zarys historii sektora gazu ziemnego w ostatnich dwóch dekadach w Polsce, Instytut Sobieskiego, Warszawa 2011.