Samodzielność dochodowa jako determinanta zdolności kredytowej jednostki samorządu terytorialnego

• Autorzy: Daniel Budzeń , Adam Głębski

Warianty tytułu

Revenue Autonomy as a Determinant of the Creditworthiness of a Local Government Unit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badania jest identyfikacja zależności występujących pomiędzy bezzwrotnymi źródłami finansowania rozwoju lokalnego (w przypadku gmin i powiatów) lub regionalnego (w przypadku województw) a zdolnością do spłaty i obsługi długu przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce. Sformułowany problem badawczy nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji ograniczenia poziomu dochodów własnych (zmniejszenia samodzielności dochodowej) w związku z działaniem czynników zewnętrznych, tj. niezależnych od władz lokalnych. Do takich czynników można zaliczyć negatywne skutki pandemii COVID-19 lub zmiany prawne mające wpływ na poziom i strukturę dochodów samorządowych. W pierwszej części artykułu dokonano przeglądu literatury krajowej i zagranicznej poświęconej rozmaitym aspektom samodzielności władz lokalnych. Zdefiniowano pojęcie oraz rodzaje samodzielności, co stanowiło wprowadzenie do omówienia istoty samodzielności dochodowej badanych podmiotów. Ponadto zidentyfikowano problem dostępności danych o prognozowanych dochodach własnych, co z kolei miało istotne znaczenie dla procedury badawczej. Następnie zwrócono uwagę na problematykę zdolności kredytowej jednostek samorządu terytorialnego. W kolejnej części dokonano oceny związku pomiędzy samodzielnością dochodową a zdolnością do spłaty długu wraz z kosztami jego obsługi na podstawie danych empirycznych obejmujących okres 2010-2024.(fragment tekstu)

EN

The aim of this paper is to identify the relationship between non-returnable sources of financing for local development and the ability to repay and service the debt by local government units in Poland. The formulated research problem becomes particularly important in the situation of limiting the level of own-source revenues (reduction of income independence) due to the influence of external factors, independent from local authorities. The research was carried out on the entire population of local government units in Poland, considering their statutory types, municipalities, powiats, cities with powiat status, and voivodeships. The existence of a strong correlation between own-source revenues and the operating surplus was confirmed. The obtained results indicate that it is possible to assess creditworthiness, taking into account own-source revenue and the operating surplus.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Finanse lokalne; Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Dochody gminy; Dług publiczny

EN

Local finance; Local government units; Local revenues; Public debt

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2021
• Numer: nr 4 (68) Zewnętrzne źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce
• Strony: 85-105

Twórcy

autor

Daniel Budzeń

• Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium

autor

Adam Głębski

• Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi

Bibliografia

• Budzeń D., Ryzyko polityczne w zarządzaniu długiem lokalnym w Polsce, "Studia z Polityki Publicznej" 2021, t. 8, nr 2, https://doi.org/10.33119/KSzPP/2021.2.2.
• Budzeń D., Edwarczyk B., Marchewka-Bartkowiak K., Zarządzanie majątkiem i długiem lokalnym, CeDeWu, Warszawa 2021.
• Chojna-Duch E., Prawo finansowe. Finanse publiczne, Oficyna Prawa Polskiego, Warszawa 2017.
• Cichocki K., Zarządzanie finansami i długiem samorządu terytorialnego w perspektywie wieloletniej, Instytut Badań Systemowych PAN, Warszawa 2013.
• Głębski A., Planowanie budżetu w konsekwencji COVID-19 [w:] Zmiany w funkcjonowaniu JST w związku z COVID-19, red. R. Cieślak et al., C.H. Beck, Warszawa 2020.
• Filipiak B., Podatkowe czynniki kształtujące potencjał finansowy jednostek samorządu terytorialnego, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2016, nr 79, https://doi.org/10.18276/frfu.2016.79-51.
• Filipiak B., Przesłanki dokonania oceny samorządowego długu publicznego w tle podejścia badawczego [w:] Szacowanie poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w warunkach zwiększonego ryzyka utraty płynności finansowej, red. E. Denek, red. M. Dylewski, Difin, Warszawa 2013.
• Hałaburda D.A., Niestandardowe instrumenty finansowania jednostek samorządu terytorialnego, "Ekonomiczne Problemy Usług" 2017, nr 129, https://doi.org/10.18276/epu.2017.129-11.
• International Monetary Fund, World Bank, Revised Guidelines for Public Debt Management, "IMF Policy Paper" 2014.
• Isufaj M., Decentralization and the Increased Autonomy in Local Governments, "Procedia: Social and Behavioral Sciences" 2014, nr 109.
• Jagoda J., Prawne przesłanki samodzielności samorządu terytorialnego [w:] Administracja publiczna pod rządami prawa. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin prof. zw. dra hab. Adama Blasia, E-Wydawnictwo, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2016.
• Jastrzębska M., Dług ukryty jednostek samorządu terytorialnego - przyczyny, skutki, przeciwdziałanie, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia" 2017, nr 4, http://dx.doi.org/10.17951/h.2017.51.4.125.
• Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Jastrzębska M., Samodzielność ekonomiczna i finansowa jednostek samorządu terytorialnego, "Ekonomia, Rynek, Gospodarka i Społeczeństwo" 2004, nr 13.
• Kim J., Lotz J., Blöchliger H., Measuring Fiscal Decentralisation, Concepts and Policies, "OECD Fiscal Federalism Studies" 2013, https://doi.org/10.1787/9789264174849-en.
• Korolewska M., Marchewka-Bartkowiak K., Indywidualny wskaźnik zadłużenia samorządów terytorialnych, "Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze" 2011, nr 21(113).
• Korolewska M., Marchewka-Bartkowiak K., Zadłużenie samorządów terytorialnych w Polsce, "Studia BAS" 2011, nr 4(28) [Zadłużenie Polski, red. G. Gołębiowski, Z. Szpringer].
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Spełnienie przez jednostki samorządu terytorialnego relacji z art. 243 ustawy o finansach publicznych, Warszawa 2013, https://rio.gov.pl/download/attachment/88/opracowanie-art-243_20062013.pdf.
• Leong D., Debt Management - Theory and Practice, "Treasury Occasional Paper" 1999, nr 10, https://www.mfcr.cz/assets/en/media/D-Leong-Debt-Management-Theory-and-Practice-April-1999.pdf.
• Marchewka-Bartkowiak K., Zarządzanie długiem Skarbu Państwa. Implikacje dla strefy euro, Difin, Warszawa 2011.
• Miemiec W., Prawo finansów publicznych z kazusami i pytaniami, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
• Oulasvirta L., Turała M., Measuring the Financial Autonomy of Local Governments with a Local Autonomy Index, "Caledonian Business School Working Paper Series" 2005, nr 40.
• Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Poniatowicz M., Determinanty autonomii dochodowej samorządu terytorialnego w Polsce, "Nauki o Finansach" 2015, nr 1(22).
• Surówka K., Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2013.
• Surówka K., Sources of Income and Financial Autonomy of Local Self-government, "Economics World" 2018, t. 6, nr 1, https://doi.org/10.17265/2328-7144/2018.01.003.
• Szołno-Koguc J., Samodzielność dochodowa jednostek samorządu terytorialnego - aspekty teoretyczne, "Studia BAS" 2021, nr 1(65) [Źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, red. P. Felis, M. Korolewska], https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.02.
• Wiatr M.S., Niedziółka P., Ryzyko kredytowe [w:] Świat bankowości, red. M. Zaleska, Difin, Warszawa 2019.
• Wiśniewski M., Ocena zdolności kredytowej gminy, Difin, Warszawa 2011.
• Wolman H., McManmon M.B., Brunori D., Comparing Local Government Autonomy Across States, "Comparing Local Government Autonomy Across States. Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association" 2008, nr 101, http://www.JSTor.org/stable/prancotamamnta.101.377.
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2014 r., Warszawa 2015, https://rio.gov.pl/download/attachment/21/sprawozdanie_za_2014_r.
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2020 r., Warszawa 2021, https://rio.gov.pl/download/attachment/96/sprawozdanie_za_2020_r.pdf.
• Europejska Karta Samorządu Lokalnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. nr 124, poz. 607; z uwzględnieniem Dz.U. nr 154, poz. 1107).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 stycznia 2013 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. 2021, poz. 83).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. 2020, poz. 1896, ze zm.).
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. 2021, poz. 1672, ze zm.).
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240, ze zm.).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.37