Synoptic Conditions of the Tornado Occurrence in the Podhale Region on 29 May 2001 and its Natural and Economic Impacts

• Autorzy: Tadeusz Niedźwiedź , Krystyna German , Piotr Sadowski

Warianty tytułu

Warunki synoptyczne wystąpienia trąby powietrznej w dniu 29 maja 2001 roku na Podhalu oraz jej skutki przyrodnicze i gospodarcze

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

W artykule przedstawiono meteorologiczne warunki powstania i mechanizm działania wyjątkowo silnej trąby powietrznej, która przeszła nad Pogórzem Orawsko-Jordanowskim i Kotliną Nowotarską w dniu 29 maja 2001 roku. Oprócz sytuacji synoptycznej przedstawiono charakterystykę satelitarnych obrazów zachmurzenia oraz burz i opadów towarzyszących trąbie. Na podstawie zebranej kartograficznej i fotograficznej dokumentacji terenowej określono jej zasięg, sposób oddziaływania; opracowano skutki, jakie spowodowała w przyrodzie i straty w infrastrukturze technicznej. Wskazano na znaczne zaśmiecenie dużej powierzchni użytków rolnych i związane z nim zagrożenia. Dokonano klasyfikacji zaistniałych przemian, akcentując skutki trwałe, które dają początek dalszemu łańcuchowi przemian w przyrodzie. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents meteorological conditions and the mechanisms of action concerning the occurrence of the tornado, which crossed above Orawsko-Jordanowskie Foothills and Nowotarska Basin on 29 May 2001. Apart from synoptic situation, a characteristic of satellite images showing cloudiness, thunderstorms and precipitation accompanying the tornado was resented, too. The cartographic and photographic documentation allowed determine the range and influence of the tornado, concerning both natural environment and technical infrastructure. Large areas of agricultural land were covered with garbage created by the tornado, which is a threat for the functioning of those ecosystems. The changes were classified with special focus on permanent ones, which stimulate further changes in the environment. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Warunki meteorologiczne; Katastrofa ekologiczna; Klęski żywiołowe; Region klęski ekologicznej

EN

Meteorological conditions; Ecological disaster; Natural disaster; Region of ecological disaster

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2003
• Numer: z. 112 Changes of geographical environment and those of the socio-economic phenomena
• Strony: 55-67

Twórcy

autor

Tadeusz Niedźwiedź

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

autor

Krystyna German

• Jagiellonian University, Cracow, Poland

autor

Piotr Sadowski

• Jagiellonian University, Cracow, Poland

Bibliografia

• Budziszewska E., 1960, Meteorologiczne warunki wystąpienia huraganu w dn. 20.5.60 r., Gaz. Obserw. PIHM, 13, 9, 6-9.
• Burchard P., 1970, Trąby powietrzne, Poznaj Świat, 18, 7, 42-43.
• Janiszewski F., 1966, Zjawisko trąby powietrznej, Gaz. Obserw. PIHM, 19, 9, 5-8.
• McDonald J.R., 2001, T. Theodore Fujita: his contribution to tornado knowledge through damage documentation and the Fujita scale, Bull. Amer. Met. Soc., 82, 1, 63-72.
• Morawska M., 1959, Huragan w Polsce w dniach 15-go i 16-go maja 1958 r., Biul. PIHM, 4, 27-38.
• Parczewski W., Kluźniak S., 1959, Trąba powietrzna w województwie szczecińskim w dniu 25 sierpnia 1956 roku, Przeg. Geof., 4, 3-4, 237-245.
• Petterssen S., 1964, Zarys meteorologii, PWN, Warszawa.
• Rafałowski S., 1958, Trąby w Rawie Mazowieckiej i w Nowym Mieście (maj 1958 r.), Gaz. Obserw. PIHM, 11,6, 7-10.
• Rokita Z., 1970, Systemy korzeniowe niektórych drzew i krzewów i ich przydatność do obudowy biologicznej potoków górskich, Ochr. Przyr., 35, 101-159.
• Salomonik S., 1960, Huragan w dniu 20 maja 1960 r., Gaz. Obserw. PIHM, 13, 10, 6-10.
• Salomonik S., 1961, Skutki huraganowych wiatrów z dnia 27 czerwca 1961 roku, Gaz. Obserw. PIHM, 14, 10, 9-10.
• Schmuck A., 1952, Trąby powietrzne, Wszechświat, 3/6, 95-100.
• Skrodzki K.J., 1821, Rozprawa o trąbie powietrznej, Roczn. TN Warszawa, 14, 51-98.
• Sławiński M., 1877, Trąba powietrzna w Kołomyi w dniu 13 czerwca 1876 roku, Spraw. Kom. Fizjogr. AU, 11, 188-189.
• Wiśliński A., 1967/1968, Rozwój poglądów na strukturę i sposób powstawania trąb powietrznych, Biul. Lubel. TN, sect. D, 7/8, 19-25.