Praca ze społecznością jako element kluczowy i warunek powodzenia programu rewitalizacji zdegradowanych obszarów miasta Studium przypadku

• Autorzy: Kazimiera Wódz , Monika Szpoczek-Sało

Warianty tytułu

Community Work as a Key Element and a Condition for Successful Revitalization of Degraded Town District. A Case Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ukazanie na konkretnym przykładzie przydatności metodyki organizowania społeczności lokalnej (community organizing) w rewitalizacji społecznej zdegradowanej dzielnicy miasta. Problematyka rewitalizacji jest jednym z priorytetowych obszarów polityki spójności realizowanej przy wsparciu środków europejskich w obecnej pespektywie finansowej (2014-2020) (por. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 roku, Dz.U. 2014, poz. 1146, z późniejszymi zmianami). Rewitalizacja, rozumiana jako wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych dzięki kompleksowym, zintegrowanym działaniom społecznym, gospodarczym i przestrzennym, zyskała solidne podstawy prawne w przyjętej w ostatnim czasie przez Sejm RP Ustawie o rewitalizacji z dnia 23 lipca 2015 roku (Dz.U. 2015, poz. 1777) oraz zabezpieczenie finansowe w postaci znaczącej puli środków pochodzących z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (około 9-10% alokacji ogółem na krajowe i regionalne programy operacyjne, tj. około 25 mld zł). (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents a concrete example of suitability of methods of community organizing in the revitalization of the degraded district of the city. The issue of revitalization is among the priorities of territorial and social cohesion policy implemented with the support of European funds in its present a financial perspective European Union. Revitalization is understood as the output of a crisis situation of degraded areas by implementation of comprehensive and integrated social, economic and space programs. It has actually gained solid legal grounds from the accepted recently by the Polish Sejm on Revitalization Law on of 23 July 2015 (Dz.U. 2015, poz. 1777). The aim of the article is to point out how in the revitalization programs to build and use the potential of the local community. The authors are not confined to general guidelines but also refer to the practical experience gathered owing to social projects implemented in Lipiny (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja; Tożsamość lokalna; Społeczeństwo

EN

Revitalization; Local identity; Society

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2016
• Tom: 7
• Strony: 62-86

Twórcy

autor

Kazimiera Wódz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Monika Szpoczek-Sało

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bąbska B., Dudkiewicz M., Jordan P., Kaźmierczak T., Kozdrowicz E., Mendel M., Popłońska-Kowalska M., Rymsza M., Skrzypczak B., 2012: Ramowy Model Środowiskowej Pracy Socjalnej / organizowania społeczności lokalnej. CAL.
• Dumoulin P., Dumont R., Bross N., Masclet G., 2006: Travailler en réseau. Méthodes et pratiques en intervention sociale. Paris: Dunod.
• Dziekoński R.O., 2008: Polityka miejska. Rozwój obszarów zurbanizowanych. Ministerstwo Infrastruktury, czerwiec, http://www.mi.gov.pl (data dostępu: 30.10.2015).
• Faliszek K., Łęcki K., Wódz K., 2001: Górnicy - zbiorowości górnicze u progu zmian. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk".
• Geddes M., Benington J., 2001: Local Partnership and Social Exclusion in the European Union. New forms of local social governance?. London and New York: Routledge.
• Geddes M., Le Gales P., 2001: Local Partnership, welfare regimes and local governance: a process of regime restructuring?. In: M. Geddes, J. Benington, eds.: Local Partnership and Social Exclusion in the European Union. New forms of local social governance? London and New York: Routledge.
• Jarczewski W., 2012: Rewitalizacja w RPO 2007-2013. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
• Jordan P., Skrzypczak B., red., 2002: Centrum Aktywności Lokalnej jako metoda rozwoju społeczności lokalnej. Warszawa: CAL.
• Juzwa N., Wódz K., red., 1996: Rewitalizacja historycznych dzielnic mieszkalno-przemysłowych. Idee - projekty - realizacje. Katowice: GRAPH.
• Kaźmierczak T., Bąbska B., Popłońska-Kowalska M., Rymsza M., 2013: Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego. Warszawa: ISP/CAL.
• Kowalczyk B., 2009: Programy aktywności lokalnej szansą rozwoju pracy socjalnej metodą organizowania społeczności lokalnej?. W: K. Wódz, K. Faliszek, red.: Aktywizacja - integracja - spójność społeczna. W poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań w obszarze polityki społecznej i pracy socjalnej. Toruń: Akapit.
• "Krajowy program Zabezpieczenie społeczne i integracja społeczna na lata 2006-2008". Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Kubisch A.B., 1985: Comprehensive Community Initiatives: Lessons in Neighborhood Transformation, http://www.nhi.org/online/issues/85/compcomint.html (data dostępu: 15.10.2015).
• "Lokalny Program Rewitalizacji Świętochłowic do roku 2030". Świętochłowice 2014.
• Mikkelsen S., Scheffler N., Wakefield N., 2007: "Support for Cities" (URBACT 2002-2006). Raport końcowy dla Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Katowice, 26 czerwca.
• Niesporek A., Wódz K., 2003: Grupy marginalizowane, przedsiębiorczość społeczna, praca socjalna - strategia rozwoju społeczności lokalnych. W: T. Kaźmierczak, M. Rymsza, red.: W stronę aktywnej polityki społecznej. Warszawa: ISP.
• Pilch T., Lepalczyk I., red., 1993: Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwo "Żak".
• "Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013", 2007. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Rendchen G., 1996: Bariery rewitalizacji dzielnic mieszkalno-przemysłowych (na przykładzie Kolonii Zgorzelec w Bytomiu). W: N. Juzwa, K. Wódz, red.: Rewitalizacja historycznych dzielnic mieszkalno-przemysłowych. Idee - projekty - realizacje. Katowice: GRAPH, s. 41-50.
• Rothman J., 1976: Three Model of Community Organization Practice. In: F.M. Cox et al., eds.: Strategies of Community Organization. Illinois.
• Rymsza M., 2004: Praca socjalna i pracownicy socjalni w modelu aktywnej polityki społecznej. W: K. Wódz, K. Piątek: Socjologia i polityka społeczna a aktualne problemy pracy socjalnej, dylematy teorii i praktyki. Toruń.
• Siemiński W., Topczewska T., 2009: Rewitalizacja miast w Polsce przy wsparciu funduszami UE w latach 2004-2008. Warszawa: Difin.
• Skals i K., 2002: Rewitalizacja starych dzielnic miejskich. W: Z. Ziobrowski, D. Ptaszycka-Jackowska, A. Geissler, red.: Rewitalizacja. Rehabilitacja. Restrukturyzacja. Odnowa Miast. Kraków: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej.
• Skalski K., 2004: Szanse i zagrożenia programów rewitalizacji. W: L. Frąckiewicz, red.: Wykluczenie. Rewitalizacja. Spójność społeczna. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Skalski K., 2009: Rewitalizacja we Francji - zarządzanie przekształceniami obszarów kryzysowych w miastach. Kraków: IRM.
• Skidmore R.A., Thackeray M.G., 1996: Wprowadzenie do pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Skinner S., 1997: Building Community Strengths: A Resource Book on Capacity Building. London: Community Develoment Foundation.
• Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego "Śląskie 2020+". Wydział Planowania Strategicznego i Przestrzennego; Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego; Katowice 2013.
• Szarfenberg R., 2007: Rodzaje i formy aktywnej polityki społecznej. W: G. Firlit, M. Szylko-Skoczny: Polityka społeczna. Warszawa: PWN.
• Szefer W., 1970: Świętochłowice. Zarys rozwoju miasta. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Theiss W., 2001: Mała Ojczyzna: kultura - edukacja - rozwój lokalny. Warszawa: "Żak".
• Twelvetrees A., 2002: Community Work. Houndmills.
• Warowicki M., Woźniak Z., red., 2001: Aktywność obywatelska w rozwoju społeczności lokalnej. Warszawa: Wydawnictwo Municipium.
• Wódz J., 1998: Problemy społeczne wynikające z bezrobocia a patologia społeczna w starym regionie przemysłowym - perspektywa dla dalszych badań socjologicznych. W: J. Wódz, K. Czekaj, red.: Patologia społeczna w aglomeracji miejskiej Górnego Śląska: specyfika zjawiska w regionie poddanym restrukturyzacji gospodarki. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Wódz J., Wódz K., 2009: Restrukturyzacja ekonomiczna województwa śląskiego a przekształcenia społeczno-kulturowe miast. W poszukiwaniu nowej tożsamości. W: G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir, red.: Człowiek-Miasto -Region. Związki i interakcje. Księga Jubileuszowa Bohdana Jałowieckiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wódz K., 1998: Praca socjalna w środowisku zamieszkania. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Wódz K., 2003: Przestrzeń problemów społecznych w mieście - wskazania dla praktyki. W: M.S. Szczepański, J. Wód z, red.: Miejska przestrzeń publiczna w dobie transformacji. Dąbrowa Górnicza-Tychy: Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej.
• Wódz K., 2005a: Partnerstwo społeczne, czyli jak budować kapitał społeczny w środowisku lokalnym. W: B. Kożusznik przy współudziale A. Wziątek-Staśko, red.:
• Zarządzanie kapitałem ludzkim wobec wejścia Polski do Unii Europejskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wódz K., 2005b: Dylematy współczesnej pracy socjalnej. W: L. Frąckiewicz, red.: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Wódz K., 2008a: Wprowadzenie. W: K. Wódz, S. Pawlas -Czyż, red.: Praca socjalna wobec nowych obszarów wykluczenia społecznego. Toruń: Akapit.
• Wódz K., 2008b: Jak pomagać bezdomnym? Uwagi na marginesie metody towarzyszenia. W: A. Wiktorska-Święcka, red.: Wyprowadzić na prostą. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
• Wódz K., 2010: Zarządzanie sferą społeczną w programach rewitalizacji miast. W: B. Kożusznik przy współpracy M. Chrupały-Pniak, red.: Zastosowania psychologii w zarządzaniu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wódz K., 2011a: Organizacja pracy ze społecznością lokalną jako instrument rewitalizacji społecznej. W: B. Skrzypczak, red.: Rewitalizacja społeczna. Od aktywizacji do rozwoju lokalnego. Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji.
• Wódz K., 2011b: Terytorializacja polityki społecznej a środowiskowa praca socjalna. W: K. Piątek, K. Szymańska-Zybertowicz, red.: Profesjonalna praca socjalna. Nowy paradygmat czy niedokończone zadanie. Toruń: Akapit.
• Wódz K., red., 1992: Przestrzeń - środowisko społeczne - środowisko kulturowe. Z badań nad starymi dzielnicami miast Górnego Śląska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wódz K., red., 2013: Zapomniane miejsca, zapomniani ludzie: restrukturyzacja ekonomiczna a zmiana kulturowa. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Wódz K., Faliszek K., Kowalczyk B., Leśiak-Berek E., Mandrysz W., 2010: Programy Aktywności Lokalnej jako instrument aktywizacji środowiska lokalnego - wstępna próba oceny. "Przegląd Socjologiczny", T. LIX/4.
• Wódź K., Kowalczyk B., red., 2014: Organizowanie społeczności. Modele i strategie działania. W: M. Grewiński i in., red.: "Nowa Praca Socjalna". Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• "Wytyczne w zakresie konstruowania Lokalnych Programów Rewitalizacji Społecznej. Materiały pomocnicze dla partnerstw lokalnych w ramach projektu systemowego Rewitalizacja Społeczna, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Działanie 1.2.: Systemowe Wsparcie Instytucji Pomocy i Integracji Społecznej". CRZL, Warszawa 2010.
• Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Systemie realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, grudzień 2008
• "Krajowa Polityka Miejska 2023. Projekt", wersja 1, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, marzec 2014.
• "Narodowy Plan Rewitalizacji 2022". Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 2014.
• "Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020". Minister Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 3 lipca 2015.
• Uchwała nr XXIX/349/13 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z dnia 27 lutego 2013 r.
• Uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego Nr IV/38/2/2013 z dnia 1 lipca 2013 r.
• Ustawa o rewitalizacji z dnia 23 lipca 2015 (Dz.U. 2015, poz. 1777).