W stronę spersonalizowanego miasta?

• Autorzy: Małgorzata Dymnicka

Warianty tytułu

Towards a Personalised City?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jeśli obraz miasta ma być ciągły, a więc także zrównoważony, musi "być plastyczny, by dopasowywać się do percepcyjnych przyzwyczajeń tysięcy obywateli; elastyczny - by zmieniać funkcje i znaczenia; otwarty - na kształtowanie się nowej metaforyki. Musi zapraszać swoich odbiorców do eksploracji świata", twierdzi Kevin Lynch (2011, s. 139). W swojej książce Good City Form (2008) rekomenduje podejście do kształtowania przestrzeni miejskiej "bez misjonarstwa", za to w przekonaniu, że potrzebujemy środowiska, które nie tylko jest dokładnie zorganizowane, lecz także opowiada o ludziach i ich złożonych relacjach społecznych, aspiracjach oraz tradycji historycznej. Powinny więc - zdaniem Lyncha - charakteryzować je: żywotność (vitality), znaczenie (sense), dopasowanie ( fit), dostęp (access), efektywność (efficiency), kontrola (control) i sprawiedliwość ( justice). Wydaje się, że chociaż trudno o jakąś jedną, wspólną prawdę wywiedzioną z dociekań Lewisa Mumforda, Kevina Lyncha czy Jane Jacobs, to istnieją na najbardziej ogólnym poziomie pewne zasady, zapewniające odpowiednią równowagę między życiem prywatnym a publicznym. Z tego właśnie powodu, jeżeli miasto ma nadal pełnić żywotną funkcję katalizatora społecznych i kulturowych procesów, wciąż pozostaje tym niezbywalnym dziedzictwem ludzkiej cywilizacji, jak twierdzi Joseph Rykwert (2013). W jego przekonaniu, miasta świata zostały zalane przez dwie kolejne fale rewolucji przemysłowej i dlatego - nadmiernie przeciążone - zaczęły pękać w szwach. Pierwsza fala z przełomu XVIII i XIX wieku ukształtowała miasto w znanej nam obecnie postaci.(fragment tekstu)

EN

Since Plato and Vitruvius we have seen continuous efforts to strive for the truth, good and beauty focused around a city as a political idea and fundamentally existential space. For ages these efforts have been coupled with thinking of an ideal arrangement and composition of a city, the sense of subjectivity of its dwellers and users, their experiencing of time and space. In particular, in the recent decades, when it was not the space, but the time and its acceleration that became the basic principle of the natural order of things, the role of architecture has been changing. The information technologies made it an act of communication and therefore a part of the message of the media system. They also reversed the direction and thinking of the urban development - from the only one homogenous space-time continuum to the personalised city based on individualised personalities and respective places in both physical and virtual reality. In the modernist vision of a city the space-time continua comprising absolute qualities were a priori preferred over thinking of a city as a gathering of various areas, relation networks and flows which unite, merge or split. The times of the advanced communication technologies raise the question concerning the ontological status of a city where independence and individualism in interpersonal contacts together with the identity loss mechanisms symbolised by removing the social relations from the context of the space have become an ideal.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Przestrzeń publiczna; Architektura; Społeczeństwo

EN

City; Public space; Architecture; Society

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2016
• Tom: 7
• Strony: 28-47

Twórcy

autor

Małgorzata Dymnicka

• Politechnika Gdańska

Bibliografia

• Augé M., 2010: Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Tłum. R. Chymkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Barbrook R., 2009: Przyszłości wyobrażone. Od myślącej maszyny do globalnej wioski. Tłum. J. Dzierzgowski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
• Barney D., 2008: Społeczeństwo sieci. Tłum. M. Fronia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Bauman Z., 2008: Wspólnota. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Beck U., 2002: Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Tłum. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Benjamin W., 1996: Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Benjamin W., 2005: Pasaże. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bucholc M., 2013: Złożoność nie do udźwignięcia: utopie jedności, utopie różnicy. "Studia Socjologiczne", nr 4.
• Castells M., 2007: Społeczeństwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Castells M., Himann P., 2009: Społeczeństwo informacyjne i państwo dobrobytu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Certeau M. de, 2008: Wynaleźć codzienność: sztuki działania. Tłum. K. Thiel-Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Chambers D., 2006: New Social Ties. Contemporary Connections in a Fragmented Cities. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Dymnicka M., 2010a: Sztuka w przestrzeni publicznej miasta - konfrontacja czy dopełnienie?. W: E. Rewers, red.: Sztuka - kapitał kulturowy polskich miast. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Dymnicka M., 2010b: The End of Place as We Know It? Attempts at Conceptualization. "Human Geographies - Journal of Studies and Research in Human Geographies", Vol. 4.
• Dymnicka M., 2013: Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Elias N., 2008: Społeczeństwo jednostek. Tłum. J. Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Feaherstone M., 1996: Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego. W: R. Nycz, red.: Postmodernizm. Antologia przekładów. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński.
• Flicia k M., 2011: Ulica jako hybryda. Przestrzeń miejska w perspektywie sieci. W: M. Duchowski, E. Sekuła, red.: Między wolnością a anarchią. Street art. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych.
• Foucault M., 2011: Inne przestrzenie. W: B. Świątkowska, red.: Coś, które nadchodzi. Architektura XXI wieku. Kraków: Fundacja Bęc Zmiana.
• Frąckowiak M., Krajewski M., 2014: Polityka impulsów i rzeczy. W: My i oni. Przestrzenie wspólne. Projektowanie dla wspólnoty. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Frydryczak B., 1998: Okiem przechodnia: ulica jako przestrzeń estetyczna. W: J.S. Wojciechowski, A. Zeidler-Janiszewska, red.: Formy estetyzacji przestrzeni publicznej. Warszawa: Instytut Kultury.
• Frysztacki K., 2009: Socjologia problemów społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Giddens A., 2010: Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giddens A. (wsp. Sutton P.W.), 2012: Socjologia. Tłum. O. Siara, A. Szulżyck a, P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giddens A., 2014: Europa. Burzliwy i potężny kontynent. Tłum. O. Siara. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Habermas J., 2007: Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Tłum. W. Lipnik, M. Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jacobs J., 2014: Śmierć i życie wielkich miast Ameryki. Warszawa: Centrum Architektury.
• Jałowiecki B., 2005: Przestrzeń ludyczna - nowe obszary metropolii. "Studia Regionalne i Lokalne", nr 3 (21).
• Jałowiecki B., 2007: Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni. W: B. Jałowiecki, W. Łukowski, red.: Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica - Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Krajewski M., red., 2007: Wizualność miasta. Wytwarzanie miejskiej ikonosfery. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Krzysztofek K., 2006: Czy sieci uratują sferę publiczną?. W: J.P. Hudzik, W. Woźniak, red.: Sfera publiczna. Kondycja, przejawy, przemiany. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Krzysztofek K., 2014: Społeczeństwo w XXI wieku: rozproszenie i nadzór. "Studia Socjologiczne", nr 1.
• Krzysztofek K., Szczepański M.S., 2002: Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Landry Ch., 2013: Kreatywne miasto. Zestaw narzędzi dla miejskich innowatorów. Tłum. O. Siara. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Laskowski P., 2011: Projekty wspólnoty. W: B. Świątkowska, red.: Coś, które nadchodzi. Architektura XXI wieku. Kraków: Fundacja Bęc Zmiana.
• Latour B., 2010: Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Tłum. A. Derra, K. Abriszewski. Kraków: Universitas.
• Leder A., 2014: Wspólnota w czasach indywidualizmu. W: My i oni. Przestrzenie wspólne. Projektowanie dla wspólnoty. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Lynch K., 2008: Good City Form. Cambridge, MA: MIT Press.
• Lynch K., 2011: Obraz miasta. Warszawa: Wydawnictwo Górnoleśne.
• MaffeSoli M., 2008: Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych. Tłum. M. Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Majer A., 2010: Socjologia i przestrzeń miejska. Warszawa: PWN. Maje r A., 2012: Nowy Urbanizm. W: E. Bogacz-Wojtanowska, W. Gumuła, S. Rębisz, red.: Zróżnicowanie i zmienność społecznego świata. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Marody M., 2010: Wirtualność rzeczywistości. Rzeczywistość wirtualności. W: K. Korab, red.: Wirtual. Czy nowy wspaniały świat? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marody M., 2014: Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marody M., Giza-Poleszczuk A., 2004: Przemiany więzi społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• McLuhan M., Fiore Q., 1967: The Medium is the Message. An Inventory of Effects. Harmondsworth: Bantam.
• Mu m ford L., 1938: The Culture of Cities. New York: Harcourt Brace & Company. Newhouse V., 2005: W stronę nowego muzeum. W: M. Popczyk, red.: Muzeum sztuki. Antologia. Kraków: Universitas.
• Putnam R., 2008: Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Tłum. P. Sadura, S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Rewers E., 2005a: Post-Polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: Universitas.
• Rewers E., 2005b: Triumf i upadek ponowoczesnych utopii miejskich. Jak utopie miejskie przekształcały się w towar?. "Kultura i Społeczeństwo", nr 1.
• Rewers E., 2006: Europejska przestrzeń kulturowa czy przestrzenny miszmasz? W: J.P. Hudzik, W. Woźniak, red.: Sfera publiczna. Kondycja, przejawy, przemiany. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Rheingold H., 1993: The Virtual Community: Homestanding on the Electronic Frontier. Reading, MS: Addison-Wesley.
• Rykwert J., 2013: Pokusa miejsca. Przeszłość i przyszłość miast. Tłum. T. Bieroń. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
• Scholte J.A., 2006: Globalizacja. Krytyczne wprowadzenie. Sosnowiec: Humanitas.
• Sennet t R., 2009: Upadek człowieka publicznego. Tłum. H. Jankowska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
• Sennet t R., 2015: Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu. Warszawa: Aletheia.
• Sławek T., 2010: Miasto. Próba zrozumienia. W: E. Rewers, red.: Miasto w sztuce - sztuka miasta. Kraków: Universitas.
• Stalder F., 2012: Manuel Castells. Teoria społeczeństwa sieci. Tłum. M. K ról. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Starosta P., 2012: Przynależność w dobie globalizacji. W: R. Dopierała, K. Kaźmierska, red.: Tożsamość, nowoczesność, stereotypy. Kraków: Wydawnictwo "Nomos".
• Szacki J., 2002: Historia myśli powszechnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sztompka P., 2002: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Sztompka P., 2007: Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Trend D., ed., 2001: Reading Digital Culture. Oxford: Blackwell.
• Virilio P., 2006: Bomba informacyjna. Tłum. S. Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Weber M., 2002: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. D. Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wellman B., 2002: Little Boxes, glocalization, and networked individualism. http:// calchong.tripod.com/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/LittleBoxes.pdf (data dostępu: 20.02.2016).
• Wellman B., Quan-Haase A., Boase J., Chen W., Hampton K., Islade Diaz I., Miyata K., 2003: The Social Affordances of the Internet for Networked Individualism. "Journal of Computer-Mediated Communication", Vol. 8 (3).
• Wódz K., 2000: Ruch ekologiczny. Formowanie się i rozwój ruchu ekologicznego. W: Encyklopedia socjologiczna. T. 3. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Zukin S., 1995: The Cultures of Cities. Oxford-Cambridge, MA: Wiley-Blackwell.