Kategoria utopii jako narzędzie teorii społecznej

• Autorzy: Waldemar Czajkowski

Warianty tytułu

The Category of the Utopia as an Instrument of Social Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tytuł artykułu - z konieczności lapidarny - może być źródłem pewnych nieporozumień, dobrze go będzie zatem doprecyzować. Najpierw "negatywnie" - w artykule nie będzie (w zasadzie) mowy o utopii jako o pewnym społecznym fenomenie, który bywa badany w ramach socjologii i innych nauk społecznych. To niewątpliwie interesujący i ważny przedmiot badań, ale moje ("pozytywne") cele są inne: zamierzam, po pierwsze, radykalnie uogólnić pojęcie utopii; po drugie zaś uzasadnić tezę, że posługiwanie się takim pojęciem utopii - jako narzędziem (a nie: przedmiotem) badań - jest dopuszczalne, a z pewnego punktu widzenia: wręcz pożądane. (fragment tekstu)

EN

In the paper has been presented a concept of utopia. Utopia is conceived of as an image of a possible social world (possible history). This concept is a radical generalization of the traditional understanding of this notion. Some arguments have been formulated to support the thesis that the generalized concept of utopia can be useful in studying past, presence and future of social world. It has been stressed that so conceived of utopias cannot be foundations of utopianism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teorie społeczne; Ład społeczny; Ład społeczno-gospodarczy; Struktura społeczna

EN

Social theories; Social order; Social-economic order; Social structure

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2017
• Tom: 8
• Strony: 72-93

Twórcy

autor

Waldemar Czajkowski

• Politechnika Śląska

Bibliografia

• Balibar E., 1975: O podstawowych pojęciach materializmu historycznego. W: L. Althuser, E. Balibar: Czytanie "Kapitału". Warszawa: PIW.
• Bartoszek A., Bogalska-Czajkowska E., Czajkowski W., Małkiewicz A., 1986: Podział pracy. Struktura i geneza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Bauman Z., 1995: Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bocheński J.M., 1993: Logika i filozofia. Wybór pism. Tłum. T. Baszniak, J. Garewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cassirer E., 1971: Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury. Tłum. A. Staniewska. Warszawa: Czytelnik.
• Czajkowski W., 2009: Globalizacja jako kontekst samokrytyki filozofii. W: T. Czakon, red.: Filozofia wobec globalizacji. Katowice: Oficyna Wydawnicza WW.
• Czajkowski W., 2013: "Koniec ideologii." Uwagi o socjologicznym i ideologicznym sensie oraz aktualności tez(y) Arona-Bella. W: J. Jaskiernia, red.: Wpływ standardów międzynarodowych na rozwój demokracji i ochronę praw człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Czajkowski W., 2015a: O możliwości filozofii Historii. "FiloSofija", nr 28 (1/II).
• Czajkowski W., 2015b: Od wizji filozofii XXI wieku do historii filozofii. W: A. Kuzior,red.: Humanistyka. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci profesora Jacka Rąba. Zabrze: M-studio.
• Czajkowski W., 2016: O pojęciu kryzysu intelektualnego. W: J. Auleytner, J. Kleer, red.: Rewolucja informacyjna a kryzys intelektualny. Warszawa: Komitet "Polska 2000 Plus" PAN.
• Demandt A., 1999: Historia niebyła. Co by było, gdyby... ? Warszawa: PIW.
• Epstein J., Axtell R., 1996: Growing Artificial Societies. Social Science from the Bottom Up. Washington, D.C.: Brookings Institution Press.
• Hawthorn G., 1991: Possible worlds: possibility and understanding in history and the social sciences. Cambridge: Cambridge University Press.
• Heller M., Niekrasz A., 1989: Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego. T. 1-2. Wrocław: Oficyna Wydawnicza "Universitas".
• Inwagen P. van, 1995: Dwa pojęcia światów możliwych. W: T. Szubka, red.: Metafizyka w filozofii analitycznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Kaku M., 2000: Wizje, czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Kmita J., Nowak L., 1968: Studia nad teoretycznymi podstawami humanistyki. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Kumar K., 1987: Utopia and Anti-Utopia in Modern Times. Oxford: Basil Blackwell.
• Kumar K., 1991: Utopianism. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Lem S., 1974: Summa technologiae. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Lukes S., 2003: Niezwykłe oświecenie profesora Caritata. Komedia idei. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Muza SA.
• Mucha J., 1986: Socjologia jako krytyka społeczna. Orientacja radykalna i krytyczna we współczesnej socjologii zachodniej. Warszawa: PWN.
• Nozick R., 1974: Anarchy, State, and Utopia. New York: Basi Books, Inc.
• Olson M., Landsberg H.H., eds., 1973: The No-Growth Society. New York: W.W. Norton, Inc.
• Ossowski S., 1967: Dzieła. O nauce. T. 4. Warszawa: PWN.
• Parsons T., 2009: System społeczny. Przeł. M. Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Popper K.R., 1989: Nędza historycyzmu: z dodaniem fragmentów Autobiografii. Warszawa: Wydawnictwo KRĄG.
• Przybylska-Czajkowska B., Czajkowski W., 2015: O fenomenologii pracy i dialektyce produkcji. Uwagi na początek XXI wieku. W: A. Kuzior, red.: Humanistyka. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci profesora Jacka Rąba. Zabrze: M-studio.
• Schumacher F.C., 1981: Małe jest piękne. Spojrzenie na gospodarkę świata z założeniem, że człowiek coś znaczy. Przeł. E. Szymańska, J. Strzelecki. Warszawa: PIW.
• Szacki J., 1980: Spotkania z utopią. Warszawa: Iskry.
• Sztompka P, 2002: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
• Szubka T., 1995: Wprowadzenie. W: T. Szubka, red.: Metafizyka w filozofii analitycznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Topolski J., 1968: Metodologia historii. Warszawa: PWN.
• Walicki A., 1996: Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wallerstein I., 2004: Koniec świata, jaki znamy. Przeł. M. Bilewicz, A.W. Jelonek, K. Tyszka. Warszawa: Scholar.