Dwa spotkania międzykulturowe - przedstawienia i konteksty

• Autorzy: Joanna Kurczewska

Warianty tytułu

Two Intercultural Encounters - Performances and Contexts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest po pierwsze - zdystansowanie się wobec koncepcji monokulturowej Polski, koncepcji potransformacyjnej Polski, która mimo wielu przejawów i neotradycjonalizacji, wpływów europejskich i globalnych jest nadal traktowana jako świadectwo monolitycznej wizji kultury narodowej, po drugie - przyłączenie się do badaczy, których przedmiotem namysłu i wiary jest wielokulturowość Polski współczesnej. Innymi słowy, chciałabym w zaproponowanym wyborze przypadków badawczych odejść też od przekonań, że "przestrzeń publiczna [Polski - J.K.] zdominowana jest przez dwa modele kultury - "tradycyjny konserwatyzm oraz konsumpcjonizm kultury masowej" (P i P Żuk, 2014, s. 11).(fragment tekstu)

EN

Author proposes constructing cultural diagnosis of Poland after 1989 using anthropological and sociological concepts of cultural diversity, multiculturalism and intercultural encounter. The multi-stage research project aiming at critique of the monocultural vision of Poland is outlined. The first stage is discussed in the detail by reference to two cases of intercultural encounter: 1) historical reconstruction i.e. encountering the past and 2) encountering the otherness as in the international folk-music festival. The both types are described and compared using the Victor Turner's theory of social drama (spectacle). The cultural unity of Polish culture is described as based upon the intercultural contact and pluralism of types of culture.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Socjologia kultury; Antropologia kultury; Wielokulturowość; Konserwatyzm

EN

Culture; Sociology of culture; Cultural anthropology; Multicultural; Conservatism

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2015
• Tom: 6
• Strony: 28-55

Twórcy

autor

Joanna Kurczewska

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie

Bibliografia

• Abu-Lughot L., 2013: Ideologia i polityka uczuć. W: M. Rajtar, J. Straczuk, red.: Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Kultury, s. 301-326.
• Bokszański Z., 2008: Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Burke P., 2011: Fabrykacja Ludwika XIV. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu War-szawskiego, Biblioteka Humanisty.
• Burszta J., 1960: Kultura ludowa Wielkopolski. T. 1. Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Burszta J., 1974: Kultura ludowa - kultura narodowa. Poznań: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Burszta W.J., 2006: O trzech pojęciach metakultury. "Przegląd Kulturoznawczy", nr 1, s. 22-30.
• Burszta W.J., 2012: Teraz i wtedy. Tożsamość nasycana imitacją przeszłości. W: T. Szlendak i in., red. : Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 143-157.
• Casimir F.L., 1996: Budowanie trzeciej kultury. Zmiana paradygmatu komunikacji międzynarodowej i międzykulturowej. W: A. Kapciak, L. Karpowicz, A. Tyszka, red.: Komunikacja międzykulturowa. Zderzenia i spotkania. Warszawa: Instytut Kultury, s. 28-56.
• Clifford J., 2000: Kłopoty z kulturą. Warszawa: KR.
• Connerton P., 2012a: Obrzędy upamiętniania. W: Tenże: Jak społeczeństwa pamiętają. Tłum. M. Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 94-145.
• Connerton P., 2012b: Praktyki cielesne. W: Tenże: Jak społeczeństwa pamiętają. Tłum. M. Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 145-196.
• Domańska E., Stobiecki R., Wiślicz T., red., 2014: Stosunek do przeszłości kultury współczesnej. W: Historia dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości. Cz. 3. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Duvignaud J., 1990: Teatr w społeczeństwie, społeczeństwo w teatrze. "Dialog", nr 9, s. 102-106.
• Dziadowiec J., 2013: Teorie i interpretacje festiwali folklorystycznych w perspektywie interkulturowej. [Maszynopis pracy doktorskiej]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Edensor T., 2004: Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Tłum. A. Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ganczarenko J., 2008: Lekcje żywej historii - ruch rekonstrukcji historycznych w Polsce. On-line: http://historiaimedia.org/2008/03/13/lekcje-zywej-historii-ruch- rekonstrukcji-historycznych-w-polsce/ (data dostępu: 19.11.2015).
• Goffman E., 2011: Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: Aletheia.
• Grzybowski J., 2012: Byt, tożsamość, naród. Kąty: Daimonion.
• Hannerz U., 1992: Cultural Complexity. Studies in the Social Organization of Meaning. New York: Columbia University Press.
• Heers J., 1995: Święta głupców i karnawały. Tłum. G. Majcher. Warszawa: Volumen.
• Herzfeld M., 1997: Cultural Intimacy: Social Politics in the Nation State. New York -Londyn: Routledge.
• Jaskułowski K., 2012: Wspólnota symboliczna - w stronę antropologii nacjonalizmu. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Kolankiewicz L., red., 2010: Antropologia widowisk - zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kopoczek A., 2010: Muzyczny folklor widowiskowy. Historia i teraźniejszość festiwali folklorystycznych. W: Znaczenie i funkcje festiwali folklorystycznych. Broszura Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych na Ziemi Beskidzkiej.
• Kuligowski W., 2012: Różnicowanie nowoczesności: nowa debata w antropologii społecznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe i Innowacje.
• Kurczewski J., red., 2013: Socjologia pojednania. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Ku sio U., 2014: Obecność schematu swój - obcy w paradygmacie wielokulturowości. W: T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska, red.: Transgresja w kulturze. Krąków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 123-140.
• Kwiatkowski P.T., 2008: Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lewandowska B., Trebunia-Staszel S., red., 2009: Znaczenie i funkcje festiwali folklorystycznych we współczesnej kulturze. Zakopane: Biuro Promocji Zakopanego.
• Lowenthal D., 1985: The Past is a Foreign Country. Cambridge and New York: Cambridge University Press.
• Lutz C.A., 2013: Emocje, rozum i wyobcowanie. Emocje jako kategoria kulturowa. W: M. Rajtar, J. Straczuk, red.: Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Kultury, s. 27-58.
• Łaciak B., 2014: Między festynem a odpustem, czyli o świętach miast jako wykreowanym obyczaju. "Societas Communitas", Vol. 1(17) [red. B. Łaciak].
• Mac Aloon J.J., red., 2009: Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturalnego. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Maisonneuve J., 1995: Rytuały dawne i współczesne. Tłum. M. Mroczek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Majewski J.S., 2006: Weź udział w bitwie sprzed 212 lat. "Gazeta Wyborcza" (dodatek "Gazeta Stołeczna"), z 22-23 kwietnia.
• Nowicka E., 1990: Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy. W: Swoi i obcy. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Nowiński J., 2012: Instytucjonalizacja zabawy. W: T. Szlendak i in., red.: Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 73-108.
• Paleczny T., 2014: Transgresja jako następstwo kontaktu kulturowego. W: T. Paleczny, J. Talewicz-Kwiatkowska, red.: Transgresja jako następstwo kontaktu kulturowego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 9-27.
• Pomieciński A., Sikora S., red., 2009: Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Rajtar M., Straczuk J., red., 2012: Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Kultury.
• Schechner R., 2008: Wstęp. W: V. Turner: Antropologia widowiska. Tłum. M. i J. Dziekanowie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Simonides D., red., 1995: Folklorystyka. Dylematy i perspektywy. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Singer M., 1972: When a Great Tradition Modernizes: Anthropological Approach to Indian Civilisation. New York: Praeger Publishers.
• Smith B.J., 1985: Politics and Remembrance: Republican Themes in Machiavelli, Burke, and Tocqueville. Princenton.
• Staniszkis J., 2010: Samoograniczająca się rewolucja. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Szahaj A., 2004: Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Szlendak T., 2012: Wermacht [sic!] nie macha. Rekonstrukcyjna codzienność jako sposób zanurzenia w kulturze. W: T. Szlendak, red.: Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Warszawa, Narodowe Centrum Kultury, s. 9-70.
• Szlendak T. i in., 2012: Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Szpociński A., 1989: Przemiany obrazu przeszłości Polski. Analiza słuchowisk historycznych dla szkół podstawowych. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii.
• Szpociński A., red., 2005: Wobec przeszłości: pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej. Warszawa: Instytut Adama Mickiewicza.
• Turner V., 1982: Od rytuału do teatru. Powaga zabawy. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Turner V., 2008: Antropologia widowiska. Tłum. M. i J. Dziekanowie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Umańska E., 2014: Polska mozaika obyczajów, czyli jakie zmiany zaszły na początku XXI wieku. "Societas/Communitas", Vol. 1(17), [red. B. Łaciak], s. 293-296.
• Welsch W., 1998: Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. W: R. Kubicki, red.: Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Poznań: Wydawnictwo Fundacji "Humaniora".
• Wierzbicka A., 2013: Język i metajęzyk: kwestie kluczowe w badaniach nad emocjami. W: M. Rajtar, J. Straczuk, red.: Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Kultury, s. 245-278.
• Żuk P. i P., 2014: O różnorodności kulturowej w monokulturowej Polsce. Warszawa: Oficyna Naukowa.