Demograficzne i kulturowe czynniki adaptacji do środowiska zbudowanego na Górnym Śląsku - postindustrialne potrzeby a wzorce zamieszkiwania na przykładzie seniorów

• Autorzy: Adam Bartoszek

Warianty tytułu

Demographic and Culural Factors in Adjusting to the Society Brilt in Upper Silesia - Post-Industrial Meeds Versus Dwelling Patterns, Basing no the example of senior Citizens

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problem opisu cech miejskiego środowiska zbudowanego w regionie przemysłowym, wymaga aktualizacji wraz z transformacją gospodarczą, przechodzeniem jego mieszkańców do nowych form pracy i realizacji postindustrialnych potrzeb społecznych. Górny Śląsk w okresie dwudziestu lat kapitalistycznej transformacji uzyskał wiele nowych możliwości rozwoju, które zmieniają skład społeczno-zawodowy i kapitał kulturowy jego mieszkańców. W środowiskach urbanistycznych górnośląskiej aglomeracji wyrosły nowe wielkie centra handlowe, poprawiła się drogowa infrastruktura komunikacyjna, powstały nowoczesne infostrukturalne sieci (telefonia komórkowa, internet). Zamknięto wiele zagrażających środowisku naturalnemu zakładów przemysłu ciężkiego, zburzono huty w centrach miast, zniknęły ich kominy, podobnie jak szyby kopalniane. Dziś zaledwie w kilku miastach szyby są nadal czynne, a część jest jedynie muzeami dawnego przemysłu. Inne, jak choćby w Katowicach, są symbolicznym drogowskazem nowej handlowo-konsumpcyjnej agory Silesia City Center, przyciągającym młodą polską klasę średnią do świątyni postindustrialnych usług. (fragment tekstu)

EN

In the paper there are diagnosed cultural and demographic factors shaping the dwelling conditions of senior citizens, as well as their adjustment to the new needs of the community housing construction's inhabitants. The statistical data concerning features of elderly persons' dwelling conditions, are comparatively analyzed within the scope of all-Poland project PolSenior (http://polsenior.iimcb.gov.pl/). On the basis of the sample, the author juxtaposes senior citizens dwelling conditions with those of senior citizens from other regions of Poland. The data show the smaller apartments' sizes and slower dynamics of housing resources in the Upper Silesia, but also, better maintenance and fittings of the apartments in the region. Among important research findings are: ascertaining that apartments' sizes in multi-family housing are well-fitted to the modest needs of contemporary senior citizens' population; and that young people compete with senior citizens for small apartments, which stems from the fact that the former, having low income, prefer to choose the apartments of such for the initial years of their self-reliant professional and family lives. The data indicate the very low technical adjustment level in housing of this type to the needs of the physically disabled and senior citizens who, hence the increasing age, become less and less physically and socially independent. Notwithstanding, they rarely plan the adjusting of their apartments to the deteriorating health, and they rather adapt to the encountered difficulties than overcome them. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Procesy demograficzne; Rewitalizacja miasta; Mieszkalnictwo; Ludzie starsi

EN

Demographic process; City revitalization; Housing; Elderly people

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2011
• Tom: 2
• Strony: 192-212

Twórcy

autor

Adam Bartoszek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bartoszek A., 2008: Kulturowe standardy i etyczne dylematy modernizacji przestrzeni dla potrzeb seniora. W: "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Architektura" z. 47. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Bartoszek A., Gruszczyński L.A., Szczepański M.S., 1997: Miasto i mieszkanie w społecznej świadomości. Katowiczanie o Katowicach. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Bejdanowicz K., 2007: Centrum handlowe nowej generacji jako nowe centrum miasta. W: A. Maje r, red.: Socjologia miasta nowe dziedziny badań. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bierwiaczonek K., 2008: Percepcja i waloryzacja przestrzeni miasta. Studium porównawcze z socjologii przestrzeni na przykładzie Będzina, Cieszyna, Mikołowa i Żywca. Mysłowice: GWSP.
• Błędowski P., Dzięgielewska M., Szatur-Jaworska B., red., 2008: Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: SGH IGS.
• Bojanowska E., 2009: Opieka nad ludźmi starszymi. W: P. Szukalsk i, red.: Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się. Warszawa: ISP.
• Borowik I., 2003: Blokowiska. Miejski habitat w oglądzie socjologicznym. Wrocław: Arboretum.
• Borowik I., 2007: Kierunki przemian współczesnego miasta - suburbanizacja oraz humanizacja blokowisk. W: I. Borowik, K. Sztalt, red.: Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Gospodarka mieszkaniowa w Polsce w 2009 roku. 2010. Warszawa: GUS.
• Jałowiecki B., Majer A., Szczepański M.S., red., 2005: Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa. Warszawa: "Scholar".
• Kowaleski J.T., Szukalsk i P., red., 2008: Starzenie się ludności Polski. Między demografią a gerontologią społeczną. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kurkiewicz J., red., 2007: Ludzie starsi w rodzinie i społeczeństwie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
• Majer A., red., 2007: Socjologia miasta - nowe dziedziny badań. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódźkiego.
• Makowski G., 2009: Centrum handlowe - przestrzeń aktywna czy reaktywna? W: S. Rudnicki, J. Stypińska, K. Wojnicka, red.: Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii? Warszawa: WAiP.
• Michałowski L., 2005: O związkach mieszkania ze stylem życia. W: B. Jałowiecki, A. Majer, M.S. Szczepański, red.: Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa. Warszawa: "Scholar".
• Malnowska A., 2010: Wandale niech się boją. Nikisz wreszcie ma monitoring. Katowicka "Gazeta Wyborcza", dodatek katowicki z dn. 27 listopada.
• Nawrocki T., 2005: Miasto bez centrum? Centrum Katowic w oczach mieszkańców. W: B. Jałowiecki, A. Majer, M.S. Szczepański, red.: Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa. Warszawa: "Scholar".
• Niezabitowska E., Bartoszek A., Kucharczyk-Brus B., Niezabitowski M., 2009: Organziation of Research for the Polsenior Architects and Sociologists Sub-project. "Architecture Civil Engineering Enviroment", Vol. 2, No. 4 [S. U. of T. Gliwice].
• Niezabitowski M., Rożałowska B., red., 2010: Ludzie i instytucje w procesie przemian miejskiej społeczności lokalnej. Studium socjologiczne na przykładzie osiedla "Zandka" w Zabrzu. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Nóżka M., 2005: Podnoszenie sprawności i aktywizowanie osób w podeszłym wieku. W: J. Perek-Białas, red.: Aktywne starzenie. Aktywna starość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• "Rocznik Statystyczny Województwa Śląskiego 2009". 2010. Katowice: GUS.
• Rożałowska B., Sroka-Bizoń M., 2007: Nowe jednostki osadnicze Katowic i ich miejsce w systemie społecznym i urbanistycznym miasta. W: A. Maje r, red.: Socjologia miasta - nowe dziedziny badań. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rożałowska B., 2008: Dom jako realizacja potrzeb i prestiżu. Studium socjologiczne na przykładzie Katowic. [Niepublikowany doktorat, opiekun naukowy A. Bartoszek]. Katowice.
• Sytuacja gospodarstw domowych w 2009 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych. Materiały GUS na konferencję prasową 26 maja 2010.
• Szweda-Lewandowska Z., 2008: Prognoza zapotrzebowania na miejsca w domach pomocy społecznej dla osób w wieku 75 lat i więcej. W: J.T. Kowalewski, P. Szukalsk i, red.: Starzenie się ludności Polski. Między demografią a gerontologią społeczną. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Ważniejsze dane o województwach. 2009. Warszawa: GUS.
• Zalega T., 2007: Gospodarstwo domowe jako przedmiot konsumpcji. W: "Studia i Materiały". Nr 1. Warszawa: Wydział Zarządzania UW.
• Zuzańska-Żyśko E., 2006: Małe miasta w okresie transformacji. Studium w regionie śląskim. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Fundacja Nowy Nikiszowiec, http://www.nowynikiszowiec.pl (data dostępu: 12 lipca 2011).
• Malinowska A., 2010: Wandale niech się boją. Nikisz wreszcie ma monitoring, http:// katowice.gazeta.pl/katowice/1,35063,8728087,Wandale_niech_sie_boja__Nikisz_ wreszcie_ma_monitoring.html