Gmina górnicza jako podmiot polityki społecznej

• Autorzy: Krystyna Faliszek

Warianty tytułu

Mining Commune as the Subject of Social Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W wyniku reform z lat 1989 i 1998 gminy w Polsce odzyskały autonomię i podmiotowość, a tym samym stały się ważnymi podmiotami polityki społecznej. W procesie decentralizacji funkcji społecznych państwa stopniowo przejmowały od rządu odpowiedzialność za coraz szerszy zakres bezpieczeństwa socjalnego swoich mieszkańców. Największym wyzwaniem stała się polityka społeczna w kwestii rozwiązywania problemów społecznych, ponieważ w zasadzie po 1989 roku trzeba było zbudować system pomocy społecznej niemal od podstaw w warunkach gwałtownego wzrostu potrzeb w tym obszarze. Na ostatnie 20 lat przypada okres masowego pojawiania się takich problemów społecznych, z którymi społeczeństwo w PRL-u nie miało do czynienia wcale (np. bezrobocie, starzenie się społeczeństwa) bądź były to problemy marginalne (ubóstwo, wykluczenie). Na mocy przyjętej w 1990 roku ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95) gmina - podstawowa jednostka organizacyjna społeczności lokalnej - stała się osobą prawną ze wszystkimi tego konsekwencjami, w zakresie realizacji wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym oraz ze względu na wykonywanie zadań zleconych przez administrację rządową (fragment tekstu)

EN

The article discusses how the restructuring of the employment in coal mines influences the way the coal communities function. The problem of social exclusion of former miners and their families became a challenge for the social policy in many of those communities. On the one hand the author tries to present the scale of danger connected with this phenomenon. On the other hand, she analyses how and to what degree the local social policy reacts to this problem. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka społeczna; Przemysł węglowy; Tożsamość lokalna; Wykluczenie społeczne

EN

Societal policy; Coal-mining industry; Local identity; Social exclusion

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2011
• Tom: 2
• Strony: 164-176

Twórcy

autor

Krystyna Faliszek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Badania ankietowe górników, którzy skorzystali z oferty górniczego pakietu socjalnego. Ministerstwo Gospodarki (grant TF025706/001), Zakład Badań Ekonomicznych i Społecznych Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach, Katowice 2002.
• Czerwińska E., 2002: Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce. Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Informacja nr 891.
• Faliszek K., 2005: Teoria i praktyka funkcjonowania pomocy społecznej w systemie polityki społecznej w Polsce. W: J. Brągiel, P. Si kor a, red.: Praca socjalna wobec rzeczywistych i potencjalnych zagrożeń człowieka. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Faliszek K., Łęcki K., Wód z K., 2001: Górnicy. Zbiorowości górnicze u progu zmian. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk".
• Frączkiewicz-Wroka A., red., 2007: Zarządzanie publiczne w lokalnej polityce społecznej. Warszawa: WSP TWP.
• Fundowicz S., 2005: Decentralizacja administracji publicznej w Polsce. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Giermanowska E., Racław-Markowsk a M., red., 2003: Społeczności lokalne wobec problemu bezrobocia młodzieży. Warszawa: ISP.
• Hrynkiewicz J., red., 2002: Przeciw ubóstwu i bezrobociu: lokalne inicjatywy obywatelskie. Warszawa: ISP.
• Informacja o wynikach kontroli wykorzystania dotacji budżetowych na restrukturyzację zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego w 2004 roku, z uwzględnieniem środków pożyczki Banku Światowego. NIK, Katowice, czerwiec 2005; www.nik.gov.pl (data dostępu: 10 listopada 2008).
• Kulesza M., 1996: Samorząd terytorialny. Warszawa.
• Martyka J., Maje r M., 2010: Skala i przejawy wykluczenia społecznego byłych górników w wybranych gminach górniczych - podejście podmiotowe. W: K. Nowak , red.: Górnicy wykluczeni, ale niezapomniani. Program pozytywny. Katowice: GIG.
• Nowak K., Tausz K., 2010: Restrukturyzacja górnictwa a wykluczenie społeczne. Program, którego nie było. W: K. Nowak, red.: Górnicy wykluczeni, ale niezapomniani. Program pozytywny. Katowice: GIG.
• Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998-2000. Dokument rządowy, Warszawa, lipiec 1998.
• Sytuacja górnictwa węgla kamiennego. Dokument Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa, 18.09.2003. http://www.mg.gov.pl/GORNICTWO/ (data dostępu: 20 października 2007).
• Szczepańsk i M.S., Tyrybon M., 2005: Losy zawodowe górników, którzy odeszli z pracy z wykorzystaniem jednorazowych odpraw pieniężnych bezwarunkowych. W: A. Karbownik , red.: Zarządzanie procesem dostosowawczym w górnictwie węgla kamiennego w świetle dotychczasowych doświadczeń. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.s
• Szlązak J., 2004: Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1990- 2002. Analiza skuteczności realizowanych programów. Kraków: Biblioteka SEP, AGH.
• Wódz K., red., 1997: Górnicy wobec wyzwań restrukturyzacji. Raport z badań w województwie katowickim. UNDP, Program Zrównoważonego Rozwoju Społecznego Województwa Katowickiego. Katowice.
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Dz.U. 2004, nr 64, poz. 593.
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
• Dz.U. 2003, nr 203, poz. 1966.
• Ustawa z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Dz.U. 1991, nr 114, poz. 493.
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002. Dz.U. 1998, nr 150, poz. 983.
• Ustawa z dnia 26 listopada 1998 roku o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych. Dz.U. 1998, nr 162, poz. 1112.
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2006. Dz.U. 2003, nr 210, poz. 2037.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty. Dz.U. 1991, nr 95, poz. 425.
• Ustawa z dnia 7 września 2007 roku o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015. Dz.U. 2007, nr 192, poz. 1379.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Tekst jednolity. Dz.U. 2001, nr 142, poz. 1591.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym. Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95.
• http://www.mg.gov.pl.
• http://www.mg.gov.pl/Gospodarka/Gornictwo/info+o+restrukturyzacji (data dostępu: 3 listopada 2007).
• http://www.nik.gov.pl.
• http://www.tchorzewski.pl/sejm/547207.htm (data dostępu: 16 listopada 2007).