Między republiką obywateli a zbiorowością petentów. Kondycja społeczeństwa obywatelskiego w województwie śląskim w świetle wybranych wskaźników

• Autorzy: Zbigniew Zagała

Warianty tytułu

Between the Republic of Citizens and the Community of Suppliants. The Form of the Civil Society in the Silesian Voivodship in the Light of Selected Indicators

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesny obraz społeczeństwa obywatelskiego na Górnym Śląsku nie jest tak korzystny. Pomimo pewnych podobieństw do sytuacji sprzed kilkudziesięciu lat, takich jak: aktywność niektórych środowisk, zróżnicowanie organizacji czy wielość podejmowanych przez ich członków działań, obywatelskość mieszkańców regionu, wyrażająca się w zaangażowaniu na rzecz społeczności lokalnej, w wolontariacie czy też przynależności do stowarzyszeń, jest charakterystyczna dla wyraźnej mniejszości. Większość mieszkańców regionu i wchodzących w jego skład zbiorowości i społeczności lokalnych to, podobnie jak mieszkańcy innych regionów Polski, osoby bierne społecznie, uczestniczące w życiu publicznym w incydentalny sposób. Jaka jest kondycja społeczeństwa obywatelskiego w województwie śląskim? W czym przejawia się społeczna aktywność jego mieszkańców, jakie są jej uwarunkowania? Tekst jest próbą szkicowej odpowiedzi na te pytania. (abstrakt oryginalny)

EN

The author of the article describes the image of the Silesian civil society which is much the same as the image of the civil society in Poland. Although the number of similarities increases, the third sector becomes more and more professional, and many non-governmental organizations and institution conduct very interesting work, civic and political activity does not change and is comparatively low. Several condition influence this situation: rules of law, the form of social structure, traditions, culture and methodological factors. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczeństwo obywatelskie; Kapitał społeczny; Społeczności lokalne; Świadomość społeczna; Działalność społeczna; Zaangażowanie obywateli

EN

Civic society; Social capital; Local community; Public awareness; Social activity; Citizen involvement

• Czasopismo: Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
• Rocznik: 2010
• Tom: 1
• Strony: 182-191

Twórcy

autor

Zbigniew Zagała

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bartkowski J., 2003: Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Warszawa: IS UW, Wydawnictwo Akademickie "Żak".
• Frączak P., red., 2004: Lokalne społeczeństwa obywatelskie - mapy aktywności. Raporty z badań. W: "Biblioteka Aktywności Lokalnej". T. 3. Warszawa: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
• Geisler R., 2004: Blaszany bębenek w społecznościach lokalnych województwa śląskiego. O aktywności mieszkańców regionu. W: R. Geisler, B. Pawlica, M.S. Szczepański, red.: Razem i osobno. Społeczności regionalne wobec skutków reformy administracyjnej z 1999 roku. Przypadek Bielska-Białej, Częstochowy, Katowic i Opola. Tychy - Częstochowa: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS, Wydawnictwo WSP.
• Gliński P., 2006: Style działań organizacji pozarządowych w Polsce. Grupy interesu czy pożytku publicznego? Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Gumkowska M., Herbst J., 2004: Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych. Raport z badania 2004. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
• Gumkowska M., Herbst J., 2006: Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych. Raport z badania 2006. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor.
• Herbst J., 2005: Oblicza społeczeństwa obywatelskiego. W: "Biblioteka Aktywności Lokalnej". T. 4. Warszawa: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
• Hryniewicz J., Jałowiecki B., Tucholska A., 2008: Jak się żyje na obszarach metropolitalnych. Warszawa: CBOS.
• Klekotko M.A., 2008: Równowaga w działaniu: przemiany społeczności Radzionkowa w świetle koncepcji rozwoju zrównoważonego. W: M.S. Szczepański, K. Bierwiaczonek, T. Nawrocki, red.: Kapitały ludzkie i społeczne a konkurencyjność regionów. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kurczewska J., 2002: Lokalne społeczeństwa obywatelskie w Polsce lat dziewięćdziesiątych. Próba diagnozy. W: E. Hałas, red.: Rozumienie zmian społecznych. Lublin: KUL.
• Myszor J., 1991: Duszpasterstwo parafialne na Górnym Śląsku w latach 1821-1914. Katowice.
• Pater M., 1998: Polskie dążenia narodowe na Górnym Śląsku (1891-1914). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Sala W., 1988: Młodzież robotnicza na Górnym Śląsku. Rok 1937 - próba raportu. Red. A. Gładysz. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
• Sułek A., 2007: Doświadczenie i kompetencje obywatelskie Polaków. W: Diagnoza społeczna 2007. Rada Monitoringu Społecznego. www.diagnoza.com
• Szawiel T., 2005: Spełniona obietnica? Społeczeństwo obywatelskie w Polsce na przełomie wieków (1995-2001). "Tygodnik Powszechny", nr 39. http://tygodnik.onet.pl
• Szczepański M.S., 2001: Między społeczną wiarygodnością a wiarołomnością. W: M.S. Szczepański, P. Rojek, red.: Cnoty i instytucje obywatelskie w społeczności lokalnej. Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS.
• Szynkiewicz M., 2007: Organizacje społeczne w gminie tyskiej w latach 1922-1939. Tychy: Muzeum Miejskie w Tychach.
• Świątkiewicz W., 1997: Tradycja i wybór. Socjologiczne studium religijności na Górnym Śląsku. Katowice-Wrocław: PAN, UW, Societas Scientis Favendis Silesiae Superiris - Instytut Górnośląski.
• Świątkiewicz W., 2004: Więzi sąsiedzkie i życie publiczne. W: M.S. Szczepański, A. Śliz, red.: Obywatel w lokalnej społeczności. Studia i szkice socjologiczne. Tychy -Opole: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS, Wydawnictwo UO.
• Świątkiewicz W., J. Wycisło, red., 1994: Parafia bogucicka. Tradycja i współczesność. Księga jubileuszowa. Katowice: Societas Scientis Favendis Silesiae Superiris - Instytut Górnośląski.
• Trutkowski C., Mandes S., 2005: Kapitał społeczny w małych miastach. Warszawa: "Scholar".
• Wciórka B., 2006: Stan społeczeństwa obywatelskiego w latach 1998-2006. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS (www.cbos.pl).
• Wciórka B., 2008: Polacy o swojej aktywności społecznej. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS (www.cbos.pl).
• Wódz J., 2004: Aktywność lokalna, obywatelstwo lokalne, polityka na szczeblu lokalnym. W: P Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński, red.: Samoorganizacja społeczeństwa obywatelskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie. Warszawa: IFiS PAN.
• Wycisło J., 1989: Katolicka i polska działalność społeczna na Górnym Śląsku w XIX wieku. Skoczów-Pszczyna: INCOM.
• Zagała Z., 2001: Strukturalny kapitał społeczny tyskiej zbiorowości lokalnej, czyli czy tyszanie są społecznie aktywni. W: M.S. Szczepański, P. Rojek, red.: Cnoty i instytucje obywatelskie w społeczności lokalnej. Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS.
• Zagała Z., 2003: "Aktorzy" i "konsumenci" w świecie lokalnym. Kultura obywatelska mieszkańców wybranych gmin województwa śląskiego. W: E. Jurczyńska-McCluskey, M.S. Szczepański, red.: Demokracja lokalna i partycypacja obywatelska: zachodnioeuropejskie i amerykańskie doświadczenia; polskie obawy i perspektywy. Tychy-Bielsko-Biała: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS, Wydawnictwo AT-H.
• Zagała Z., 2006: Samodzielni, samorządni, gospodarni. Bojszowy i Wyry. Ocena pierwszej dekady. Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe WSZ i NS.
• Zagała Z., 2008: Zorganizowanie społeczne. Niepublikowany tekst napisany na podstawie wyników, zrealizowanych pod kierunkiem Wojciecha Świątkiewicza badań: "Katowice. Współczesny obraz miasta i jego mieszkańców".