The Evolution of the Agri-Food Sector in Terms of Economic Transformation, Membership in the EU and Globalization of the World Economy

• Autorzy: Piotr Szajner , Iwona Szczepaniak

Warianty tytułu

Ewolucja sektora rolno-spożywczego w warunkach transformacji gospodarczej, członkostwa w UE i globalizacji gospodarki światowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

Celem artykułu jest wkład do dyskusji i badań poświęconych ewolucji sektora rolno-spożywczego w okresie transformacji systemowej, członkostwa Polski w Unii Europejskiej i globalizacji gospodarki światowej. Ewolucja polskiego sektora rolno-spożywczego, rozpoczęta w pierwszych latach transformacji systemowej, nasilona w okresie przygotowań do akcesji do Unii Europejskiej (UE), a następnie stymulowana procesami pogłębiającej się integracji gospodarczej i handlowej z państwami członkowskimi UE oraz z rynkiem globalnym dowodzi, że sektor ten przeszedł głębokie przeobrażenia. Po przystąpieniu do UE polska gospodarka żywnościowa objęta została wsparciem finansowym z funduszy unijnych, co pozwoliło na przyspieszenie zmian strukturalnych i modernizacyjnych w sektorze. Niebagatelną rolę w procesie wzmacniania pozycji polskiego sektora rolno-spożywczego odegrały także bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Kluczowym czynnikiem rozwoju sektora pozostawał jednak dynamiczny wzrost eksportu rolno-spożywczego, któremu towarzyszył rosnący popyt na żywność na rynku wewnętrznym. Zmiany uwarunkowań makroekonomicznych i rynkowych powodują, że przed podmiotami krajowego sektora rolno-spożywczego stoją nowe wyzwania, którym będą musiały sprostać w przyszłości. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to contribute to the discussion and research devoted to the evolution of the agri-food sector in the period of systemic transformation, Poland's membership in the European Union, and globalization of the world economy. The evolution of the Polish agri-food sector, which started in the first years of systemic transformation, intensified in the period of preparations for accession to the European Union (EU), and then stimulated by the processes of deepening economic and trade integration with the EU Member States and the global market, proves that this sector has undergone profound transformations. After joining the EU, the Polish food economy was co-financed with EU funds, which allowed for the acceleration of structural and modernization changes in the sector. Foreign direct investments also played a significant role in the process of strengthening the position of the Polish agri-food sector. However, the key factor in the sector's development was the dynamic growth of agri-food exports, accompanied by the growing demand for food in the internal market. Due to changes in macroeconomic and market conditions, entities of the domestic agri-food sector will have to face new challenges in the future. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo; Przemysł spożywczy; Handel zagraniczny; Rynek

EN

Agriculture; Food industry; Foreign trade; Market

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 4
• Strony: 61-85

Twórcy

autor

Piotr Szajner

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute (IAFE-NRI) in Warsaw, Poland

autor

Iwona Szczepaniak

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute (IAFE-NRI) in Warsaw, Poland

Bibliografia

• Ambroziak, Ł. (2019). Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w przemyśle spożywczym w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie w przemyśle spożywczym za granicą. W: P. Chechelski (red.), Korporacje transnarodowe w przemyśle spożywczym w Polsce. Studia i Monografie, nr 179. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Chechelski, P. (2017). Zmiany zachodzące w przemyśle spożywczym w Polsce pod wpływem korporacji transnarodowych w XXI wieku. Problems of Agriculture Economics / Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4(353), s. 50-71.
• Drożdż, J., Mroczek, R. (2020). Przemysł spożywczy - rozwój w warunkach zmian otoczenia zewnętrznego. Przemysł Spożywczy, nr 8, s. 6-13. DOI: 10.15199/65.2020.8.1.
• GUS (2017). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2016 r. Warszawa: GUS.
• GUS (2020). Mały Rocznik Statystyczny (MRS). Warszawa: GUS.
• GUS (2005, 2006, 2019). Rocznik Statystyczny (RS). Warszawa: GUS.
• GUS (2001, 2005, 2020). Rocznik Statystyczny Przemysłu (RSP). Warszawa: GUS.
• GUS (2020). Wskaźniki makroekonomiczne. Pobrane z: https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne/ (data dostępu: 10.09.2020).
• HoReCa sprzeda żywność za 24 mld zł w 2017 r. 07.03.2017. Pobrane z: http://www.portalspozywczy. pl/mleko/wiadomosci/horeca-sprzeda-zywnosc-za-24-mld-zl-w-2017-r,141641. html/ (data dostępu: 4.09.2020).
• Kawecka-Wyrzykowska, E. (1995). Od GATT do WTO. Skutki Rundy Urugwajskiej dla Polski. Warszawa: IKiCHZ.
• Kulawik, J., Józwiak, W. (2007). Analiza efektywności gospodarowania i funkcjonowania przedsiębiorstw rolniczych powstałych na bazie majątku skarbu państwa. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Markowska, J., Polak, E. (2020). Trendy w produkcji żywności. Przemysł Spożywczy, nr 4, s. 25-30. DOI: 10.15199/65.2020.4.5.
• Mroczek, R., Drożdż, J. (2019). Rozwój przemysłu spożywczego w Polsce. W: P. Szajner, I. Szczepaniak (red.), Ewolucja międzynarodowej sytuacji rynkowej i jej wpływ na konkurencyjność krajowego sektora żywnościowego (s. 103-110). Monografie Programu Wieloletniego 2015-2019, nr 100. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Pietrzak, M. (2006). Efektywność finansowa spółdzielni mleczarskich - koncepcja oceny. Warszawa: SGGW.
• Pietrzak, M. (2014). Problem geograficznego zakresu rynków/sektorów w dobie globalizacji i regionalizacji. Zagadnienia Ekonomki Rolnej, nr 1(338), s. 3-21.
• Rembisz, W., Kowalski, A. (2007). Rynek rolny w ujęciu funkcjonalnym. Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, IERiGŻ-PIB.
• Rynek eko żywności ma rosnąć 20 proc. rocznie do 2030 r. 17.04.2018. Pobrane z: http://www. portalspozywczy.pl/owoce-warzywa/wiadomosci/rynek-eko-zywnosci-ma-rosnac-20-proc- -rocznie-do-2030-r,157419.html/ (data dostępu: 7.09.2020).
• Rynek żywności funkcjonalnej w Polsce wart 3,7 mld euro. 30.10.2017. Pobrane z: http://www. portalspozywczy.pl/handel/artykuly/rynek-zywnosci-funkcjonalnej-w-polsce-wart-3-7-mld- -euro,150905.html/ (data dostępu: 7.09.2020). Samuelson, P.A., Nordhaus, W.D. (2004). Ekonomia. Warszawa: PWN.
• Sikorska, A. (red.). (2018). Rynek ziemi rolniczej. Stan i perspektywy, nr 21. Warszawa: IERiGŻ- -PIB, MRiRW, KOWR.
• Szajner, P., Hryszko, K. (2013). Sytuacja na światowym rynku cukru i jej wpływ na możliwości uprawy buraków cukrowych w Polsce. Program Wieloletni 2011-2014, nr 71. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Szczepaniak, I. (2019). Rola importu w zaopatrzeniu surowcowym sektora produkcji żywności w Polsce. Przemysł Spożywczy, nr 8, s. 6-10. DOI: 10.15199/65.2019.8.1.
• Szczepaniak, I., Ambroziak, Ł., Drożdż, J., Mroczek, R. (2020). Przemysł spożywczy w obliczu pandemii COVID-19. Przemysł Spożywczy, nr 5, s. 2-7. DOI: 10.15199/65.2020.5.1.
• Szczepaniak, I., Wigier, M. (2020). Polski biznes rolno-spożywczy wczoraj i dzisiaj - czynniki sukcesu. W: R. Przygodzka, E. Gruszewska (red.), Instytucjonalne i strukturalne aspekty rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich (s. 233-256). Białystok: Uniwersytet w Białymstoku. DOI: 10.15290/isarrow.2020.11.
• Szymański, W. (2002). Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia. Warszawa: DIFIN.
• Świetlik, K. (2019). Wydatki polskich gospodarstw domowych na żywność. Determinanty pewnego paradoksu. Zarządzanie. Teoria i Praktyka, nr 3(29), s. 33-41. Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska.
• Tirole, J. (1988). The Theory of Industrial Organization. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Urban, R. (red.). (2004). Przemiany przemysłu spożywczego w latach 1988-2003. Studia i Monografie, nr 121. Warszawa: IERiGŻ.
• Wskaźniki makroekonomiczne GUS. Pobrane z: https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne/ (data dostępu: 10.09.2020).
• Wrzosek, W. (2002). Funkcjonowanie rynku. Warszawa: PWE.
• Żywność ekologiczna nigdy nie będzie masowa. 21.08.2019. Pobrane z: http://www.portalspozywczy. pl/owoce-warzywa/wiadomosci/zywnosc-ekologiczna-nigdy-nie-bedzie-masowa, 174799.html/ (data dostępu: 5.09.2020).

Identyfikatory

DOI

doi.org/10.30858/zer/128631