Nowe Guty - wieś w przestrzeni turystycznej jeziora Śniardwy. Studium relacji między rozwojem turystyki a krajobrazem kulturowym

• Autorzy: Mariusz Szubert

Warianty tytułu

Nowe Guty - a Village in the Tourist Space of the Śniardwy Lake. The Study of the Relationship Between the Development of Tourism and the and the Cultural Landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem publikacji jest przedstawienie Nowych Gut jako mazurskiej wsi turystycznej oraz zmian zachodzących w krajobrazie kulturowym tej wsi, spowodowanych rozbudową infrastruktury turystycznej, w związku z rozwojem funkcji turystycznej. Metodyka pracy oparta została na inwentaryzacji infrastruktury turystycznej, dokumentacji fotograficznej krajobrazu kulturowego Nowych Gut, opracowaniu dokumentacji kartograficznej infrastruktury turystycznej (z wykorzystaniem OSM i QGIS) oraz wywiadach z mieszkańcami wsi. W latach 20. XX w. Nowe Guty znane były jako atrakcyjne letnisko nad Śniardwami. Turyści mogli tam dojechać pociągiem i korzystać z noclegów w dwóch gospodach. Intensywny rozwój funkcji turystycznej nastąpił po 1990 r. Obecnie jest to wieś turystyczna z dobrze rozwiniętą bazą noclegową. W przestrzenni turystycznej Śniardw wyróżnia ją krajobraz kulturowy, którego elementem jest historyczny układ ruralistyczny wsi mazurskiej kształtowany od poł. XV w. Nowe Guty są wsią typu ulicówka, z charakterystyczną zabudową z wykorzystaniem polodowcowych otoczaków i głazów narzutowych. Infrastruktura turystyczna nie zatarła tych cech. Nowe pensjonaty wkomponowano w krajobraz wsi. Pokoje gościnne urządzono w zaadaptowanych na ten cel dawnych oborach i stodołach. Na obrzeżach historycznej części wsi budowane są domy letniskowe i tzw. drugie domy, jako miejsca rekreacji i wypoczynku świątecznego. Krajobraz turystyczny Nowych Gut odzwierciedla tradycję miejsca, ponieważ zapisany jest w nim historyczno-kulturowy rozwój tej wsi, jest efektem relacji człowiek-turysta-przestrzeń geograficzna w aspekcie przyrodniczym oraz kulturowym. Jest to krajobraz harmonijny i zrównoważony.(abstrakt oryginalny)

EN

Purpose of this paper is to describe Nowe Gusty as a Masurian tourist village and changes occuring in its cultural landscape caused by touristification. Methods were based on mapping of tourist infrastructure, photography documentation and interviews with local citizens. In 1920's Nowe Guty were well known as a summer tourist destination near Lake Śniardwy. Village had regular train connection and two guesthouses. After 1990 dynamic growth of tourist infrastructure occurs. Nowadays Nowe Gusty is a village with well developed tourists' infrastructure. In Lake Śniardwy toursists area Nowe Guty can be distinguished with its rural settlement layout of Masurian village developed since XV century. It is typical linear settlement with glacial erratics present in local architecture as a building material. Modern built guesthouses match the local architecture. Many old barns are adapted as a tourists accommodations. New summer houses are built on outskirts of historical settlement. Tourists landscape of Nowe Guty reflects tradition of the place and changes of cultural landscape caused by relation of human (tourists) and place. It is sustainable and harmonious relation.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka; Ruch turystyczny; Wieś; Infrastruktura turystyczna

EN

Tourism; Tourist movement; Village; Tourism infrastructure

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
• Rocznik: 2020
• Tom: 15
• Strony: 50-71

Twórcy

autor

Mariusz Szubert

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• Bański, J., Stola, W. (2002). Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 3, 1-117.
• Bański, J. (2003). Współczesne i przyszłe zmiany w strukturze przestrzennej obszarów wiejskich - wybrane zagadnienia. Studia Obszarów Wiejskich, 4, 11-25.
• Białuński, G. (1996). Nowe Guty-dzieje wsi do początku XVIII w. Znad Pisy, 3, 23-31.
• Biskup, M., Czaja, R. (red.) (2009). Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństw. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dębniewska, M., Skorwider-Namiotko M. (2015). Poziom rozwoju turystyki na obszarach przyrodniczo cennych powiatów Warmii, Mazur i Podlasia. Ekonomia i Środowisko, 4(55), 165-174.
• Dobrowolska, M. (1948). Dynamika krajobrazu kulturowego. Przegląd Geograficzny, 21(3-4), 151-205.
• Dönhoff, M. (2016). Nazwy, których już nikt nie wymieni. Kielce: Wydawnictwo Pellegrina.
• Durydiwka M. (2017). Wiejski krajobraz osadniczy i możliwości jego wykorzystania w turystyce (na wybranych przykładach). Turystyka Kulturowa, 2, 102-122.
• Figlus, T., (2018). Wybrane aspekty teoretyczne identyfikacji i waloryzacji układów ruralistycznych w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 49, 75-92.
• Goraj, S., Gwiaździńska-Goraj, M. (2011). Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w województwie warmińsko-mazurskim. Infrastruktura i ekologia obszarów wiejskich, 2, 171-181.
• Gwiaździńska-Goraj, M., Goraj, S., Jezierska-Thöle, A. (2015). Zmiany struktury funkcjonalnej gmin wiejskich w północnej części Polski (analiza porównawcza lat 1988-2012). Studia Obszarów Wiejskich, 37, 157-168.
• Kachniewska, M. (2011). Funkcja turystyczna jako determinanta życia na wsi. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeconomica, 288, (64), 53-72.
• Kondracki, J. (2000). Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kujawski, W. (2007). Śniardwy szlak wodny/Ein Wassergang. Olsztyn Wydawnictwo QMiKa. Mapa topograficzna arkusz Arys (Orzysz) 1:100 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1931.
• Marks-Bielska, R., Babuchowska, K. (2013). Uwarunkowania rozwoju agroturystyki w województwie warmińsko-mazurskim według opinii właścicieli gospodarstw rolnych. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis Oeconomica, 299(70), 141-150.
• Młynarczyk, K., Marks, E., Jaszczak, A.A. (2009). Społeczne uwarunkowania kreacji wiejskiej przestrzeni rekreacyjnej na wybranych przykładach z krajów nadbałtyckich. Nauka Przyroda Technologie, 3(1), 1-9.
• Myga-Piątek, U. (2012). Krajobrazy kulturowe aspekty typologiczne i ewolucyjne. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Orłowicz, M. (1991). Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Olsztyn: Agencja Wydawnicza "Remix".
• Plit, J. (2016). Krajobrazy kulturowe Polski i ich przemiany. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 235, 1-301.
• Sakson, A. Mazurzy I Warmiacy w powojennej rzeczywistości (1945-49). Poznań: Instytut Zachodni, 105-120. https://www.iz.poznan.pl/plik,pobierz,3010,3d1c17a0ceed8ac29a76bf7e7762e79f/Mazurzy i Warmiacy w powojennej rzeczywistosci (1945 1949.pdf
• Seegutten Stand 1945 Kreis Johannisburg. Mapa sytuacyjna, 1945, (gez. Rozanowski).
• Senetra, A., Suchta, J. (2003). Rolnictwo i turystyka w regionie Warmii i Mazur jako wiodące dziedziny gospodarcze w przeobrażaniu obszarów wiejskich i perspektywie ich rozwoju. Studia Obszarów Wiejskich, 4, 79-96.
• Skowronek F. (2002). Księga Mazur. Olsztyn: Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia.
• Toeppen, M.P. (1998). Historia Mazur. Olsztyn: Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa "Borusja".
• Traba R., 2012. O wymazywaniu i odzyskiwaniu, [w:] Prusy wzlot i upadek. Polityka pomocnik historyczny, 3, 127-129.
• Urbańska, M. (2018). Rozwój turystyki na obszarach wiejskich na przykładzie Nowych Gut. Praca magisterska. Kraków: Wydział Geograficzno-Biologiczny Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• Wielkie Jeziora Mazurskie. Mapa turystyczna 1:50 00, Kraków: Wydawnictwo Turystyczne Compass, 2018.
• Włodarczyk, B. (2009). Krajobrazy przestrzeni turystycznej. Turyzm, 19(1-2), 89-97.
• Włodarczyk, B. (2011). Processes of tourism space formation. Turyzm, 21(1-2), 59-65.
• Włodarczyk, B. (2014). Przestrzeń w turystyce, turystyka w przestrzeni - o potrzebie definicji, delimitacji i klasyfikacji. Turyzm, 24(1), 25-35.
• www.bildarchiv-ostpreussen.de
• http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php/Nowe_Guty

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.24917/20845456.15.4