Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich w województwie małopolskim

• Autorzy: Marcin Semczuk

Warianty tytułu

Diversification of Socio-economic Development of Rural Areas in the Lesser Poland Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Za główny cel pracy przyjęto określenie zróżnicowania rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich województwa małopolskiego, jak i określenie dynamiki jego zmian w przyjętym okresie. Wykorzystano dane statystyczne dla 168 wiejskich jednostek przestrzennych - gmin wiejskich oraz obszarów wiejskich gmin miejsko-wiejskich. Podstawowym źródłem danych był Główny Urząd Statystyczny (dla lat 2002-2017) oraz Urząd Komunikacji Elektronicznej (dla roku 2017). Pozyskane dane posłużyły do obliczenia wskaźnika syntetycznego rozwoju społeczno-gospodarczego dla obszarów wiejskich, który składa się z następujących grup wskaźników: społecznych, demograficznych, rynku pracy, sektora rolniczego, warunków mieszkaniowych i infrastruktury. Łącznie, na potrzeby analizy, wykorzystano dwadzieścia sześć wskaźników. Stały się one podstawą do określenia obszarów wiejskich charakteryzujących się najwyższym poziomem rozwoju, tych będące na etapie stagnacji oraz jednostek wyróżniających się regresem społeczno-gospodarczego. Jednocześnie zbadano dla analizowanego obszaru, dynamikę poszczególnych grup określając cztery typy jednostek, uwzględniając relację wartości danych grup wskaźników i ich dynamikę w przyjętym okresie. Z przeprowadzonej analizy wynika, że narastają dysproporcje pomiędzy gminami bardzo słabo i bardzo wysoko rozwiniętymi gospodarczo, zwłaszcza w zakresie wskaźników opisujących rynek pracy. Jednocześnie widać zmniejszanie dysproporcji rozwojowych wśród wskaźników opisujących cechy demograficzne, jak i warunki mieszkaniowe.(abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of the work was to determine the diversity of socio-economic development in rural areas of the Malopolska province and to determine the dynamics of changes in the adopted time range. Statistical material was used for 168 rural spatial units i.e. rural communes and rural urban-rural communes (data of the Central Statistical Office for 2002-2017 and data of the Office of Electronic Communications for 2017). On the basis of these data it was calculated synthetic indicator of socio-economic development for rural areas, which consisted of the following groups of indicators: demographic, social, labor market, agricultural sector, infrastructure and housing conditions. A total of twenty-six indicators were used. Then rural areas characterized by the highest level of development being at the stage of stagnation and communes characterized by socio-economic regression were determined. In addition, the dynamics of individual groups of indicators in the analyzed years were examined for rural areas and 4 types of spatial units were determined due to the relation of indicator values and their dynamics in the adopted period. The conducted research shows that disparities are growing between underdeveloped and economically developed municipalities, especially in the field of indicators characterizing the labor market. However, there is a slight reduction in development disparities in the field of indicators describing demographic characteristics and housing conditions.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszary wiejskie; Rozwój społeczno-gospodarczy; Rozwój obszarów wiejskich

EN

Rural areas; Social economic development; Rural development

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
• Rocznik: 2020
• Tom: 15
• Strony: 7-22

Twórcy

autor

Marcin Semczuk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Brańka, P. (2014). Metodyczne aspekty identyfikacji procesów semiurbanizacji na obszarach wiejskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 936 (12), 5-16.
• Brańka, P. (2015). Zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w woj. małopolskim. Studia KPZK 161, 362-370.
• Churski, P. (2013). Szanse i zagrożenia rozwoju obszarów peryferyjnych. Przykład Bieszczad. W: E. Małuszyńska (red.), Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 225-240.
• Gawlikowska-Hueckel, K., Szlachta, J. (red.). (2014). Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki. Implikacje dla polityki rozwoju regionalnego. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer Business.
• Górz, B. (2002). Współczesne przemiany na obszarach wiejskich Podhala. Przegląd Geograficzny, 74, 451-468.
• Gregory, S. (1976). Metody statystyki w geografii. Warszawa: PWN.
• Heffner, K., Rosner, A., Stanny, M. (2007). Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich a dynamika przemian. W: Rosner A. (red.), Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian. Warszawa: IRWiR PAN.
• Jarocka, M. (2015). Wybór formuły normalizacyjnej w analizie porównawczej obiektów wielocechowych. Economics and Management, 1.
• Jenks, G.F. (1967). The data model concept in statistical mapping. International Yearbook of Cartography, 7, 186-190.
• Parysek, J. (1997). Podstawy gospodarki lokalnej. Poznań: Wydawnictwo naukowe UAM.
• Pasławski, J. (2003). Jak opracować kartogram. Warszawa: Wyd. Uniwersytet Warszawski.
• Perkal, J. (1953). O wskaźnikach antropologicznych. Przegląd Antropologiczny, 19, 210-221.
• Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2017 r. (2018). Warszawa: Urząd Komunikacji Elektronicznej.
• Rosner, A., Stanny, M. (2014). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Warszawa: RRWiR PAN.
• Runge, J. (2007). Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej - elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Stanny, M. (2013). Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: IRWiR PAN.
• Uliszak, R. (2013). Wizja wsi małopolskiej - rok 2050 - spodziewane scenariusze zmian. Studia Obszarów Wiejskich, t. 31, 67-82.
• Zioło, Z. (2014). Functioning of the rural areas in the structure of geographic space. Studia Regionalne, 39, 32-47.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.24917/20845456.15.1