Sezonowe wahania umieralności w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej

• Autorzy: Barbara Cieślik , Ewa M. Syczewska

Warianty tytułu

Seasonal mortality patterns in Central and East European countries and their comparison with selected Western countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł poświęcono analizie sezonowości umieralności w wybranych państwach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Zachodniej w latach 1999-2019 na podstawie danych Eurostatu. Do statystycznego opisu sezonowości obserwowanej w danych wykorzystano miary pro- ponowane w literaturze, a występujące wahania zwizualizowano za pomocą wykresów. We wszystkich badanych populacjach stwierdzono (typową dla państw rozwiniętych na półkuli północnej) wyraźną nadumieralność w okresie zimowym. Określono podobieństwa i różnice we wzorcach tej sezonowości oraz w przeciętnym poziomie umieralności między badanymi państwami. Do modelowania stwierdzonej sezonowości liczby zgonów zostały wykorzystane modele deterministycznej sezonowości ze zmiennymi binarnymi dla poszczególnych miesięcy. Artykuł stanowi wstęp do dalszych badań, w tym do oceny wpływu pandemii COVID-19 na umieralność w poszczególnych państwach(abstrakt oryginalny)

EN

The report concerns analysis of seasonal patterns of mortality for selected countries of Central and Eastern Europe, compared with France, Italy and Germany, based on monthly Eurostat data from 1999 to 2019. In the literature it is known that increase of mortality rates in winter is typical for the North Hemisphere. We show that there are similarities and differences in the pattern - both in the averages and volatility - of this increase in particular countries. To this aim the , and seasonality measures, known in the literature, were applied. The results are visualized in graphical and tabular form. In addition, significance of this seasonal variation is tested based on the regression with binary seasonal variables.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Umieralność; COVID-19; Ludność

EN

Mortality; COVID-19; Population

• Czasopismo: Studia Demograficzne
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 2(178)
• Strony: 131-145

Twórcy

autor

Barbara Cieślik

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Ewa M. Syczewska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Akaike, H. (1974). A new look at the statistical model identification, IEEE Transactions on Automatic Control AC, 19, s. 716-723. DOI: 10.1109/TAC.1974.1100705.
• Bull, G. M., Morton, J. (1978). Environment, Temperature and Death Rates," Age and Ageing", 7, s. 210-224. DOI: 10.1093/ageing/7.4.210. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/727071/.
• Falagas, M. E., Karageorgopoulos, D. E., Moraitis, L. I., Vouloumanou, E. K., Roussos, N., Peppas, G., Rafailidis, P. I. (2009). Seasonality of mortality: The September phenomenon in Mediterranean countries, CMAJ, 181 (8), s. 484-486. DOI: 10.1503/cmaj.090694. www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2761439/.
• Grut, M. (1987). Cold-related death in some developed countries, The Lancet, 8526: 212. DOI: 10.1016/S0140-6736 (87) 90019-5.
• Healy, J. D. (2003). Excess winter mortality in Europe: a cross country analysis identifying key risk factors, "J Epidemial Community Health", 57, s. 784-789, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1732295/.
• Hyndman, R. J., Athanasopoulos, G. (2018). Forecasting: principles and practice (2nd ed.). OTexts: Melbourne, Australia. OTexts.com/fpp2 (dostęp: 15.10.2020).
• Lauc, G., Markotic, A., Gornik, I., Primorac, D. (2020). Fighting COVID-19 with water, Journal of Global Health, Vol. 10, jogh.org/documents/issue202001/jogh-10-010344.pdf.
• Ljung, G. M., Box, G. E. P. (1978). On a measure of lack of fit in time series models, "Biometrika", Vol. 65, Iss. 2, s. 297-303. DOI: 10.1093/biomet/65.2.297.
• Mazzi, G. L. (ed.). (2018). Handbook on seasonal adjustment, 2018 edition, Luxembourg: Publications Office of the European Union, ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/8939616/KS-GQ-18-001 EN-N.pdf.
• Mielecka-Kubień, Z. (2018). Sezonowość zgonów w Polsce w latach 2012-2015, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", 375.
• Newey, W. K., West, K. D. (1987). A simple, positive semi-definite, heteroskedasticity and autocorrelation consistent covariance matrix, "Econometrica", 55, s. 703-708.
• Nobbe, K. (2017). Seasonality of Mortality, Reflections RGA's Global Magazine, Vol. 40, s. 8-13, www.rgare.com/knowledge-center/media/articles/seasonality-of-mortality.
• Rau, R. (2007). Seasonality in Human Mortality: A Demographic Approach. Springer.
• Schwarz, G. E. (1978). Estimating the dimension of a model," Annals of Statistics", 6 (2), s. 461-464. DOI: 10.1214/aos/1176344136.
• Wojtyniak, B., Rabczenko, D., Czarkowski, M., Skotak, K. (2018). Ocena przyczyn podwyższonej umieralności ludności Polski na początku 2017 roku. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, www.pzh.gov.pl.
• Wróblewska, W. (2019), Zmiana liczby zgonow i trwania życia w latach 2016-2018. Przyczynek do analizy zgonów w Polsce, "Studia Demograficzne", 1 (175), s. 9-25, econjournals. sgh.waw.pl/SD/article/view/2335/2066. DOI: 10.33119/SD.2019.1.1.
• ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/demo_mmonth/default/table?lang=en (dostęp: 25.08.2020).
• ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/demo_gind/default/table?lang=en (dostęp: 25.08.2020).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33119/SD.2020.2.7